Dekadę temu Departament Edukacji Stanów Zjednoczonych przestudiował ponad tysiąc badań dotyczących skuteczności nauczania online. Okazało się, że średnio uczniowie uczący się w klasie szkolnej radzą sobie trochę lepiej niż uczniowie nauczani online. Przy czym uczniowie uzyskujący zwykle lepsze wyniki w nauce, uczą się online skuteczniej.
Było jednak istotne zastrzeżenie: nie liczyła się technologia. Wiele badań wykazało, że technologia wręcz utrudnia uczenie się, szczególnie, gdy jest nieodpowiednio wykorzystywana. Na przykład kopiowanie lekcji z klasy szkolnej do nauczania online, nie prowadzi do dobrego nauczania.
Badania pokazywały, że najlepsze efekty daje nauczanie online, gdy jest przeplatane nauczaniem rzeczywistym. Ten sposób jest możliwy do wykorzystania w nauczaniu hybrydowym, ale nie w obecnej sytuacja, gdy szkoły przechodzą na nauczanie zdalne.
Nauczyciele stanęli przed trudnym zadaniem, do którego nie zostali przygotowani.
Podam siedem rad wynikających z wyników badań.
- Organizacja lekcji
Nauczyciele, którzy są nowicjuszami w nauczaniu online, często koncentrują się zbytnio na przekazywanych uczniom treściach na swoich wykładach, prezentacjach i materiałach pomocniczych, a mniej na samym planowaniu lekcji i udziału w niej uczniów. Badania pokazują, że uczniowie cenią właśnie tę organizację, która ich aktywnie włącza. To ona angażuje ich w naukę i w samodzielne działania.
Uczniowie negatywnie oceniają lekcje online nauczycieli, którzy mają na nich bałagan lub nie widać kierunku w którym zmierzają.
Oto kilka prostych wskazówek dotyczących organizowania wirtualnej klasy:
- Miej jedno, miejsce dostępne dla uczniów w każdej chwili, w którym przechowujecie materiały i wszelkie ogłoszenia.
- Stwórz i przedstaw najprostszy plan komunikacji pomiędzy tobą, a uczniami.
- Rozważ zorganizowanie wspólnego uczenia się technologii, która będzie wykorzystywana podczas lekcji online.
- Postaraj się, aby wskazówki były jasne i zwięzłe, podawaj je w punktach lub w rozdzielonych akapitach. Rozważ zrobienie krótkiego filmu podsumowującego cele dnia.
- Dbaj o wizualny porządek. Na przykład używaj stałej czcionki, zlikwiduj rozpraszające dekoracje.
- Podziel lekcję na etapy.
Wiadomo, że przetwarzanie materiałów podawanych online wymaga większego wysiłku umysłowego. Pojemność pamięci roboczej człowieka jest ograniczona, a osoba ucząca się może radzić sobie tylko z kilkoma pojęciami jednocześnie. Nauka online wymaga więcej czasu. Zamiast przedstawiać uczniom cały wykład, podziel wykład na mniejsze części, z których każda obejmuje jeden kluczowy temat. Badania zalecają części trwające 6 minut, okazało się, że po 9 minutach następuje gwałtowny spadek uwagi.
Warto dać uczniom do wykonania naprzemiennie ćwiczenia o wysokiej i niskiej intensywności oraz robić przerwy.
- Pytaj uczniów.
W klasie szkolnej nauczyciel widzi, jak jego nauczanie „działa”. Jeśli uczniowie są zaangażowani to nauczyciel może zobaczyć świecące się oczy i „parujące” mózgi.
W wirtualnej klasie trudno ocenić zaangażowanie uczniów. Warto pytać uczniów: „Co działa, a co nie”. Można robić ankiety, które są łatwe do wykonania i analizowania online. Można je przeprowadzać w dowolnym czasie lekcji np. można zadać pytanie: „Czy masz jakieś problemy techniczne? Czy ukończyłeś już pracę? Czy możesz szybko znaleźć i przesłać swoją pracę? Czy masz jakieś pytania? Co chciałbyś zmienić w naszych lekcjach?”.
- Używaj wskazówek wizualnych
Jeśli stoisz w klasie lekcyjnej i chcesz, aby uczniowie zwrócili na coś uwagę, to możesz użyć gestów, aby skierować uwagę uczniów. Trudno to zrobić w wirtualnej klasie.
Możesz za to użyć prostych adnotacji, takich jak strzałki i zaznaczenia tekstowe itp. To pomaga skierować uwagę uczniów na te aspekty, które są ważne w materiałach edukacyjnych i pomóc kierować procesami poznawczymi uczniów. Naukowcy wykazali, że studenci, którym pokazano mapy ze wskazówkami wizualnymi i tekstowymi, uzyskali o 35 procent wyższe wyniki w teście niż ci, którzy mieli kontakt z mapami bez wskazówek.
Jeśli prezentujesz film, to w miejscach kluczowych możesz wstawić pytania, aby sprawdzić, czy uczniowie podążają za przekazem, np. „Czy możesz podać jakieś wyjątki od tej reguły?” lub „Co ci to przypomina?” .
Takie postępowanie nie tylko ożywia lekcję, ale także promuje głębsze zaangażowanie, a nauczyciel może ocenić, czy może przejść dalej z materiałem.
- Przygotowuj testy
Dawaj uczniom do wykonania testy i quizy, których wykonanie sami mogą ocenić. Wyniki dają uczniom informację, czy uczą się właściwie i motywują ich do dalszego uczenia się lub do zadawania pytań o niejasności.
Narzędzia Kahoot i Quizlet pomagają szybko takie testy przygotować, a uczniom powtórzyć materiał.
- Dbaj o kontakt z uczniami
Badania pokazują, że lekcje online budują dystans psychologiczny i emocjonalny. Nie jest łatwo stworzyć poczucie wspólnoty w wirtualnej klasie.
Warto podczas lekcji pokazać uczniom, że ci na nich zależy i że się nimi interesujesz. Można organizować codziennie krótkie spotkania poranne. Jeśli pracujesz z uczniami synchronicznie, to możesz wprowadzić zwyczaj krótkiej rundy – co u kogo słychać. Ale asynchronicznie też jest to możliwe, można nagrać powitanie, przesłać uczniom i poprosić o napisanie maila. Bardzo wskazane są zajęcia, podczas których uczniowie dowiadują się więcej o kolegach i koleżankach.
Oprócz porannych spotkań możesz:
- Wykorzystać czas lekcji na porozmawianie z uczniami.
- Wypróbować funkcję „poczekalni” Zooma, aby witać uczniów zjawiających się kolejno na lekcję.
- Korzystać z tak zwanych pokoi, aby uczniowie mogli w mniejszych grupach ze sobą porozmawiać.
- Poprosić uczniów, aby pod koniec dnia podsumowali zajęcia lub powiedzieli, czego się nauczyli od innych.
- Zadawać uczniom pytania, na przykład: „Jaki jest Twój ulubiony film?” i poprosić uczniów o zapisanie odpowiedzi na chacie.
- Dbaj o siebie
W czasie nauczania zdalnego samopoczucie nauczycieli gwałtownie się obniża. Jeśli nauczyciel jest zmęczony i zestresowany, to jego lekcje nie mogą być dobre, stres udziela się też uczniom.
Postępuj tak, jak zaleca się przy zakładanie maski w samolocie – najpierw ty, a potem inni.
Szersze omówienie badań możesz uzyskać w artykule Youki Terada :
https://www.edutopia.org/article/7-high-impact-evidence-based-tips-online-teaching
