Czy jedzenie jest powiązane z trawieniem?

O tym jak monitorować proces nauczania i jak wykorzystać wnioski.

Najczęściej nauczyciele sprawdzają, jak uczniowie się uczą sprawdzianem z wiedzy uczniów. Taka ocena ma miejsce na końcu poznawania tematu, czyli zbyt późno, aby wprowadzić zmiany w nauczaniu. Warto monitorować proces na bieżąco i odpowiednio dostosowywać nauczanie. O tej potrzebie mówi ocenianie kształtujące, które polega na pozyskiwaniu przez nauczyciela i ucznia w procesie edukacji informacji, które pozwolą rozpoznać, jak przebiega ten proces, aby:

• po pierwsze nauczyciel modyfikował na bieżąco swoje nauczanie,
• po drugie, uczeń otrzymywał informację zwrotną, pomagającą mu się uczyć.

Ta pierwsza część oceniania kształtującego jest mało wykorzystywana w szkołach. Trudno się temu dziwić, gdyż nauczyciele są nadmiernie obciążeni i rozliczani z wyników egzaminów, a nie z efektywności ich procesu nauczania. Jednak dostosowywanie nauczania do wniosków z monitorowania wpływa na osiągane przez uczniów efekty, a więc z wielu stron – opłaca się. Mówiąc skrótowo: jeśli nauczyciel uczy skutecznie, to uczniowie osiągają wysokie wyniki.

Jak zatem monitorować proces nauczania i jednocześnie go prowadzić?

Przedstawię kilka technik pozyskiwania informacji – jak przebiega proces uczenia się uczniów. Można je nazwać „mierzeniem pulsu”.

„Mierzenie pulsu” ma na celu pozyskiwanie przez nauczyciela informacji, a nie ocenianie wiedzy i umiejętności uczniów. Ważne, aby uczniowie rozumieli, że nauczyciel chce wiedzieć, jaka jest prawda i nie będzie ich oceniał. Wtedy podają informacje rzetelnie i nie boją się popełniać błędów.

1. Sygnalizacja – Światła i kciuki

Poproś uczniów, aby dokonali samooceny:

• Światło zielone/kciuk do góry – rozumiem _____ i potrafię to wyjaśnić.
• Światło żółte/kciuk w bok – nie jestem do końca pewien, co do _____ i wątpię, czy potrafię to wyjaśnić.
• Światło czerwone/kciuk w dół – jeszcze nie rozumiem _____ i nie potrafię tego wyjaśnić.

Samoocena może nie być rzetelna, dlatego warto od czasu do czasu wylosować ucznia „zielonego” z prośbą o wyjaśnienie.

W nauczaniu zdalnym uczniowie mogą sygnalizować poprzez wysłanie ustalonego znaku graficznego.

2. Uczeń wybiera

Przedstaw uczniom kilka stwierdzeń lub pytań do wyboru (np. od A do D). Uczniowie wybierają właściwą literę, piszą ją na kartce i podnoszą kartkę do góry, aby nauczyciel mógł ją zobaczyć. Jest to szczególnie skuteczna technika w sprawdzaniu wcześniejszej wiedzy uczniów lub potencjalnych nieporozumień przed rozpoczęciem nowego nauczania.

W wirtualnym nauczaniu uczniowie mogą korzystać z funkcji czatu lub wypełnić ankietę.

3. Mapa myśli

Poproś uczniów, aby utworzyli mapę myśli do danego tematu i byli gotowi do wyjaśnień swojej grafiki. Techniki przedstawiania graficznego są szczególnie przydatne, aby sprawdzić, czy uczniowie rozumieją, w jaki sposób różne pojęcia lub elementy są powiązane.

Jeśli poprosisz ucznia o przedstawienie mapy, to jednocześnie uczniowie powtórzą sobie poznane zagadnienie.

W zdalnym nauczaniu uczniowie mogą publikować swoje wizualizacje na slajdzie Google lub tablicy Pinterest lub Jamboard lub przesłać zdjęcie mapy myśli.

4. Praca z błędem

Przedstaw uczniom błędne przekonanie lub częsty popełniany błąd. Poleć im znalezienie błędu i poprawienie go.

Ich odpowiedzi pozwolą nauczycielowi szybko sprawdzić, czy uczniowie rozumieją zagadnienie.

Może to być na przykład: polecenie redakcji tekstu, znalezienie błędu rachunkowego, odnalezienie na obrazie błędu perspektywicznego.

5. 5. Podsumowanie

Regularne podsumowanie i refleksja na temat tego, czego się uczymy jest niezbędna dla uczniów i pomocna dla nauczyciela w ocenie, czy uczniowie naprawdę rozumieją zagadnienie.

Kilka przykładów tej techniki:

• Utwórz tweet złożony z co najwyżej 280 znaków, odpowiadając na pytanie: Co było najważniejsze dla ciebie w tym temacie?
• Nagraj jednominutowy podcast za pomocą aplikacji na smartfonie lub tablecie, aby podsumować kluczowe pojęcia z jednej lub kilku lekcji.
• Przygotuj list do swojego nauczyciela (lub rodziców) podsumowujący, co ciebie zainteresowało na lekcjach w ostatnim tygodniu.

6. 6. Zastosowanie

Zrozumienie ujawnia się, gdy uczniowie stosują poznaną wiedzę. W związku z tym jednym z najlepszych sposobów sprawdzenia zrozumienia jest sprawdzenie, czy uczniowie potrafią zastosować materiał w nieco innym kontekście. Poproś uczniów o znalezienie lub stworzenie nowych i nowatorskich przykładów ilustrujących nowo poznaną koncepcję.

Oto kilka przykładów:

• Utwórz zadanie tekstowe „z życia”, aby zobaczyć, czy inni uczniowie rozumieją, jak obliczyć pole powierzchni.
• Znajdź artykuł lub wpis na blogu, który przedstawia przykład napięcia między prawami jednostki a dobrem wspólnym.
• Znajdź przykłady symetrii gdzieś w naszej szkole lub na placu zabaw.

7. Nauczanie innych

Jest to bardziej zaawansowana technika oceniania kształtującego. Poproś uczniów, aby nauczyli nowej koncepcji lub umiejętności kogoś innego – nowego ucznia, ucznia, który właśnie wrócił po nieobecności do szkoły lub młodszego brata. Będziesz mógł ocenić stopień zrozumienia obserwując nauczanie lub przeglądając konspekt nauczania sporządzony przez ucznia.

Przykład:

Opracuj pięciominutową lekcję, aby nauczyć młodszego ucznia, jak podaż i popyt mogą wpływać na ceny. Skorzystaj z jednego lub więcej konkretnych przykładów, które nie były omawiane podczas lekcji.

W zdalnym nauczaniu można poprosić uczniów o nagranie „lekcji” za pomocą laptopa, tabletu lub telefonu.

8. Analogia i metafora

Poleć uczniom opracowanie analogii lub metafory w celu zilustrowania nowo poznanej koncepcji lub umiejętności. Wyjaśnienie analogii lub metafory może dać wgląd w zrozumienie przez uczniów koncepcji. Jednak należy pamiętać, że uczeń może dobrze rozumieć materiał, ale nie umieć stworzyć odpowiedniej analogii. Pomocą dla uczniów może być zachęta do uzupełnienia zdania: _____ jest jak _____, ponieważ _____.

W zdalnym nauczaniu uczniowie mogą publikować swoje analogie i metafory w oknie czatu lub w „chmurze”.

Uwaga: kilka z tych technik (zwłaszcza 1, 2, 5 i 8) można stosować w połączeniu z inną popularną techniką oceniania kształtującego – „wyjściówkami”. Polega ona na wypełnieniu przez uczniów karteczki i pozostawienie jej nauczycielowi pod koniec zajęć lub na koniec dnia w szkole.

Techniki te służą wykorzystaniu przez nauczyciela informacji do planowania dalszego nauczania, powtórzenia czegoś, co nie było zrozumiałe, wyjaśnienia zawiłości i korygowania błędnych przekonań. Wiąże się to również z identyfikowaniem, gdzie potrzebne jest wsparcie i pomoc nauczyciela.

Jeśli nauczyciel tylko pozyskuje informację zwrotną i jej nie wykorzystuje, to jakby jadł bez trawienia.

Inspiracja artykułem Jay McTighe

https://www.edutopia.org/article/8-quick-checks-understanding