Nadmierny niepokój i strach mogą mieć na człowieka wyniszczający wpływ. W szkole mogą blokować uczenie się uczniów. Strach przed egzaminem zmniejsza koncentrację uczniów, zaburza ich pamięć i możliwość przetwarzanie i przywołanie informacji, w sumie wpływa na zmniejszenie wydajności (Szafranski, Barrera, & Norton, 2012).
Jednak pewne formy sprawdzania są uczniom potrzebne. Dobrze, gdy widzą ile się nauczyli i nad czym powinni jeszcze popracować.
Najłatwiejszą formą sprawdzania jest test. Dlatego tak często jest on wykorzystywany. Niestety, sprawdzian w szkole często jest traktowany jako straszak, nauczyciele maja nadzieję, że strach przed testem zmobilizuje uczniów do nauki.
Strach przed testami wpływa również na nauczycieli. Zmieniają sposoby nauczania, aby podporządkować je wynikom egzaminów testowych (Saeki, Pendergast, Segool, & von der Embse, 2015). Zmiany te często obejmują zawężenie programu nauczania i stosowanie metod, które przynoszą przeciwny efekt do zamierzonego (Nathaniel, Schultz i Draughn, 2015).
Wydaje się, że główny lęk dotyczy oceniania. Na stosunek do ocen ma też wpływ atmosfera, jaką tworzy nauczyciel wokół ocen i relacje między nauczycielem a uczniami (den Brok, Brekelmans i Wubbels, 2004).
Co zrobić, aby ograniczyć lęk przed testem? Oto kilka wskazówek:
- Nauczyciel uprzedza uczniów o zakresie materiału obowiązującego na teście. Uczniowie osiągają lepsze wyniki, gdy wiedzą, czego mogą się spodziewać i jak mogą się do testu przygotować.
Nauczyciel: „Powiem, wam co będzie na teście, abyście mogli się dobrze przygotować. Chiałabym/chciałbym abyście dobrze wypadli”.
- Po wykonaniu testu omawiane są jego wyniki oraz prawidłowe i błędne odpowiedzi.
Nauczyciel: „Omówimy prawidłowe i błędne odpowiedzi, aby skorzystać w przyszłości z wyników testu”
- Uczniowie wiedzą, po co biorą udział w teście, co on sprawdza i jak mogą wykorzystać informację o wynikach.
Nauczyciel: „Zanim przystąpimy do testu, chciałabym/chciałbym wam powiedzieć, dlaczego przeprowadzam ten test i jak możecie z jego wyników skorzystać w dalszej nauce”
- Nauczyciel nie okazuje obawy o wyniki testu i nie podkreśla niebezpieczeństwa przegranej. Uznaje test jest sprawdzianem – w jakim stopniu uczniowie z nauczycielem opanowali materiał. Nie jest ważna ocena, ważne jest ile się nauczyliśmy.
Nauczyciel: „Ten test bada ile się wspólnie nauczyliśmy. Dla mnie to też będzie użyteczna informacja, czy osiągnęliśmy zakładane cele”
Kilka wniosków z badań nad testami
- Uczniowie są bardziej zmotywowani i odnoszą sukcesy, gdy rozumieją wartość zadań edukacyjnych (Martin, 2001).
- Osiągnięte sukcesy na poprzednich testach zmniejszają lęk uczniów przed testem (Hattie, 2012). Oceny stają się rodzajem samospełniającej się przepowiedni: uczniowie, którzy radzą sobie dobrze na testach przewidują, że zrobią je dobrze, podczas gdy uczniowie, którzy zmagają się z problemami, nadal będą prawdopodobnie mieli trudności.
- Warto zadbać o to, aby uczniowie byli w stanie przewidzieć trafnie wyniki jakie osiągną na teście. Pomaga im w tym znajomość oczekiwań i celu uczenia się i brak porównywania się z kolegami z klasy (Ormrod, 2014).
W erze testomanii testy mają się dobrze i pewnie pozostaną w edukacji, a wraz z nimi lęk. Jako nauczyciele możemy dążyć do tego, aby lęk uczniów zmniejszać i aby dawki testowania były małe, a testy i lęki ułatwiały naukę zamiast ją hamować.
Odnośniki
Hattie, J. (2012). Visible learning for teachers: Maximizing impact on learning. Routledge.
Martin, A. J. (2001). The Student Motivation Scale: A tool for measuring and enhancing motivation. Australian Journal of Guidance and Counselling, 11(1), 1-20.
Ormrod, J. E. (2014). Educational psychology: Developing learners. Pearson.
Szafranski, D. D., Barrera, T. L., & Norton, P. J. (2012). Test anxiety inventory: 30 years later. Anxiety, Stress & Coping, 25(6), 667-677.
Nathaniel, P., Schultz, B. K., & Draughn, J. D. (2015). Readying students to test: The influence of fear and efficacy appeals on anxiety and test performance. School Psychology International, 36(6), 620-637.
Inspiracja artykułem profesora Curtisa Chandlera z Brigham Young University-Idaho
https://www.middleweb.com/28312/mastering-test-anxiety-student-teacher-tips/
