Trudna klasa 1

Xawer, nie jestem pewien, czy istotnie tego typu klasy „integracyjne” koniecznie oznaczają „równanie w dół”. Finowie twierdzą, że nie. W ogóle „ludzie mówią”, że nie. Jestem ogromnie ciekaw, czy i na ile ich zdumiewająco „równe” wyniki rzeczywiście oznaczają awans najsłabszych, czy może osłabienie mocniejszych – próbowałem znaleźć jakieś dane i nie znalazłem, czemu się trudno dziwić, bo to byłoby trudne do zmierzenia.
Diabeł, jak zawsze, tkwi w szczegółach i tutaj wiele zależy od metody. Tutoring jest jedną z nich. Fiński drugi nauczyciel w klasie tworzy kolejną metodę, sprawdzoną nie tylko w fińskich warunkach. Peer-to-peer learning jest metodą, z której sam chętnie korzystam z bardzo dobrymi efektami i to też jest dobry sposób. Twoja sugestia o dobrych stronach podziału i złych „integracji” jest kolejnym Twoim „trudno” wobec jakichś konieczności. A ja się z takimi koniecznościami nie chcę godzić zbyt łatwo. Być może fiński przykład pokazuje, że się jednak da (o ile tam mamy do czynienia z czymkolwiek innym niż tylko chamskie równanie w dół). Byłbym w każdym razie gotów zgodzić się z Twoim „trudno”, gdybym wiedział, że istnieją dzieci „z natury” mniej lub bardziej zdolne, że to jest np. wrodzone i zostaje na całe życie. O ile pamiętam badania, połowa nauczycieli jest tego zdania, co uważam za skandal. Z moich doświadczeń wynika natomiast, że wśród dzieci po prostu zdrowych nie zdarzają się dzieci niezdolne. Przynajmniej na tym poziomie zdolności, który wyznacza szkolny program. Jeśli się tylko da sprawić, by istotnie „no child was left behind”, to moim zdaniem ze wszech miar warto próbować. Wiele natomiast wskazuje, że wydzielanie klas „trudnych” jest rzeczywiście pomysłem fatalnym z tego punktu widzenia. Wiem również – bo to wielokrotnie obserwowałem i pokazywano to w rozmaitych sytuacjach badawczych – że np. „peer-to-peer learning” wcale nie opóźnia najmocniejszych, ale przeciwnie – umacnia zarówno ich przedmiotowe kompetencje (mało kiedy uczysz się tak skutecznie, jak wtedy, kiedy sam masz kogoś nauczyć), jak i poczucie własnej wartości.
Osobną sprawą jest to, że szkoła ma swój potężny udział i w produkowaniu samej „niezdolności”, i w tworzeniu odpowiadających jej podziałów. To zaś jest dla mnie zagadnieniem z kategorii praw ludzkich – nie godzę się na tego rodzaju krzywdę wyrządzaną dzieciom pod przymusem przez państwo, którego jestem obywatelem.

Na poziomie wartości ja niespecjalnie rozumiem postulat wyrównywania poziomów, ale to się wiąże z jednolitym kształceniem, którego sensu w ogóle nie widzę (poza oczywistym elementarzem). W tym kontekście rozumiem irytację Xawera, kiedy jakiś interesujący się np. matematyką dzieciak nie może dojść do odpowiadającego sobie poziomu zajęć, bo wszyscy muszą się dostosować do jakiejś średniej lub wręcz równać w dół, ponieważ w tej samej klasie są dzieciaki nie tyle nawet słabe, co po prostu mające tę matmę gdzieś, ale od których wymaga się tego samego programu. To jest raczej kwestia modelu kształcenia w ogóle, a nie sytuacji słabszych uczniów w klasie – czasem jedno od drugiego oddzielić trudno.
Xawera przykład z dzieckiem, które słabszemu koledze ma tłumaczyć procenty, mając je w małym palcu, jest albo sztuczny, albo znów wynika z jakiejś złej praktyki i ona nie ma niczego wspólnego z łączeniem uczniów zdolnych z mniej zdolnymi. Xawer prawdopodobnie wyobraża sobie w roli dziecięcego tutora kogoś, jak on sam – kto się po prostu nudzi i niepotrzebnie traci czas. W prawidłowej sytuacji byłoby natomiast tak, że dla obu dzieciaków ten jakiś konkretny problem, czy umiejętność – tutaj to są procenty – jest w równym stopniu nowy, a tylko jedno z dzieci chwyta, kiedy drugie jeszcze nie. To jest natomiast sytuacja jakościowo różna od tego, co Xawera złości.
Mnie się więc wydaje, że spora część problemu polega nie tyle na istnieniu naturalnego skądinąd zróżnicowania w klasie, co na konstrukcji programów i na modelu kształcenia.
Natomiast co do wartości z tym zagadnieniem związanych, ja nie umiem się pogodzić, kiedy jakieś child faktycznie is being left behind w tym sensie, że go szkoła olewa, klasyfikuje jako tumana i w tym tumaństwie skutecznie go pozostawia. Dotyczy to nie tylko środowisk upośledzonych. Jeśli to prawda, że 75% dzieciaków opuszcza szkołę nie rozumiejąc matematyki, co im zostaje na resztę życia wraz zresztą z idiotycznie stereotypowymi poglądami na to, czym matematyka w ogóle jest – to ja nie jestem w stanie uwierzyć, że te dzieci rzeczywiście nie są wystarczająco zdolne, żeby sobie szkolną matematykę przyswoić. Moim zdaniem każdy jest wystarczająco zdolny i ja chyba nie spotkałem nikogo, kto by nie był. W tym sensie 3/4 populacji ni z tego ni z owego nagle tworzy środowisko „matematycznie upośledzone”. To sie dzieje w szkole, kurczę…