Ocenianie stopniami to pułapka nauczania. Jeśli uczeń wie, że jego praca będzie oceniona stopniem, to przestaje dbać o jej jakość, ważna jest tylko wysokość stopnia. Stopień staje się celem!
Ocenianie stopniami zwiększa stres ucznia. Śledzenie negatywnych ocen zarówno w dzienniku rzeczywistym, jak i w wirtualnym blokuje uczenie się. Konsekwencja stresu jest niechęć do podejmowania wyzwań, brak motywacji, kłopoty z uczeniem się.
Wydostanie się z pułapki oceny, to skupienie się na tym czego i po co się uczymy i jak postępuję nasza nauka, czyli koncentracja na procesie, a nie na końcowych wynikach.
Jak promować skupienie się na procesie?
- Polecać uczniom wykonywanie pracy zespołowej, wspomagać poczucie przynależności do grupy i dzielnie się odpowiedzialnością z innymi i za zespół.
- Zapewniać możliwość uzyskania pomocy. Jeśli uczeń może liczyć na pomoc, to chętniej podejmuje wyzwania.
- Komunikować uczniom jasne oczekiwania dotyczące ich pracy (cele i kryteria sukcesu). Takie oczekiwania prowadzą ucznia przez proces uczenia się.
- Stawiać przed uczniami wyzwania możliwe do zrealizowania i mieszczące się w strefie indywidualnego rozwoju ucznia. Jeśli wyzwania są zbyt małe, to nie „wciągają” uczniów, a jeśli za duże, to uczniowie ich nie podejmują.
- Łączyć zadania dla uczniów z ich doświadczeniem życiowym. Jeśli uczeń widzi zastosowanie wiedzy, której się uczy, to nauka nabiera sensu.
- Oferować uczniom wybór i autonomię. Zarówno wybór jak i samodzielność oraz autonomia pozwalają planować proces, nie jest on narzucony i staje się wewnętrznym procesem ucznia.
- Pozwalać uczniom na poprawę. Jeśli uczeń ma szanse na poprawę, to proces uczenia się nabiera sensu i łatwiej za nim podążać.
Informacja zwrotna w miejsce stopni
Stopnie skupiają uwagę uczniów na efekcie końcowym i terminach, a nie na procesie uczenia się. Uczniom zamiast stopni potrzebna jest informacja zwrotna o ich pracy, która umożliwia im doskonalenie się.
Proces, a nie produkt końcowy
Przeniesienie nacisku z produktu końcowego na proces uczenia się można uzyskać poprzez:
- Podział zadania na etapy i udzielanie informacji zwrotnej na każdym etapie. Informacja zwrotna może pochodzić od nauczyciela lub od innych uczniów.
- Pozwolenie uczniom na wybór sposobu zaprezentowania swojej pracy.
- Organizowanie miejsca na dokumentację procesu uczenia się, aby uczeń mógł widzieć, jak postępuje jego nauka, jakie są jej mocne i słabsze strony.
- Ustalanie wraz z uczniami kryteriów sukcesu do wykonywanych projektów.
- Włączanie samooceny uczniowskiej w proces oceny.
- Przekazywanie uczniom jasnych oczekiwań w stosunku do ich pracy. Te oczekiwania i kryteria sukcesu pomogą wyeliminować polecenia i zadania, które nie prowadzą do zakładanego celu. Jeśli uczeń wie, co będzie podlegało ocenia, to postara się na tym skupić i dobrze tę część wykonać. Jeśli ma się skupić na wszystkim, to nie wykona zadania dobrze. Jest to szczególnie ważne w nauczaniu zdalnym, gdyż istnieje pokusa oceniania w pracy online wszystkiego.
Inspiracja artykułem Sarah Schroeder z 30 listopada 2020 r
https://www.edutopia.org/article/how-help-students-focus-what-theyre-learning-not-grade?utm_content=linkpos1&utm_campaign=weekly-2020-12-02&utm_source=edu-legacy&utm_medium=email
