Początek roku szkolnego ujawni jeden z trudnych problemów – zróżnicowanie w wiedzy i umiejętnościach uczniów. Problem ten występował też dawniej, ale teraz będzie on poważniejszy, gdyż nie możemy zakładać, że uczniowie nauczyli się czegokolwiek w drugim semestrze poprzedniego roku.
Jak sobie z tym poradzić w trzech krokach.
- Zidentyfikowanie głównych zagadnień
Pierwszy krok to przemyślenie jakie w danym przedmiocie są podstawowe zagadnienia, bez których nie jest możliwe dalsza nauka. To wymaga klasyfikowania zagadnień na podstawowe i dodatkowe. Nie jest to łatwa praca, gdyż nauczyciel sądzi, ze wszystko jest niezbędne. Warto przedyskutować sprawę razem z nauczycielami wszystkich przedmiotów, gdyż inni wykorzystują wiedzę i umiejętności, które powinny być opanowane na naszym przedmiocie. Do zagadnień „drugorzędnych” możemy wrócić po wyrównaniu braków. Warto przeanalizować wnikliwe podstawę programowa i zaznaczyć w niej podstawowe umiejętności. Wspólna dyskusja w gronie nauczycieli uczących tę sama klasę nad tymi zagadnieniami może być niezwykle użyteczna.
Nie musimy tej pracy wykonywać w stosunku do całego programu, można ograniczyć się do materiału, który powinien być opanowany podczas wiosny.
Na przykład w matematyce taką podstawową umiejętnością może być – rozwiązywanie równań liniowych, a dodatkową umiejętnością – radzenia sobie z zadaniami z treścią.
Zasada Pareto stosowana w edukacji mówi, że takich głównych zagadnień i umiejętności jest 20%, poznanie ich zapewni uczniowi osiągniecie 80% sukcesu.
- Ocena opanowania przez uczniów głównych zagadnień
Jeśli mamy już pracę z identyfikacją za sobą, to teraz czeka nas sprawdzenie poziomu opanowania przez uczniów wyszczególnionych umiejętności.
Ta ocena i informacja potrzebna jest nam nauczycielom, a nie uczniom. Aby była rzetelna wymaga wytłumaczenia uczniom, po co ich sprawdzamy. Jeśli tego nie zrobimy, to potraktują ocenianie jako sprawdzanie, ocenianie stopniami i niestety część z nich zacznie (z obawy) oszukiwać. Uczniowie muszą wiedzieć, że nauczyciel chce sprawdzić, co oponowali i w jakim stopniu, aby mógł prowadzić efektywny proces nauczania. Jeśli uczniowie wiedzą, ze nie zostaną skrytykowani i ocenieni, to chętniej ujawnią, czego nie opanowali.
Zaplanowanie pracy z uczniami nad głównymi zagadnieniami
Następny krok, to zaplanowanie osiągniecia przez uczniów wystarczających umiejętności w zidentyfikowanych dziedzinach. Jeśli poziom jest mocno zróżnicowany, to to zadanie nie jest łatwe.
Można:
- Zaplanować nauczanie w inny sposób niż poprzednio, zmienić metody, użyć innych materiałów pomocniczych, skorzystać z zasobów internetowych itp. Chodzi o to, aby uczniowie, którzy opanowali już dany materiał nie nudzili się, przy powtórce.
- Wykorzystać uczniów, którzy opanowali zagadnienia do uczenia innych.
- Zajmować się uczniami, którzy mają braki, a innym dać możliwość wykonania projektu pogłębiającego zagadnienie.
- Można zaproponować uczniom, którzy opanowali już materiał skorzystanie ze Skrzyneczki Mistrzów https://civitas.com.pl/pl/p/Skrzyneczka-Mistrzow-/87 lub przygotować dla nich projekty pogłębiające temat lub z dziedzin pokrewnych.
- Zorganizować pracę w grupach, w których uczniowie uczą się wzajemnie.
Dzięki identyfikacji głównych zagadnień, mamy ograniczone pole, nie musimy powtarzać wszystkiego, co było. Jest szansa, że uda nam się wyrównać poziom wiedzy i umiejętności w tych kluczowych zagadnieniach.
