Wiara w swoje możliwości i sprawczość poprawia uczenie się. W tym wpisie zajmiemy się szczególnie tym, jak wiara w siebie wpływa na umiejętności matematyczne, ale myślę, że dotyczy każdego przedmiotu. Matematyka jest dobrym przykładem, gdyż panuje powszechne przekonanie, że jest ona trudna do nauczenie się, co jest często samosprawdzającą się przepowiednią.
Rozmawiając z nauczycielami matematyki szczególnie szkół średnich można zauważyć, że dominuje wśród nich frustracja dotycząca skuteczności nauczania. Uczniowie w miarę dorastania często tracą nadzieję na sukces i tracą zainteresowania matematyką.
Wydaje się, że można wyrwać się z tej frustracji poprzez budowanie u uczniów pewności siebie i poczucia własnej wartości.
Sposobem jest znalezienie tego, w czym jest uczeń jest dobry i wyjęcie tego na wierzch, aby uczniowie to widzieli. Ktoś może sprawnie i szybko liczyć, ktoś inny widzieć przekroje brył, a ktoś inny mieć wyczucie w kombinatoryce. Jeśli nauczycielowi uda się to rozpoznać i docenić to mamy szansę uratować „matematyczną duszę”. Przeważnie po takim doświadczeniu uczeń lepiej angażuje się w inne dziedziny matematyczne i jest bardziej skłonny je poznawać.
Znam przypadek całkiem dorosłego człowieka, który miał trudności w szkole, aż spotkał nauczyciela, który go docenił, choć to docenienie nie było zbyt spektakularne. Nauczyciel powiedział,: Ty nie jesteś najgłupszy z matematyki. I to wystarczyło, aby uczeń uwierzył, że jednak coś może mu się udać.
Jak odkrywać dobre strony ucznia i je wykosztować w budowaniu uczniowskiej pewności siebie ?
- Autorefleksja. Uczniowie dokonują samooceny, refleksji swojego uczenia się. Podczas tej praktyki odkrywają, że się uczą, że mogą podołać zadaniu i że są w czymś dobrzy.
- Cele. Określanie wspólne celów uczenia się i planowanie uczenia się. Jeśli uczniowie widzą, że się posuwają w procesie uczenia się (wypełniają kryteria sukcesu), to wzrasta ich wiara, w to, że mogą coś z sukcesem opanować.
- Afirmacja. Rozpoczęcie zajęć od refleksji na temat czegoś pozytywnego, może niezwiązanego bezpośrednio z matematyką, ale z życiem uczniów. A następnie przyjęcie pozytywnej postawy – dziś się uda.
- Błąd. Niekaranie i nieocenianie za błąd. Uznanie popełniania błędów w czasie procesu uczenia się za sojusznika tego procesu. Dzięki temu można zniwelować strach przed porażką, który powoduje brak pewności siebie.
- Nastawienie na rozwój. Przekonanie uczniów (ale też siebie samego), że inteligencja nie jest stała i można ja rozwijać poprzez wkładania sensownego wysiłku.
- Świętowanie. Jak najczęściej świętować nawet małe sukcesy. Docenianie uczniów za ich wysiłki.
- Rodzice. Dzwonienie do rodziców lub wysyłanie maili z docenieniem ucznia.
- Stawianie przed uczniami problemów z życia wziętych, aby widzieli sens uczenia się matematyki. To zachęca uczniów do zgłębiania tematu.
Proponowana praktyka nie jest powszechnie stosowana w szkole. Wielu nauczycieli uznaje, że nauczanie polega na pokazywaniu błędów, ocenianiu i krytykowania. Jednak wiara w siebie wyzwala w uczniach potencjał kreatywności, osiągania celów i chęci działania.
Inspiracja artykułem Ranjani Iyer z 7 grudnia 2021
https://www.edutopia.org/article/framework-boosting-high-school-students-math-confidence
