Przygotownie lekcji

Korzystanie z pożółkłych zapisków sprzed pół wieku jest raczej niemożliwe choćby z tego względu, że przez te pół wieku zmieniła się nie tyle nauka, co zakres materiału, uczony w szkole, nie mówiąc już o typach szkół. Poza jakimiś zmianami nomenklaturowymi (zwłaszcza w chemii) i systematyce w biologii (na pierwszy rzut oka jakoś mi się kojarzy, że nas uczono inaczej o czyms, co teraz się nazywa protisty) nadal uczy się w szkołach tej samej, dobrej, XIX wiecznej głownie nauki z drobnymi elementami współczesności (mówię o naukach ścisłych). W gimnazjum w chemii uczniowie wciąż pozostaja na etapie modelu atomu Bohra i o ile nie zechcą się kształcić w tym kierunku, nie poznają nic więcej. Może się więc okazać, ze pożółkłe zapiski okażą się i tak zbyt zaawansowane i nauczyciel chcac, niechcąc musi sie mocno ograniczac, żeby uczniów przypadkiem nie nauczyć tego, czego jego uczono pół wieku temu. Co do konspektów mam podobne zdanie (i doświadczenie) co Xawer. Widziałem wprawdzie nawet perfekcyjne konspekty kolegów, w których nawet były listy prawdopodobnych pytań uczniów w czasie lekcji, ale to jest moim zdaniem totalna bzdura. Lekcja lekcji nierówna i owszem, nie może być spędzona na gadaniu głupot i wspominkach z własnego zycia, jak to zwykł czynic fizyk mojego dziecka, ale róniez nalezy na bieżąco reagować na to, jak reaguje klasa, co łapie, a czego nie i co się jeszcze okaże w czasie lekcji.

Mam jeszcze w pamięci jedyny czas, kiedy musiałam napisać konspekt – praktykę nauczycielską. Musiał być według wzoru, aby został mi zaliczony. I generalnie nigdy więcej tego nie robiłam. Oczywiście, nie oznacza to, że nie przygotowywałam się do lekcji – przygotowywałam się, ale nie według narzuconych mi arkuszy i nie po to, żeby ktoś to sprawdzał. Natomiast robiłam notatki, zastanawiałam się jak zaplanować lekcję, co na niej pokazać, co przedstawić, co mają wiedzieć po niej uczniowie. Danusiu, Twoje wyniki nie muszą świadczyć o tym, że nauczyciele się nie przygotowują. Sądzę, że osoby, którym starczy sił do pracy nad jakością swojej pracy przygotowują takie plany, jeśli nie na papierze, to w głowie.
Inna sprawa, że w trakcie przygotowania pedagogicznego wiedza jaką się przekazuje na temat nieszczęsnego pisania konspektów jest archaiczna i niepraktyczna. Pisanie celów w tym zupełnie niepraktycznym języku „uczeń potrafi” (co to właściwie znaczy, że uczeń potrafi?) jeszcze bardziej zniechęca. Co by było gdyby poprowadzić naprawdę praktyczne zajęcia dotyczące planowania lekcji – organizacji lekcji. Czy ktoś, kiedyś uczestniczył w takich zajęciach z prawdziwego zdarzenia? I nie ważne czy będziesz pisał konspekt, robił notatki, czy kolorował kredkami, ważne, że będziesz wiedział jak się przygotować do lekcji. W jaki sposób można ją ugryźć?
Natomiast co zrobić, żeby nauczyciele mieli motywację (nie mówię tu o wewnętrznej motywacji), żeby się przygotowywać? W pracy muszę się doskonalić, żeby produkować dobre produkty i dzięki nim mieć pracę. Jesteśmy oceniani po produkcie jaki stworzymy, natomiast nikt nas nie pilnuje w jaki sposób dochodzimy do efektu. Pytanie – jak oceniać jakość pracy nauczycieli? Po ocenach? Już wiemy, że nie. Po opanowaniu klasy? Też nie za bardzo. Po konspektach? No to będzie pisarstwo. Więc może po strukturze lekcji? W edukacji żadne pytanie nie ma prostej odpowiedzi.

Przygotowanie na dziś – wczorajsze przedpołudnie i dzisiejszy ranek około 2 godzin. Torba z deską (surową, czyli po bokach resztka kory, przekrój zbliżony do trapezu, wyraźnie widoczny ciemny sęk), plastrami drzewa (brzozy), klocki wyrzucone przez morze (widoczny rysunek słojów), książki – atlas drzew, mieszkańcy korony drzewa, wiersze o drzewach z ilustracjami, wiersz Tuwima „Stół” – ilustracje Lutczyn, Tolkien: Dwie wieże (enty!), Drzewo i liść, Lewis: Lew, Czarownica i stara szafa, jakiś odziedziczony poradnik stolarski. Rozmowa przed zajęciami z panem konserwatorem, uknucie planu odwiedzin w jego warsztacie. Pomysł na zabawy z liczeniem i ćwiczenie z kreśleniem wg systemu „Edukacja przez ruch”.
Konspektu – zero 🙂 Wiedziałam, że powinnam sprawdzić odejmowanie w zakresie 5.
Efekty: w ogrodzie mamy różne drzewa (wskazane i rozpoznane: sosna, brzoza, kasztanowiec, wierzba) drzewo ma pień, koronę, korzenie; zasysa wodę, ciągnie takimi rurkami (w poniedziałek oglądamy to w internecie lub atlasie, bo Kuba ma przynieść – na korzeniach są jeszcze takie włoski). Wiemy co to strug i jak się nim posługiwać, że drewno ma różne kolory, a sęk to problem dla stolarza – w tym sęk! I jak się robi ramę do lustra, i okrągłe nogi do stołu. Masa rzeczy w sali jest z drewna, a na klockach widać słoje (i one mówią, ile drzewo ma lat). Drzewa to zabawki, meble i książki – trzeba je szanować, bo długo rosną. I zupełne cudo wnioskowania, ten trapezozbliżony przekrój deski – deska, która przyniosłam do przedszkola ma różnice powierzchni – jedna strona ma mniejszą (widoczne ciemniejsze boki z resztką kory), druga większą! Rysować umiemy sęki, słoje, liczyć je (odejmować też) i skonstruowane zostały trzy stoły – przy okazji odkrycie, jak usztywnić nogi – czyli że rurka zwinięta z kawałka papieru jest sztywniejsza niż kartka. Całość zajęła nam około półtorej godziny.
Oczywiście piszę konspekty – mniej więcej dwa w miesiącu. Na potrzeby dokumentowania pracy, dla stażysty, studentów na praktykach, publikacji, prowadzonych szkoleń. Zazwyczaj w trakcie realizacji je zmieniam, mogę sobie przynajmniej zapisać na wydruku uwagi.
Ale jako wzrokowiec zawsze przygotowując się mam notatki – fiszki. Dziś szłam do przedszkola też z takim plikiem karteluszek. I w takiej formie trzymam je potem – jako pomysły, bo nigdy nie uda się coś tak samo.

Przez lata uczyłam angielskiego – nie jestem pewna, jak jest w przypadku innych przedmiotów, ale akurat w tym, „oprzyrządowanie” nauczycieli/lek w pomoce, w tym konspekty zajęć jest dość imponujące. Każda lekcja, temat, unit, krok po kroku, łącznie z dodatkowymi atrakcjami dla chętnych nauczycieli/lek. Co niekoniecznie oznacza, że takie lekcje wg poradnika nauczycielskiego są nadzwyczajnie ciekawe. Niemniej jednak, w wielu przypadkach pozwala uniknąć pisania konspektów. Nie pozwala uniknąć tym, którzy chcą prowadzić ciekawe lekcje, przygotowania. To, w tym przygotowywaniu praktykowałam i co dawało niezłe efekty to pogłówkowanie jak mogę nawet najnudniejszy temat (powiedzmy – strona bierna/zdania warunkowe) odnieść do tego, co młodzież naprawdę interesuje, albo do tego co się dzieje tu i teraz (w naszej miejscowości/w Polsce/ na świecie)- połączenia to nieraz karkołomne, ale skutki nadspodziewanie dobre.