Wspólne uczenie się uczniów

Szczęśliwie powróciliśmy do nauczania stacjonarnego i możemy mieć bezpośredni kontakt z uczniami. Uczniowie mogą pracować razem w klasie szkolnej. Możemy rozwijać IV strategię oceniania kształtującego, która pomaga uczniom się uczyć.

IV strategia: Umożliwianie uczniom, by korzystali wzajemnie ze swojej wiedzy i umiejętności.

W czasie nauczania zdalnego staraliśmy się organizować prace zespołowe uczniów, ale było to znacznie trudniejsze niż w sali lekcyjnej.

Umiejętności wspólnego uczenia się mają kluczowe znaczenie dla uczniów,  w czasie procesu uczenia się i w przyszłości w ich dorosłym życiu.

Możliwości uczenia się opartego na współpracy nie są nowym pomysłem, ale wartość ich rośnie. Wspólna praca uczniów zwiększa ich świadomość społeczną i emocjonalną.

Praca w grupach i parach powoduje, że uczniowie mniej się stresują, mniej się obawiają oceniania i krytyki, odpowiedzialność rozkłada się na zespół. Mniej stresu to efektywniejszy proces uczenia się.

To co jest bardzo ważne w organizacji pracy w grupach, to umożliwienie uczniom wspólnego myślenia, zamiast równoległej pracy uczniów. Uczniowie, w dobrze zorganizowanej pracy w zespołach, potrzebują siebie nawzajem do wykonania zadania.

Warunkami koniecznymi efektywnej organizacji pracy w grupie są:

• określone cele, powiązane z zainteresowaniami uczniów,
• jasno skonstruowane polecenie do zadania,
• świadomość oczekiwań w stosunku do efektu pracy,
• niezbędna wiedza uczniów konieczna do wykonania przez uczniów zadania,
• możliwość uzyskania pomocy, gdy uczniowie jej potrzebują.

Duży wpływ na jakość pracy w grupie ma poczucie przynależności do grupy, w której uczeń czuje się doceniony, buduje własną odporność, rozwija   kompetencje społeczne, empatię oraz umiejętności komunikacyjne.

Warto zadbać przy podziale na grupy o to, aby każdy z członków grupy mógł być doceniony za jego indywidualne mocne strony, umiejętności i talenty oraz, aby następowało wzajemne nauczanie.

Przed zaplanowaniem pracy uczniów w grupach warto zadać sobie pytania:

• Czy istnieje więcej niż jeden sposób rozwiązania przedstawionego uczniom problemu?
• Czy cel jest dla uczniów interesujący, ale jednocześnie wymagający i satysfakcjonujący?
• Czy każdy członek grupy będzie w stanie wnieść swój wkład w sposób, który zostanie doceniony?
• Czy każdy członek grupy będzie miał możliwość aktywnego udziału w pracy w grupie i wykorzystania swoich mocnych strony?
• Czy uczestnictwo wszystkich członków jest niezbędne do osiągnięcia celu grupy?
• Jak będziemy monitorować naukę i postępy oraz umiejętności grupowe i indywidualne?
• Czy podczas całego doświadczenia, a nie tylko na końcu, zaplanowano czas na monitorowanie i podsumowywanie procesu, zarówno osiągania celu, jak i pracy zespołu.

Co może pomóc uczniom w pracy zespołowej?

Wyznaczanie ról, które powinny być zmienne i zapewniać każdemu uczniowi udział w pracy. Lista ról może być skonsultowana z uczniami i dostosowana do zadania. Warto zadbać, aby uczniowie mogli występować w różnych rolach, a nie tylko w tych, w których czują się dobrze. W przyszłości będą musieli pełnić różne role i w szkole mogą się do nich przygotować.

Warto określić jasno kryteria sukcesu do pracy grupy. Najlepiej, gdy kryteria występują w formie listy kontrolnej, którą uczniowie mogą sprawdzać w czasie wykonywania zadania. Kryteria powinny dotyczyć też współpracy uczniów, np. w formie pytań: Czy wszyscy mogą się wypowiedzieć? Czy słuchamy siebie nawzajem? Czy uzasadniamy własne pomysły? Czy możemy wyrazić krytyczną opinię, co do pomysłu innego członka zespołu? Czy rozważamy różne drogi rozwiązania zadania?  itp.

Nie każde zadanie musi i powinno być wykonane zespołowo. Na początku organizowania prac zespołowych nauczycielom może wydawać się, że jest to niepotrzebna strata czasu i mogą nie znajdować tematów, które nadają się bardziej do pracy zespołowej niż do pracy indywidualnej. Jednak z uwagi na korzyści płynące ze współpracy uczniów, warto podjąć wysiłek organizacji pracy w małych grupach.

Przykładowe tematy do pracy w grupie:

Matematyka: Grupy współpracują przy rozwiązywaniu zadania matematycznego. Członkowie dzielą się różnymi podejściami, strategiami  rozwiązania zadania. Uczniowie testują nawzajem swoje pomysły i identyfikują, co wydaje się ważne lub mniej ważne.

Nauki społeczne: Uczniowie w grupach wykorzystują swoje indywidualne umiejętności i zainteresowania, aby przeprowadzić np. kampanię wyborczą (w danym okresie historycznym). Mogą przygotować plakaty, kreskówki polityczne, debaty ustne, skecze oraz reklamy komputerowe lub wideo. Wypróbowują pomysły, pracując razem, negocjują zasady prowadzenia kampanii, debat i ich oceniania.

Czytanie: Praca w parach. Osoby kolejno czytają fragment tekstu i dyskutują nad ich treścią. Nauczyciel może zadać uczniom pytania dotyczące przeczytanego tekstu, osobistych refleksji, stylu literackiego lub warsztatu autora tekstu.

Biologia: Uczniowie wybierają jedną z propozycji, przyczyn wyginięcia dinozaurów (np. uderzenie asteroidy, nadmierne żerowanie itp.). Dołączają do grupy uczniów, którzy wybrali tę samą propozycję. Wszyscy członkowie zapoznają się z materiałami na wybrany temat. Następnie np. przy pomocy techniki układanki przedstawiają, co wypracowali.

Dzięki pracy w grupie uczniowie:

• czują się bardziej bezpieczni,
• chętniej podejmują ryzyko i wyzwania,
• uczą się od siebie wzajemnie,
• słuchają się nawzajem,
• Korzystają z pomysłów innych,
• uczą się uzasadniać swoja opinię,
• otrzymują informację zwrotną od rówieśników o swoim wkładzie w pracę grupy, zmniejszają swoją zależność od nauczyciela,
• zwiększają swoja wrażliwość emocjonalną i umiejętności komunikacyjne, biorą większą odpowiedzialność za rezultaty wykonanej pracy,
• uczą się rozwiązywać konflikty w grupie

Inspiracja artykułem Judy Willis

https://www.edutopia.org/article/how-cooperative-learning-can-benefit-students-year