Ponieważ wróciliśmy na szczęście do nauczania w szkole, proponuję rozważyć wdrożenie pomocnych praktyk nastawionych na efektywne uczenie się uczniów.
Te praktyki wynikają ze strategii oceniania kształtującego. Interwencje nauczyciela oparte na ocenianiu kształtującym zostały szeroko przebadane przez badaczy edukacyjnych. Profesor John Hatti prowadzi takie badania już od 30 lat, analizował ponad 1500 metaanaliz obejmujących ponad 90000 badań z udziałem ponad 300 milionów uczniów na całym świecie. Wyniki badań pokazują, że stosowanie oceniania kształtującego wpływa na lepsze wyniki nauczania.
Wbrew nazwie, ocenianie kształtujące nie jest tylko sposobem oceniania, zawiera w sobie wiele różnorodnych wątków, które składają się na specyficzną i efektywną metodę nauczania i uczenia się.
Wytyczne dla oceniania kształtującego daje pięć strategii OK:
- Określanie i wyjaśnianie uczniom celów uczenia się i kryteriów sukcesu.
- Organizowanie w klasie dyskusji, zadawanie pytań i zadań, dających informacje, czy i jak uczniowie się uczą.
- Udzielanie uczniom takich informacji zwrotnych, które umożliwiają ich widoczny postęp.
- Umożliwianie uczniom, by korzystali wzajemnie ze swojej wiedzy
i umiejętności. - Wspomaganie uczniów, by stali się autorami procesu własnego uczenia się.
Ocenianie kształtujące można stosować na każdym poziomie i na każdym przedmiocie. Szczególnie warto się jemu przyjrzeć w tym roku szkolnym, gdyż przeżyliśmy duży kryzys związany z nauczaniem zdalnym i nie wiadomo, czy nie czeka nas następny związany z pandemią.
Zaczniemy od trzech rad, które warto na początku wypróbować:
- Skoncentruj się na ocenach kształtujących, a nie podsumowujących.
Oceny kształtujące mogą dostarczyć bezcennych informacji uczniowi i nauczycielowi na temat procesu uczenia się uczniów i dają wskazówki dotyczące kolejnych kroków w uczeniu się (strategia III i II). Ocena kształtująca w formie informacji zwrotnej sprzyja samokontroli i prowadzi do większej odpowiedzialności ucznia za uczenie się (strategia V). Kładzie podstawy do przejścia ucznia na postawę niezależności. Ocena kształtująca daje też informację nauczycielowi o poziomie zrozumienia przez uczniów materiału i umożliwia lepsze planowanie przez nauczyciela nauczania (strategia II).
- Stawiaj na myślenie i poszukiwanie rozwiązań w miejsce podawania instrukcji.
Podawanie instrukcji i uczenie uczniów procedur nie jest dobrym rozwiązaniem. Chcemy, aby uczeń był samodzielny i odpowiedzialny (strategia V), dlatego powinniśmy mu umożliwić samodzielne myślenie i poszukiwania i pozwolić na własne pomysły.
Stawiajmy przed uczniami wyzwania, oferujmy podpowiedzi i świętujmy z nimi sukcesy. Postarajmy się zadawać pytania, które prowokują do myślenia i sprzyjają dociekaniom i podejmowaniom ryzyka (strategia II).
- Daj wsparcie każdemu z uczniów.
Każdy uczeń potrzebuje innego wsparcia, gdyż ma różne doświadczenia, wiedzę i umiejętności. Czas nauczania zdalnego pokazał nam, że zróżnicowanie metod nauczania jest możliwe. Warto wykorzystać pracę w grupach, podczas której uczniowie uczą się od siebie wzajemnie (strategia V).
Podsumowując, warto:
- Podawać uczniom cele lekcji i kryteria sukcesu (czego od nich oczekujemy) do lekcji, zadania i sprawdzianu.
- Pozyskiwać od uczniów informację, jak przebiega ich uczenie się i dostosowywać do tej informacji metody nauczania.
- Zadawać uczniom pytania, które pobudzają ich do myślenia i zachęcać ich do zadawania pytań.
- Ograniczyć ocenę przy pomocy stopnia na rzecz przekazywania informacji zwrotnej.
- Organizować tak lekcje, aby uczniowie mieli okazję pracować w parach i w małych grupach.
- Stwarzać uczniom możliwości samodzielnej pracy i wzięcia odpowiedzialności za swój proces uczenia się.
Najlepiej wdrażać ocenianie kształtujące we własnym tempie i poddawać refleksji, co z tego, co OK proponuje, sprawdza się w pracy z własnymi uczniami. Nie starać się stosować wszystkiego. W ocenianiu kształtującym często powołujemy się na zasadę PPP: P – Powoli, P – Podlewać, P – Pomagać. Co w praktyce oznacza: nie spieszyć się, próbować i wzajemnie sobie pomagać.
W tym zapowiadającym się trudnym roku, warto zrobić pierwszy krok w OKeju.
Inspiracja artykułem Steohana Mekhitara https://corwin-connect.com/2021/05/3-practices-for-a-successful-return-to-in-person-instruction/
