Zaangażowanie jest podstawą uczenia się. Przyjrzyjmy się trzem rodzajom zaangażowania: relacyjnemu, intelektualnemu i emocjonalnemu oraz pomocy ze strony oceniania kształtującego w zaangażowanie uczniów w naukę. Połączę zaangażowanie ze stosowaniem oceniania kształtującego.
- ZAANGAŻOWANIE RELACYJNE
Podstawą dla tego typu zaangażowanie jest: budowanie relacji, zachęcanie do ciekawości i podejmowania ryzyka i wyzwań, wymiana historii i odkrywanie powiązań, wszystko, to co zależy od interakcji z innymi ludźmi. Zaangażowanie relacyjne wymaga obecności ludzi, poznawanie siebie nawzajem i dzielenie się tym, co ma znaczenie w życiu.
Jak nauczyciel może stwarzać warunki do zaangażowania relacyjnego?
Trzeba rozpocząć od budowania społeczności klasowej, a w tym od dzielenia się tym, kim każdy jest. Uczniowie poznają się nawzajem, słuchają swoich historii, skąd pochodzą, czym się interesują. Zadają wzajemnie pytania i uzyskują odpowiedzi, to buduje zaufanie.
Nauczyciel może modelować opowiadanie historii poprzez podzielenie się swoją własną, dzięki temu staje się jednym z członków społeczności klasy.
Ocenianie kształtujące poleca pracę w grupach i parach, aby uczniowie mogli poznać się nawzajem i uczyć się od siebie. Mówi o tym IV strategia OK: Umożliwianie uczniom, by korzystali wzajemnie ze swojej wiedzy i umiejętności.
Z rozmów z nauczycielami wynika, że niektórym nauczycielom szkoda na budowanie relacji czasu, gdyż czują nacisk na przekazywanie wiedzy. Jednak bez relacji proces uczenia się uczniów nie będzie tak efektywny. Jeśli klasa stworzy jedną drużynę, to zdecydowanie łatwiej będzie nauczać i uczyć się.
- ZAANGAŻOWANIE INTELEKTUALNE
Sedno tego zaangażowania polega na wzięciu przez uczniów odpowiedzialności za własne uczenie się. Mówi o tym V strategia oceniania kształtującego: Wspomaganie uczniów, by stali się autorami procesu swojego uczenia się.
Uczniowie wiedzą, po co przychodzą do szkoły, czego mają się nauczyć i jakie robią postępy. Są gotowi do dzielenia się pomysłami i dyskutowania, podejmowania wyzwań oraz krytycznego myślenia.
Jak nauczyciel może stwarzać warunki do zaangażowania intelektualnego?
Wskazówki daje ocenianie kształtujące – poprzez uświadamianie uczniom czego i po co będą się uczyć (I strategia OK: Określanie i wyjaśnianie uczniom celów uczenia się i kryteriów sukcesu), kształcenie umiejętności sprawdzenia i oceny swoich własnych postępów i korzystania z informacji zwrotnej o swojej pracy (III strategia oceniania kształtującego: Udzielanie uczniom takiej informacji zwrotnej, która przyczyni się do ich widocznych postępów
- ZAANGAŻOWANIE EMOCJONALNE
Zaangażowanie emocjonalne jest widoczne, gdyż emocje łatwo zazwyczaj zaobserwować. Uczniowie mają dużo uczuć, przemyśleń i emocji. Zadaniem nauczyciela jest stworzenie wrażliwej przestrzeni, gdzie ważne są uczucia, które są zauważane i wzięte pod uwagę.
Jak nauczyciel może stwarzać warunki do zaangażowania emocjonalnego?
Podstawą jest słuchanie uczniów i zaangażowanie ich w działanie.
Słuchanie uczniów zawiera również umożliwienie im tworzenia zasad zachowania i wywieranie wpływu na szkołę.
Planując lekcję, warto przeznaczyć czas na włączenie uczniów w działanie, które zaspokoi ich potrzeby emocjonalne. Pomaga w tym umożliwienie uczniom – samym dochodzenia do rozwiązania, odkrywania wiedzy, znajdywania powiązań tego czego się uczą z realnym życiem.
Ważne jest pozyskiwanie opinii uczniów w różnych sprawach, włączenie ich w dyskusje i debaty. W tym pomaga realizacja drugiej strategii oceniania kształtującego: Organizowanie w klasie dyskusji, zadawanie pytań i zadań dających informacje, czy i jak uczniowie się uczą.
Kiedy nauczyciel zna i rozumie swoich uczniów, może lepiej zaspakajać potrzeby akademickie i emocjonalne swoich uczniów. Ocenianie kształtujące może pomoc poprzez realizację strategii OK.
Inspiracja artykułem Matthew J. Bowermana
https://www.edutopia.org/article/building-sustaining-student-engagement
