Nauczyciel rozumiejący sens i korzyści płynące z oceniania kształtującego i przekazywania uczniom informacji zwrotnej, często zderza się z brakiem czasu na jej przekazywanie. Pomóc mu może ocena koleżeńska, gdyż informacja zwrotna nie zawsze musi pochodzić bezpośrednio od nauczyciela, mogą ją formułować i przekazywać sobie wzajemnie uczniowie. Informacja zwrotna przekazywana przez innego ucznia może być równie wartościową, jak ta przekazywana od nauczyciela. A informacje zwrotna kolegi lub koleżanki wpływa na zaangażowanie uczniów w naukę i na budowanie społeczności klasowej. Ocena koleżeńska pokazuje uczniom, ze nauczyciel nie musi być jedynym ekspertem w klasie, a to zwiększa odpowiedzialność i zaangażowanie uczniów.
Jak to zrobić?
Początki wprowadzania oceny koleżeńskiej mogą być trudne. Dzieci i nastolatki są wrażliwe na krytykę i kiedy czują się osądzane, mogą przeżywać stres i wycofywać się. Z drugiej strony uczniowie mogą czuć się niepewnie lub nieśmiało, jeśli mają przekazać opinię rówieśnikom. Rozwijanie oceny koleżeńskiej musi odbywać się równolegle z tworzeniem atmosfery bezpieczeństwa w klasie.
Modelowanie i pierwsze kroki
Jeśli mamy zamiar nauczyć uczniów formułowania i przekazywania sobie wzajemnie informacji zwrotnej, to musimy ją dobrze sami zamodelować. Czyli udzielać uczniom informacji zwrotnych do ich prac. Uczniowie będą nas później naśladowali. Powinniśmy określić znaczenie oceny kształtującej, jako oceny pomagającej się uczyć, a nie oceniającej pracę.
Uczniowie powinni wiedzieć, że informacja zwrotna:
- ma dotyczyć wcześniej określonych kryteriów sukcesu,
- odnosić się do pracy ucznia, a nie do jego osoby,
- być pozbawiona krytyki.
Od czego zacząć
Zacznijmy od oceny koleżeńskiej mniejszych prac uczniów. Niech informacja zwrotna będzie refleksją nad pracą, a nie jej oceną. Ostrożnie z poprawianiem pracy. Zamiast poprawiania błędów lepiej przedstawić propozycję, co można zrobić, aby prace poprawić.
Na przykład, zamiast: „Nie wiadomo o kim piszesz w tym zdaniu”, lepiej jest wyrazić opinię: „Jestem zdezorientowany, kim są „oni” w tym zdaniu”
Kto udziela informacji zwrotnej?
Przedzielenie partnerów może nie być prostą czynnością. Można postępować na trzy sposoby:
- Losować partnerów do oceny koleżeńskiej
- Pozwolić uczniom samym się dobierać
- Samemu wyznaczyć pary
Każdy ze sposobów ma swoje wady i zalety. Trzeba pamiętać, że uczniowie mogą czuć się niekomfortowo oceniając prace znajomych. Jeśli jednak dobierają się sami w pary, to ocena może nie być obiektywna. Warto zadbać o to, aby ocena kształtująca była widoczna tylko dla partnerów, a nie dla całej klasy i o to, aby uczeń udzielający informacji zwrotnej, mógł skonsultować się z nauczycielem.
Skąd uczeń ma wiedzieć, czy praca jest wykonana dobrze?
Nawet jeśli są określone kryteria sukcesu, to uczeń może nie wiedzieć, czy zostały one spełnione. Dlatego korzystnie jest, gdy nauczyciel poda przykład dobrze wykonanej pracy lub dobrze wykonanego zadania. Jeśli nadal uczeń ma wątpliwości, to powinien mieć możliwość konsultacji z nauczycielem.
Dla ułatwienia można uczniom udostępnić tabelkę do wypełnienia:
| Kryterium sukcesu | Uważam, że kryterium sukcesu: zostało spełnione całkowicie: +,
Zostało spełnione w części: +/- Nie zostało spełnione: – |
Uzasadnienie | Ewentualne wskazówki | |
| 1 | ||||
| 2 | ||||
| 3 |
Pod tabelką można zachęcić uczniów do wpisania uwag doceniających.
Należy przestrzec przed mało konkretnymi uwagami i opiniami typu: „Bardzo mi się podobało” lub „Widać, że jesteś zdolny”.
Za to warto zachęcić uczniów do wymiany opinii na temat oceniany kształtującej. Dzięki dyskusji nad nią uczniowie uczą się od siebie wzajemnie i pogłębiają swój proces uczenia się.
Nauczyciel powinien zadbać o czas na taką wymianę zdań.
Dwie gwiazdy jedno życzenie
Dla mniejszych dzieci lub na początku pracy z oceną koleżeńską warto zacząć od techniki: Dwie gwiazdy jedno życzenie, czyli poprosić ucznia udzielającego informacji zwrotnej o podanie: dwóch rzeczy, które zostały zrobione dobrze i jednej, która mogłaby by być zrobiona inaczej.
Korzystałam z artykułu Paige Tutt z 8 października 2021 roku
https://www.edutopia.org/article/teaching-kids-give-and-receive-quality-peer-feedback?utm_content=linkpos4&utm_source=edu-legacy&utm_medium=email&utm_campaign=weekly-2021-10-13
