Budowanie uczącej się społeczności klasowej

Społeczność klasowa skupiona na uczeniu się, to coś, nad czym warto pracować przez cały rok szkolny. Szczególnie ważny jest początek roku. W tym czasie tworzą się zasady, które trudno już później zmienić. Nie ma tu znaczenia poziom nauczania, ani przedmiot. W niektórych przedmiotach społeczność klasowa może bardzo pomocna w procesie nauczania. Na przykład na lekcje matematyki wielu uczniów przychodzi przestraszonych z bagażem złych doświadczeń wspólnota może pomóc w poczuciu bezpieczeństwa. Warunkiem niezbędnym jest to, aby uczniowie byli traktowani równo bez względu na swoje osiągnięcia naukowe.

W tym wpisie przedstawię sposoby nauczycielki matematyki Mony Iehl na budowanie społeczności klasowej na lekcjach matematyki w starszych klasach szkoły podstawowej. Warto zauważyć, że wszystkie te sposoby włączają uczniów, czyli są podstawą do partnerskiego traktowania młodych ludzi.

1. Definiowanie społeczności klasowej

Mona Ichl zaczyna od wspólnego wraz z uczniami zastanowienia się, co charakteryzuje silną społeczność klasową. Mogą to być następujące opinie:

• Dobre relacje z nauczycielem i wśród uczniów.
• Owocna współpraca między uczniami i nauczycielem w celu zrozumienia matematyki, rozwiązywania złożonych problemów i wzajemnego wspierania się pokonywaniu wyzwań.
• Uczniowie czują się bezpiecznie, jak w przyjaznym domu.
• Uczniowie mogą dzielić się z innymi trudnościami i problemami oraz podejmować ryzyko.
• Każdy uczeń jest równoprawnym członkiem społeczności i każdy głos jest ceniony.
• Można liczyć na pomoc innych

1. Tworzenie społeczności w klasie

Cztery propozycje

• Ankieta

Prosta ankieta dla uczniów, w której uczniowie na przykład wyrażają opinię na temat oczekiwanej pomocy w nauce, sposobu odrabiania prac domowych, preferencji dotyczących sposobu pracy (indywidualnie, czy zespołowo) itp.

Wyniki ankiety są dobrą podstawą do dyskusji w klasie i pozwalają nauczycielce lepiej zaplanować lekcje.

• Ja jako matematyczka/matematyk

Polecenia uczniom określenia siebie jako matematyka, czyli zastanowienie się, co pomaga uczniowi w rozwiązywaniu problemów, jakie są jego mocne strony. Może to nastąpić poprzez sporządzenie wizytówki lub plakatu.

Kilka określeń uczniowskich:

– Nie lubię pośpiechu, wolę dłużej się zastanowić

– Moje osiągnięcia zależą od mojego myślenia, a nie od udzielanych przez mnie odpowiedzi

– Mam zwykle wiele pomysłów

– Wiem do kogo zwrócić się o pomoc, kogo zapytać

– Lubię sam w domu rozwiązywać problemy

Itp.

Wzajemne poznanie swoich wizytówek pozwala na poznanie preferencji innych uczniów, ale przede wszystkim pozwala na zastanowienia się nad sobą. Okazuje się często, że inni mają podobnie, co ośmiela do uczenia się.

• Tworzenie norm

Stworzenie norm pomaga budować bezpieczeństwo. Normy/zasady mogą dotyczyć pracy w grupie, pracy domowej, prowadzenia dyskusji, udzielania pomocy itp. Tworzenie norm można przeprowadzić w czterech prostych krokach:

1. Opis sytuacji, dla której tworzymy normy.
2. Burza mózgów dotycząca udanej sytuacji oraz lista tego, co może ją zaburzyć.
3. Wybór tych norm, które są niezbędne.
4. Zobowiązanie się do przestrzegania ustalonych norm.

Ustalanie norm dobrze przebiega, gdy uczniowie mają już za sobą pewne doświadczenie z daną sytuacją i widzą, co pomaga, a co przeszkadza.

• Tworzenie wizji

Tworzenie wizji polega na ustaleniu, co chcemy na lekcjach matematyki osiągnąć, co naprawdę ma znaczenie w społeczności klasowej.

Tworzenie wizji można rozpocząć poprzez przedstawienie uczniom listy 5 do 10 stwierdzeń na temat idealnej lekcji matematyki. Można również wraz z uczniami wymyślić zasady idealnej lekcji. Następnie można wraz z uczniami opracować kroki prowadzące do urzeczywistnienia tych stwierdzeń. Może się okazać, że na przykład idealna lekcja nie zawiera konieczność pracy domowej lub że uczniowie wolą dobierać się w grupy samodzielnie. Warto zaryzykować i realizować postulaty uczniów. Za pewien czas, jeśli się nie sprawdzą, można do nich wrócić i je zmienić.

Należy pamiętać, że tworzenie norm i wizji przez samych uczniów jest dla nich motywujące i zwiększają się szanse na przestrzeganie i realizację.

Przykład wizji:

• Matematyka jest fajna
• Witamy i cieszymy się z wyzwań
• Matematyka ma zastosowania
• Pracujemy wszyscy nad problemami matematycznymi
• Jesteśmy razem w matematyce
• Razem podejmujemy wyzwania i razem popełniamy błędy
• Razem wzrastamy
• Rozmawiamy o matematyce każdego dnia
• Poddajemy refleksji to, czego się nauczyliśmy

Może wydawać się, że tworzenia społeczność klasowej uczącej się zabiera dużo czasu, ale ten czas procentuje.

Mimo, że przykład jest zaczerpnięty z lekcji matematyki, to można i warto społeczność uczącą się budować na każdym przedmiocie.

Inspiracja artykułem Mony Iehl: https://www.middleweb.com/45724/4-activities-to-build-community-in-math-class/