Już niedługo kończą się wakacje zaczniemy nowy rok szkolny. Przyjdą nowe klasy nieznanych nam uczniów. Każdy z nauczycieli ma program nauczania, który zacznie realizować, niezależnie od umiejętności i wiedzy, która reprezentują nowi uczniowie. Aby lepiej zobaczyć sytuację użyjmy porównanie pracy nauczyciela do pracy trenera w klubie fitness.
Właściciel obiektu przydziela trenerowi klientów. Trener nic na razie o nich nie wie. Gdyby dla wszystkich przygotował taki sam trening, to mogłoby się to skończyć tragicznie.
Do szkoły każdy uczeń przychodzi z różną wiedzą i każdy jest na innym etapie rozwoju, jednak szkoła musi go włożyć w jedne przygotowane na ten wiek ramy. W klubie fitness trener sporządza program dla każdego klienta osobny.
Co z pracy trenera można przenieść do pracy w szkole?
Ważne jest określenie celu, jaki chcemy osiągnąć. Każdy uczeń/klient może startować z innej pozycji i dlatego wysiłek włożony w codzienne dążenie do celu powinien być zindywidualizowany.
Ten wysiłek (zarówno ucznia, jak i klienta klubu) zależy do sześciu elementów.
- Zrozumienie
Podobnie jak trener uczy się mocnych stron swoich klientów i obszarów do rozwoju, tak samo nauczyciel powinien poznać swoich uczniów. Ma ich znacznie więcej niż trener, więc zadanie jest trudniejsze. Nauczyciel nie pozna uczniów poprzez stopnie z którymi przyszli i też nie może założyć, że to czego uczyli się w poprzednim roku, zostało opanowane przez każdego ucznia i w takim samym stopniu.
Poświęcenie czasu na poznanie uczniów, nie jest nigdy czasem straconym, procentuje perspektywą trafienia z nauczaniem do każdego ucznia. Najprostszy sposobem poznania to: aktywne słuchanie, nawiązywanie kontaktu wzrokowego, zwracanie się po imieniu i szeroko pojęta empatia. W rozmowie warto zapytać uczniów o zainteresowania, co ich motywuje, jak się lubią uczyć i co im przeszkadza. Jeśli takie rozmowy rozplanuje się w czasie, to szybko można poznać wszystkich uczniów.
Pomaga – tworzenie atmosfery nastawionej na uczenie się, a nie na osiąganie wysokich wyników. Jeśli nauczyciel pokaże uczniom taką postawę, to oni chętniej opowiedzą o swoich ograniczeniach.
- Cel i oczekiwania
Najprawdopodobniej pierwsze pytanie trenera do klienta brzmi: „Jakie cele chciałbyś osiągnąć i jak mogę ci pomóc?”. Trener planuje ćwiczenia skupiające się na osiągnięciu tego celu.
Nauczyciel ma program nauczania i stawia cele przed uczniami, ale często o nich nie informuje uczniów. A jeśli już informuje, to nie są to cele stawiane sobie przez uczniów.
Wyzwaniem dla nauczyciela jest takie przedstawienie celów uczenia się, aby były one dla uczniów intersujące i aby chcieli je osiągnąć. Może się tak zdarzyć, że uczniowie nie dostrzegają, jak to co robią na lekcji, zbliża ich do celu. Dlatego nauczyciel powinien im to wytłumaczyć – Dlaczego to robimy?. Najlepiej, gdy uczeń wie:
- Jakie umiejętności będę musiał dzisiaj opanować i czego się nauczyć?
- Dlaczego robimy te konkretne działanie?
- Po czym poznam, że osiągnąłem cel?
To, czego uczniowie uczą się w szkole, to umiejętności, a nie treści. Treść jest narzędziem, które używa nauczyciel, aby skłonić uczniów do ćwiczenia i opanowania umiejętności. Jako nauczyciele chcemy, wyposażyć uczniów w obserwowalne i mierzalne umiejętności, a nie realizować program odhaczając przerobione treści.
- Twórcze wykorzystanie zasobów
Najcenniejszy zasób szkoły, to nauczyciele i uczniowie. Ciężar planowania nie spoczywa wyłącznie na barkach jednego nauczyciela, można planować wspólnie. Razem daje możliwość konsultacji, dyskusji i korzystania z doświadczeń. Przy czym plany nie muszą być robione w gronie przedmówców, inni nauczyciel mogą mieć inspirujące propozycje. Trenerzy też wymieniają się doświadczeniami i planują treningi dla poszczególnych osób.
Można też planować razem z uczniami, to czyni uczniów bardziej odpowiedzialnymi za proces uczenia się. Można zacząć od przedstawienia uczniom celów, a potem dać kilka dróg do wyboru – jak te cele można realizować. Można planować w mniejszej grupie i zapraszać coraz to innych uczniów do planowania.
Dzięki wspólnemu planowaniu można pokusić się o przekazanie prowadzenia lekcji uczniom. Na pewno można też wraz z uczniami zaplanować system oceniania.
- Informacja zwrotna
Trener nie stawia klientowi stopni. Obserwuje go i daje mu wskazówki, jak ma ćwiczyć. Mówi mu, co już robi dobrze, co powinien robić inaczej I jak oraz, jak może się rozwijać.
Tak samo informacja zwrotna od nauczyciela dla ucznia może mu pomóc w uczeniu się i w rozwoju.
- Elastyczność
Trener obserwuje ćwiczącego klienta i jeśli zaplanowany trening nie jest dobry, to go na bieżąco zmienia, nie czeka do następnego spotkania. Tak samo może być w szkole, jeśli nauczyciel obserwuje, że plan nie jest dobry, to może przejść do alternatywnej aktywności lub treści. Obserwacja ciągła – czy to, co się dzieje, jest najwłaściwszym sposobem wykorzystania czasu?. Można poprosić uczniów o dokończenie zdania lub o anonimową opinię na temat stosowanych metod nauczania.
Trener zasięga opinii swojego klienta, obserwuje go, nie zostawia go samego, pyta go o zdanie.
- Świętowanie
Warto zarezerwować czas na wspólne świętowanie z uczniami. Można świętować, to czego się nauczyliśmy, osiągnięcie celu, dobrze spędzony czas itp.
Każdy trener świętuje efekty ze swoim klientem. Każdy sukces jest zauważony i doceniony.
Można powiedzieć, że trener w naturalny sposób stosuje zasady oceniania kształtującego: określa cele i kryteria sukcesu, przekazuje informację zwrotną i świętuje wspólny sukces.
Inspiracja artykułem Johna Hayward
http://www.ascd.org/ascd-express/vol16/num20/whats-the-plan.aspx
