Jak?

Moja strategia to szkoły laboratoria profesjonalizacji nauczania.
Potrzeba krytycznej masy możliwych do zademonstrowania dobrych przykładów pracy nauczycieli. To, jak każde rozwijanie zasobów wymaga pracy. Dobrego kierunku działań stworzonego na podstawie zrozumienia jak ludzie się uczą, zaufania i wytrwałości. I jeszcze paru drobiazgów, jak miejsce, grupa podobnie do ciebie myślących ludzi itd.

„Różne są szkoły prywatne. Jak sprawdzić, którą naśladować?”
Różne są szkoły państwowe, realizujące różne eksperymenty i praktyki. Jak sprawdzić, którą naśladować?
Widzisz jaką różnicę w naśladowaniu wzorców wypracowanych w szkole prywatnej i w szkole państwowej? Poza alergią na słowo „prywatny” i ciągnącym się za nim lewacko-pisowskim bagażem nieuprawnionych skojarzeń: „nieczuły, bezwzględny, egoistyczny, nakierowany na krótkoterminowy zysk, znikają pluszaki a ameryta wyrzucają z karetki”
Jeśli ktoś nie ma krytycznego własnego rozumu, to i tak nie będzie wiedział, jaki wzorzec naśladować, choćby tym wzorcem było CEO i OK.
„Jak przenieść doświadczenia szkoły społecznej (podobno dobrej, co to znaczy????) na szkolę masową?”
To znaczy, że rodzice i uczniowie sa zadowoleni, a w dzisiejszych realiach gotowi nawet zaświadczyć o tym zadowoleniu wyciągając z portfela co miesiąc 1000 zł.
„Jak przenieść doświadczenia szkoły społecznej (….) na szkolę masową?”
Umasowić się tego w jednym rzucie się nie da. Ale daje się (Szwecja tu jest dobrym przykładem powolnego, a Flandria szybkiego procesu) rozszerzać zasięg dostępności szkół społecznych. W Szwecji po uwolnieniu gorsetu szkoły niepubliczne zaczęły od ok. 10% uczniów, po dwudziestu latach w miejskich gimnazjach (szwedzkie gimnazjum to nasze liceum) już połowa uczniów wybiera szkoły niepubliczne raczej niż państwowe. Faktem natomiast jest, że w małych miasteczkach państwo nadal dominuje, a w głuszy na północy ma faktyczny monopol.
W bardzo zurbanizowanej Flandrii, gdzie każdy niemal uczeń ma kilka różnych szkół (do wyboru od katolickich po świeckie szkoły ambitnej matematytki) w zasięgu praktycznego dojazdu, ok. 70% uczniów korzysta ze szkół niepaństwowych.
„W tym systemie każda szkoła jest w kleszczach pomiędzy centralna podstawą programową i testami końcowymi.”
Tu po raz kolejny zadeklaruję wspólnotę z Jackiem i Marzeną (precz z testami!) i Pawłem (precz z podstawą!).
Nie należy jednak przeceniać tych zagrożeń w odniesieniu do szkół prywatnych (albo eksperymentów publicznych, jak Staszic). Dobra szkoła może miec gdzieś zarówno testy jak i podstawę — naprawdę, jeśli uczymy sensownie i nie do testów, to każdy uczeń i tak będzie umiał policzyć zadanie maturalne na przecenę spodni. Choćby ani jedna lekcja przez całe 12 lat nie była poświęcona procentom.
Uwierz mi – moi uczniowie zdają matury blisko max. Choć nie zajmujemy się specjalnie ani procentami, ani prawem Ohma. To sa drobiazgi, które pojawiają się mimochodem na marginesie uczenia się rzeczy znacznie ciekawszych, wciągających i nośnych i w tym sensie, że procenty się tam pojawiają.
„Nie ma co epatować się przykładami (bardzo nielicznymi) dobrych szkół (…) Nie o taką zmianę chodzi.”
A o jaką? Marzy Ci się „zmieńmy całość za jednym zamachem, a imię jego milion”? Jeśli nie da się (a nie masz pomysłu) zmienić całości, to zignorujmy, zmarginalizujmy i uznajmy za obcych (wrogich) tych nielicznych, którzy wybijają się ponad szarzyznę masowości?
Dzięki tym nielicznym dobrym szkołom nie musimy wyważać otwartych drzwi. Nie musisz wymyślać „dobrych praktyk” – te szkoły Ci je pokazują na tacy i „dobroć” tych praktyk zweryfikowały już w praktyce.
Problem leży w tym, że te szkoły są nieliczne. Należy więc ułatwić (a przynajmniej przestać utrudniać) powstawanie kolejnych podobnych do nich, by ich dostępność stawała się coraz powszechniejsza.

Danusiu, piszesz: „Ludzie już się skrzykują, są szkoły: Montessori, steinerowskie, IB itp”.
To nieporozumienie, nie o o takim skrzykiwaniu się myślę. Skrzyknąć się mają ludzie, którzy uważają, że dotychczasowe sposoby naprawiania oświaty są bezskuteczne, którzy widzą, że te sposoby były bezskuteczne przez minione dwadzieścia lat i są przekonani, że będą takowe przez kolejne dwadzieścia. Ludzie, którzy widzą, że oświata rozwija się w niewłaściwym kierunku, że szkoła jest i będzie kontrproduktywna mimo prób różnych zmian i udoskonaleń. Ludzi, którzy uważają, że przyczyną tej bezskuteczności i kontrproduktywności są ……….. .

Aniu
Nie przerzucajmy się winą. Samorządowcy też są w trudnej sytuacji, bo muszą przestrzegać ustanowionego prawa, nie mogą powiedzieć: W mojej gminie sam sobie zorganizuję oświatę. Dam przykład ze szkołami waldorwskimi w Polsce. W tej pedagogice między innymi nie stawia się stopni w ogóle, a w SP uczy wszystkiego jeden nauczyciel. I już mamy kłopot, bo u nas konieczne są stopnie w systemie i nauczyciel nie ma uprawnień do uczenia wszystkiego! Wójt nie może pozwolić na taką szkołę, bo subwencji nie dadzą. Nie mówiąc o rodzicach, którzy chcą szkoły jak inne, a nie jakiejś wymyślonej.
Sytuacja jest taka: Mamy system, który nam się nie podoba, widzimy w różnych krajach inne systemy, ale nie możemy ich wprowadzić, bo nasze przepisy nie dają. I nie wiemy jak zmienić, aby było dobrze. Nie mamy żadnej wspólnej propozycji dla systemu.
Jedno w Twojej wypowiedzi mi zazgrzytało: „mam już dość przeprowadzania operacji edukacyjnej na żywym organizmie szkoły”. Często to słyszę – dość eksperymentów i zmian, zostańmy przy dawnym. Tylko nie pamiętamy, że to dawne nie było też dobre!
Więc wracamy do pytania – JAK?
Danusia

Danusiu:
jeśli odpowiedź na pytanie „co?” jest niesatysfakcjonująca albo nie ma jej wcale, to stawianie pytania „jak?” nie ma sensu. Inaczej wpadasz w absurd: „Jak uczyć, czegoś, w sensowność uczenia czego wątpimy?”, albo w poszukiwanie uniwersalnego narzędzia, super-młotka, którym każdemu można wbić do głowy każdy gwóźdź.
Nie ma pytania „Jak?” w abstrakcji od „Czego?” – a jesli je tak postawimy, to dostajemy najwyżej recepty typu: „trepanacja czaszki, wetknięcie lejka, nalanie wiedzy”.
ONA odpowiada zreszta na pytanie „Jak?” bardziej, niż na pytanie „co/czego?” – uczyć przez samodzielne odkrywanie wiedzy i jej tworzenie i przez samodzielne doświadczanie świata tam, gdzie to jest możliwe, raczej niż przez przyjmowanie wiedzy podanej przez nauczyciela i oglądanie ilustracji, filmów i doświadczeń robionych przez innych. W pełni zgadzam się tu z ONĄ – taka metoda działa.
Choć, oczywiście, zaraz zapewne powiesz mi, ze działa to wyłącznie w moim wyalienowanym świecie dzieci bogaczy, których stać na posłanie dziecka na lekcje do mnie, a Jasiowi z Brzeskiej państwo musi robić trepanację i wtykać mu tam lejek, bo inaczej Jasio nie będzie znał nawet procentów…
Nie ma problemu podstawy i egzaminów, poza mentalnymi ograniczeniami nauczycieli i (części) rodziców. Jeśli nie przejmujesz się podstawą i nie przygotowujesz do egzaminów, to uczniowie i tak je zdadzą blisko maxa.
@ ONA:
nie rozumiem antynomii „uczenie abstrakcyjne: vs. „doświadczanie i tworzenie wiedzy samemu”. Chyba co innego rozumiemy pod pojęciem „abstrakcyjne”.
Nie widzę najmniejszego problemu, by uczniowie sami odkrywali i wymyślali jak najbardziej abstrakcyjne i niedotykalne pojęcia, jak choćby teorię liczb i geometrię Euklidesa…

Zupełnie na marginesie tej dyskusji. Wiesławie: trafiłes kulą w płot.
Model Kopernika był właśnie poprawieniem szczegółów modelu ptolemejskiego. To był taki sam model, oparty o kołowe pozaczepiane hierarchicznie jeden na drugim epicykle jak model Klaudiusz Ptolemeusza, tylko Kopernik zauważył, że jeśli Słońce, a nie Ziemię, włoży się jako punkt zaczepienia epicykli pierwszego rzędu dla wszystkich ciał niebieskich poza Księżycem, to model może być troche prostszy. Zauważył też, że jeśli epicykle będą zaczepione nie w punktach epicykli niższego rzędu, a nieco ekscentrycznie do nich, to model będzie jeszcze prostszy!
Znaczenie tej poprawki wcale nie jest oczywiste (a z dzisiejszego punktu widzenia: jest żadne, a nawet ze swoimi ekscentrycznymi epicyklami idzie w zupełne maliny). Znaczenie światopoglądowe zostało nadane później (nie ma lepszej promocji książki, niż znalezienie się na indeksie), a ostatecznie rozdmuchał to Thomas Kuhn w „Przewrocie Kopernikańskim”, a jeszcze bardziej nadęli ten balon postmodernistyczni wyznawcy Kuhna. Ale nawet książka Kuhna, choć tytułem odnosząca się do Kopernika, pokazuje, że przełom dokonał się dopiero później — wraz z modelem Keplera, a ostatecznie dopiero z Newtonem.
Oczywiście – astronomowie nie zbierali się, by tę poprawkę wymyśleć. Wymyślił ją Kopernik bez zbierania jakichkolwiek gremiów i spotykania się czy to w witualu, czy w realu.
A uczniowie polskich szkół muszą kochać Kopernika, bo wielkim astronomem był. Krzywych stożkowych nie ma w programie autorstwa Semadeniego, a po uporządkowaniu programów musiały więc wylecieć z niego i prawa Keplera, więc nie będziemy się zajmować żadnym zniemczonym Czechem. Ale na szczęście są okręgi i ruch jednostajny po okręgu, można je więc złożyć i w ten sposób ożywić epicykle Kopernika. Kopernika, który był Polakiem (a również kobietą…)