Dzieci chcą odpowiadać na pytania

Bardzo podoba mi się temat! Dobrze opisany i wyjaśniony 🙂
Odniosę się do jednego punktu:
a)
Mała dygresja. Jeśli nauczyciel zadaje pytanie „Czy wszyscy coś rozumieją?” bądź „Czy coś powtórzyć?” czas potrzebny na myślowe przejrzenie materiału i odnalezienie słabo zapamiętanej, bądź kiepsko zapisanej informacji to… minimum 20s.
Czy mój wykładowca zdobył tę wiedzę w praktyce, czy też poprzez eksperyment – nie wiem^^
Ksawery ma bardzo dużo racji w tym, co pisze. Nastolatkowie bardzo sobie cenią opinię grupy rówieśniczej, a w pewnych środowiskach „wybijanie się” jest piętnowane (prowadziłem zajęcia w takiej klasie – studenckie, tragiczne zderzenie się wizji idealnej z rzeczywistością).
To samo jeśli chodzi o owe pary – nie wszystkie dzieci są lubiane, co może się wiązać z wieloma czynnikami.
Jedyne czego brakuje mi w tym tekście, to więcej wskazówek dla nauczycieli. Parę myśli z mojej strony:
1. Świadomość zjawiska lejka uwagi – uwaga jest ograniczona, a najbardziej skupia się na pierwszym i drugim rzędzie ławek, a następnie zwęża w kierunku środka ostatniej ławki.
2. Świadomość szufladkowania – jeśli ktoś dwa, trzy razy uczeń się zgłasza i nauczyciel go wybiera, to zazwyczaj będzie wybierany właśnie ten uczeń. To samo z ocenami – wystarczy być bardzo aktywnym przez miesiąc, by później za byle zdanie otrzymać ocenę z aktywności na lekcji. To wina naszych schematów myślowych, strategii poznawczych, itp.
3. Im mniej osób, im większa pewność „Czterech ścian” (nic nie wypływa poza klasę), tym większa aktywność i swoboda w wypowiadaniu się ludzi. I dotyczy to wszystkich, dzieci, młodzieży, dorosłych.
Jak sobie wyobrażam prawie 30osobową klasę, to nie dziwię się, że nie można nad nią zapanować, a uczniowie się nie uczą i nie są aktywni. Wydaje mi się, że pierwszym krokiem (prócz lepszej edukacji, czy dodatkowych szkoleń dla nauczycieli) ku lepszemu nauczaniu jest zmniejszenie liczebności dzieci w klasie. Nie więcej jak 16… choć to moja osobista konkluzja, nie znam żadnych badań na ten temat.

My rozmawiamy dotąd, jak są długo ręce w górze 🙂 I bardzo staram się zauważyć ten nieśmiały czasem gest, sygnalizujący potrzebę odpowiadania. I dać innym szansę, nawet ryzykując „foch” najaktywniejszego zazwyczaj wypowiadacza. 🙂
Ale długie słuchanie kolegów bywa nużące, więc trzeba określić warunki wypowiedzi – mi.in trzymanie się tematu. I – w publicznym przedszkolu mamy 25 dzieci, z dużo mniejszą umiejętnością koncentracji uwagi i słuchania. Nie jest to łatwe.
A najczęściej rozmawiamy w kole, każdy może wtedy wypowiedzieć się kolejno – i nawet jak na początku nie chce, to przy drugim okrążeniu zazwyczaj już to robi.
Najwięcej i tak rozmawia się w małej grupie lub indywidualnie – mam czasem wrażenie, że nieustannie. 🙂

Grażka
„A najczęściej rozmawiamy w kole, każdy może wtedy wypowiedzieć się kolejno – i nawet jak na początku nie chce, to przy drugim okrążeniu zazwyczaj już to robi” – moim zdaniem koniecznie!
Wiele razy doświadczyłam dobrodziejstwa tak zwanej rundki.
Nauczyciel myśli – szkoda czasu, ale dzięki rudce każdy musi się zastanowić i może zaistnieć.
Jak myślisz, co by było gdyby w sejmie była „rundka” – dla każdego minuta?
Danusia

Danusiu – politycy nie są tak zdyscyplinowani jak przedszkolaki. Duży byłby zapewne problem z czekaniem na swoją kolej, a jeszcze większy ze „słuchamy siebie nawzajem” 🙂

Grażka
Masz rację, ale często mi sejm z przedszkolem kojarzy, tylko nie wiem na czyją korzyść. D

Ksawery
Ja właśnie mówię o pytaniach „głębszych”. Błędną odpowiedź na pytanie o datę bitwy pod Grunwaldem, należy opatrzyć słowem krótkim – źle.
D

Bardzo odpowiada mi zasada „nie podnoszenia rąk” oraz uczenia się na błędach – każdy ma prawo do swojej wypowiedzi, zdania i pomysłu (ewentualnie konfrontacji i autorefleksji).
Wiele lat temu zastosowałam ją w swojej praktyce przedszkolnej (w tym czasie jeszcze „pokutowało” podnoszenie rąk i „odpowiedz całym zdaniem”). W przyjaznej atmosferze, poczuciu bezpieczeństwa,że każde będzie wysłuchane (!), dzieci szybko uczą się kolejności wypowiadania się i prawa do różnic w wypowiedziach i poszukiwania „wspólnego”. Naturalna spontaniczność dzieci, „naiwność” w prezentowaniu swojego zdania spotyka się albo z akceptacją -„tak myślisz/mówisz…”?, albo z krytyką – „to źle, nie tak, jest inaczej..”
Myślę, że w tym okresie (potem w edukacji wczesnoszkolnej) generuje się to, co Pan Ksawery nazwał „autocenzurą”. Rywalizacja – „bycie lepszym” temu sprzyja. Skądś się bierze ta blokada.
W przedszkolu, by ustalić kolejność wypowiedzi, stosowany był „przechodni przedmiot” (np.miś – kto go dostał – ten mówi”).
Patyczki z imionami są b.ciekawe. Spróbuję.

Danuto,
Ciekaw jestem gdzie można znaleźć opis tych badań!
Ja sam pracowałem z dziećmi z ADHD (niestety, plan moich studiów koliduje z ich zajęciami) i z tego krótkiego doświadczenia mogę powiedzieć, że te dzieciaki na prawdę szybko się uczą. Tylko trzeba mieć czas dla każdego z nich z osobna i zwracać uwagę na wyniki ich prac. Często te dzieci podają pierwszą lepszą odpowiedź jaka przyjdzie im do głowy – warto nakłonić do głębszego przemyślenia.
Przeoczą coś na kartce? Niech sprawdzą, czy wszystko zrobili. Niech poprawią. Niech spróbują raz jeszcze. I tak w kółko. Jeśli akurat zostawałem sam (papierologia i rodzice czasem wymuszali takie sytuacje) z dziećmi z ADHD, to dobrze sobie radziłem… jeśli było ich mniej niż piątka.
Stąd moje zdziwienie co do badań nad ilością klasy. Nauczanie to umiejętność, którą trzeba ćwiczyć. Młody nauczyciel z 30osobową klasą ma być dobry? Przecież on fizycznie nie ma możliwości poświęcić uwagi każdemu dziecku, nadzorować inne dzieciaki i jeszcze prowadzić lekcję dla całej klasy. Dlatego w mojej opinii klasy powinny być mniejsze.
Z tego też powodu kursy zazwyczaj nie liczą sobie więcej uczestników niż 16. Szkoleniowcy mogą wtedy poświęcić więcej czasu każdemu z uczestników, a Ci, którzy dopiero zaczynają pracę, mogą zwracać większą uwagę na to co robią i jak.
Może potrzeba badań poświęconych tematowi młodego nauczyciela i ilości uczniów w klasie?
W dodatku, jakie zmienne były brane pod uwagę w wcześniejszych badaniach? Osobowość? Temperament? Indywidualne zasoby uwagi? Staż pracy?
A dzieci? One też są różne. Czy przepadano każdą klasę pod względem różnic osobowościowych? Inteligencji?
A zachowanie dzieci? Jak przebiegało samo badanie? Czy narażało badanych na stres? Czy sytuacja badania mogła mieć wpływ na zachowanie dzieci?
Czy badanie odbyło się raz w danej klasie, czy brano pod uwagę przebieg każdej lekcji, czy tylko efekty końcowe nauczania?
Pytań nie ma końca 🙂 Niestety, my (jako społeczeństwo) coraz większą uwagę poświęcamy wynikom badań, a nie sposobom ich przeprowadzania.

Nino
Oczywiście całkowita racja – DIALOG (Wiesław będzie się cieszył!). A w szkole ma miejsce zadawanie krótkich pytań o oczekiwanie na krótką, prawidłową odpowiedź.
N-la goni czas i ta umiejętność kluczowa schodzi na drugi plan.
Myślę, że w przedszkolu też powinno się ćwiczyć dialog, ale w LO to już obowiązkowo.
Po politykach widać, że ich nie uczono.
Danusia

POŚPIECH – chyba diabeł go do szkoły przywlekł.
D

Pani Kasiu
Nasunęła mi Pani myśl, że może niechęć do dialogu bierze się z przekonania, że trzeba kogoś przekonać do swojego zdania. Nauczyciel w szkole ma wiedzę – jak jest, więc nie podejmuje dialogu, tylko przekazuje informacje.
Nie podejmujemy dyskusji z kimś o innym poglądzie, bo nie chcemy (lub nie widzimy szans) na przekonanie go do zmiany opinii.
A gdyby tak: „To ciekawe, co mówisz, ja mam odmienne zdanie, ale szanuję Twoje. Z chęcią wysłucham, co masz do powiedzenia.”
Okropnie trudne, zwłaszcza w ważnych sprawcach.
Danusia

Uczy się ten, kto pyta.
Pytanie- na ile dzieci/uczniowie spotykają się z sytuacją „zadaj pytanie”, a na ile „odpowiedz na pytanie”?
Ciekawym dla mnie doświadczeniem była zamiana podejścia do sposobu zadawania dzieciom pytań – zamiast „co widzisz …na obrazku (sytuacji)”, „o czym jest tekst (opowiadanie, wiersz, zadanie..), gdzie odpowiedzi są zazwyczaj odtwórcze, nie otwierające na problem, na – „o co można zapytać, patrząc na ..słuchając, doświadczając, czytając…gdzie pytania są niezwykle odkrywcze, różne, inne i skłaniają właśnie do prowadzenia wymiany myśli, uczenia się dialogu.
To takie moje refleksje dotyczące edukacji wczesnej.

Byłam na spotkaniu z Panią Ewą Woydyłło. Miedzy innymi mówiła o tym, jak duży wpływ mają dorośli na późniejsze losy dziecka. I nie wiadomo, jak może odbić się pozostawienie malucha ze sznurówkami sam na sam. Myślę, że u jednego może wyrobić poczucie – dam sobie radę ze wszystkim, a u drugiego – do niczego się nie nadaję.
Trudna jest rola wychowawcy, bo jak to przewidzieć?
Nie brałam bym jednak na poważnie „dowodów” typu: Mnie ojciec bił paskiem i wyrosłem na porządnego człowieka.
Danusia

Ciekawe, czy to jest sprawa gustu?
Mnie się wydaje, że raczej indywidualnych predyspozycji dziecka.
Tylko co ma zrobić nauczyciel mający 30 różnych indywidualności w klasie?
Może nie ma dwóch skrajności:
1. Wyręczanie
2. Głęboko woda samodzielności od zarania
Dobrze, ze są jeszcze różne odcienie szarości.
A jednak trochę żal, że w wieku 35 lat nie utrzymywali mnie rodzice!
D

I jak tu rozpoznać rodzica bliżej Szwecji, czy Italii?
Z drugiej strony, czy to tylko „pochodzenie” rodzica? Dziecko też samo coś od aniołów przynosi!
Gdyby tak każde dziecko było kopią potrzeb rodziców, to by było słabo.
D

Nie mamy wielkiego wpływu na to, gdzie bliżej jest i którym rodzicom: do Skandynawii czy Italii. Podzieliłam się swoją obserwacją po fińskiej wizycie raczej w kontekście samego nauczyciela. Zgadzam się, Ksawery, że wychowywanie i edukowanie wbrew rodzicom nie ma sensu. Z pewnością za byciem nauczycielem idzie ogrom intuicji i umiejętność obserwacji samych dzieci. Rodzice wszak nie zawsze dokonują wyborów dobrych dla swoich dzieci i odpowiadających naturalnym predyspozycjom swoich pociech. Tyle, że takie dziecko, pozbawione przecież wyboru, a raczej – co również naturalne – skazane na wybory swoich rodziców – kształtuje się i ukierunkowuje niekoniecznie dobrze dla siebie. Widzimy potem nieszczęśliwych młodych ludzi, którzy błądzą, bo szukają czując, że wciąż są nie tam, gdzie chcieliby być. Wracając do nauczyciela… Napisałaś, Danusiu, że wciąż w Polsce mamy do czynienia z raczej podającymi metodami nauczania. I tu chyba tkwi największy problem. Niewątpliwie wychowanie w określonej kulturze nie pozostają tu bez wpływu na edukację. Niemniej przykład nauczyciela, który daje uczniom swobodę w dokonywaniu wyborów, powierza im odpowiedzialność za te wybory, co nie oznacza, że nie wspiera i nie służy radą, gdy obserwuje taką potrzebę. No, właśnie… Obserwuje… Bo on cały czas jest ze swoimi uczniami, uważnie im się przygląda, całym sobą jest z nimi tu i teraz w działaniach, jakie podejmują i nie udziela im gotowych odpowiedzi. Raczej swoją postawą zmusza do stawiania pytań i to właściwych pytań, które prowadzą do potrzebnych odpowiedzi. Jeśli uczniowie nadal się mylą, nie wyśmiewa ich, nie upokarza, nie wywyższa się odwołując do swego stanowiska nad nimi. Szanuje ich prawo do popełniania błędów i tylko naprowadza ich myślenie na właściwy kierunek. Efektem jest to, że uczniowie lubią proces szkolny, w którym uczestniczą, nie odczuwają potrzeby znieważania nauczyciela, wkładania mu kosza na głowę. W ich oczach szkoła i nauczyciel to partnerzy w rozwoju. To prawdziwa i największa wartość edukacji. Każdy – mały i większy – chce zadawać pytania, ma wrodzoną ciekawość świata. Tylko czasem doświadcza tego, że nie warto jest te pytania stawiać, że wygodniej jest robić to, co mu każą i tak, jak mu każą. A tego chyba ani wychowanie, ani kultura nie narzucają ludziom w żadnym społeczeństwie i w żadnym miejscu na świecie.

Chyba zapędziliśmy się w kozi róg.
Nie jest tak czarno-biało na tym świecie.
– nie ma tylko dwóch systemów – skandynawskiego i włoskiego, są jeszcze inne pośrednie,
– nie można też przyjąć jednego systemu dla 30 osobowej klasy, trzeba zindywidualizować podejścia,
– nie tylko rodzice mają mieć wpływ na wychowanie dziecka. Każdy rodzic ma inne wymagania i nie można tego pogodzić, a czasami rodzic sam nie wie, albo (o Boże, co ja mówię!) myli się.
I teraz wczujmy się w zadanie nauczyciela:
– 30 różnych uczniów,
– 30 różnych wymagań rodzicielskich,
– kilkaset systemów wychowawczych na świecie,
– wymagania władz oświatowych.
Jak sprostać?
Ot takie proste zadanie – wychować uczniów w swojej klasie.
Danusia

Są tacy nauczyciele!!!! Na szczęście. Powiem więcej, wszyscy mamy dobrą wolę, ale czasami brak umiejętności lub warunków. No bo który z nauczycieli świadomie chce źle nauczać?
Warto byłoby się uczyć od tych pereł.
Spacer edukacyjny (wprowadzany w innych krajach) daje takie możliwości.
Kiedyś prowadziłam tak zwaną grupę krytycznych przyjaciół w jednym z liceów. Mieliśmy jedną wspaniale radzącą sobie z młodzieżą koleżankę. Można było uczyć się na samych jej opowieściach. Co tam powiem nawet jak się nazywa: Ela Lewandowska.
Danusia
O spacerze: https://www.ceo.org.pl/pl/sus/news/idziemy-na-spacer-0
i
https://www.ceo.org.pl/pl/sus/news/edukacja-na-spacerze

Chciałabym się podzielić doświadczeniem z pracy z dziećmi klasy III szkoły podstawowej z zakresu stosowania oceniania kształtującego. Jestem starszą stażem zawodowym nauczycielką, ale uważam, że nie w wieloletnim stażu tkwi problem, lecz w tym czy praca w szkole jest dla mnie fascynacją, czy tylko spędzeniem w niej kilku godzin schematycznie prowadzonych od kilku lat. Do schematu można się przyzwyczaić, ale czy na pewno polubić? Czy jeśli ja niezbyt lubię swoją pracę, to co przekazuję uczniom? Czy oni będę lubić swoja prace w szkole, chętnie się uczyć? Szkoła nie musi być nudna, schematyczna, może być atrakcyjna zarówno dla nauczyciela, jak i uczniów.
Kiedy zaczynałam swoją prace z ocenianiem kształtującym z uczniami obecnej klasy i wprowadziłam zakaz podnoszenia ręki niezbyt chętnie na to spojrzeli prymusi. Przecież oni stale mogli się wykazywać swoją wiedzą na forum klasy czyli jednym słowem cały czas oni błyszczeli. Jakoś nie zastanawiałam się i nieświadomie przez wiele lat uczyłam tak, że podczas lekcji dialog prowadziłam jedynie z niewielką grupką uczniów. Teraz mogę tylko się zastanowić ilu uczniów rozmawiało z nauczycielem w np. gimnazjum jeśli w każdym roku nauczyciel rozmawiał tak jak ja – z kilkoma? Dzięki wprowadzeniu do swojej pracy oceniania kształtującego zmieniała się zasadniczo zarówno moja, jak i uczniów praca na lekcji.
Zakaz podnoszenia rąk przyczynił się do zmiany mojego oczekiwania na odpowiedź ucznia. Kiedy pojawiły się w klasie klepsydry wśród uczniów zauważyłam ożywienie i motywację do pracy – ,,pracujmy szybciej, bo czas się niedługo skończy’’. Tylko początkowo była długa cisza oczekiwania na odpowiedź ucznia – klepsydra odmierzała 1 minutę. Systematyczna praca w parach i wcześniejsze ustalenie odpowiedzi w parze zmniejszyło czas oczekiwania na odpowiedź. Losowanie do odpowiedzi za pomocą patyczków z imionami dzieci wpłynęło na to, że każdy uczeń wiedział, iż może być wylosowany i po prostu zmuszony był uważać. Aby włączyć dzieci w proces lekcyjny zaczęłam dzielić się z nimi wyborem osoby, która ma udzielić odpowiedzi. A więc raz losowałam patyczek ja, następnie uczniowie. Zdarzało się, że uczeń wylosował siebie. Dzisiaj mogę powiedzieć, że uczniowie mojej klasy nie boją się odpowiadać (nawet błędnie), nawet najsłabsi z nich są zaangażowani w myślenie i nie mają problemów z udzieleniem odpowiedzi. Aby nauczyć ich zadawania pytań oraz aktywnego uczestniczenia w zajęciach najpierw zastosowałam układanie w parze pytań związanych z tematem zajęć oraz dotyczących celi zajęć i pytania kluczowego. Pytania uczniów umiejętnie starałam się włączać w tok zajęć. Natomiast na te pytania, które wykraczały poza omawianą tematykę, uczniowie odpowiadali w wyznaczonym przeze mnie czasie, pod koniec lekcji. Wówczas to mogli wykazać się ci wszyscy uczniowie, którzy byli chętni. Pytanie, na które nikt nie znał odpowiedzi stawało się pytaniem z gwiazdką. Na te pytania uczniowie odszukują odpowiedzi w domu i następnego dnia wyjaśniamy je sobie. Obecnie stosuję ,,sklerotki’’, a zadawanie pytań przez uczniów jest bardzo lubiane. ,,Jeśli zadajemy pytania to możemy się więcej nauczyć ciekawych rzeczy, których byśmy się nie nauczyli ucząc się tylko z ksiązki’’. Czasem jest ,,wysyp’’ pytań, toteż wprowadziłam możliwość zapisu pytań na 2 – 3 sklerotkach, a następne na metodniku np ,,Jak się tańczy taniec szat, czy są takie zadania, które mają więcej niż jedno rozwiązanie, czy w czekoladzie jest podobne żelazo jak i w samochodzie, czy jest polski wynalazca, który coś wynalazł w rolnictwie, jak radzić sobie z rozwiązywaniem trudnych zadań, dlaczego niedźwiedzie polarne na pewno wygrałyby wyścig w pływaniu’’ itp. Efektem tak prowadzonej pracy są wypowiedzi na temat co pomaga im się uczyć, bez problemu zgłaszają też to, czego nie rozumieją i oczekują mojej pomocy. Zauważają i mówią ,,pani nie zaczyna nowej lekcji zanim nie wyjaśnimy tego, czego nie rozumiemy z poprzedniej’’.
Czego ja – wieloletni nauczyciel się nauczyłam? Przede wszystkim tego, że dopóki nie zostały omówione wszystkie wątpliwości uczniów, wszelkie trudności, odpowiedzi na pytania czy zadania z gwiazdką, nauczyłam się nie bać rozpocząć nowej lekcji nawet 15 minut później. Nauczyłam się, żeby ,,nie iść dalej’’ z uczniami jeśli czegoś nie rozumieją, pozwolić na to, by od razu uczniowie wyjaśnili sobie wzajemnie sposoby rozwiązania zadania, które sprawiają trudność. Co zyskałam? Dla siebie radość, bo praca sprawia mi wiele zadowolenia, jest przygodą, a nie obowiązkiem. A od dzieci – pytanie, które coraz częściej powtarza się kiedy kończą się zajęcia: ,,Już koniec zajęć?’’. To pytanie dla mnie jest bardzo wymowne. Dzieci lubią pytać, lubią prowadzić dialog z nauczycielem, chcą się uczyć. Ale w dużej mierze to zależy od nas – nauczycieli: Czy im na to pozwolimy? Czy my – nauczyciele zechcemy współtworzyć dialog na płaszczyźnie nauczyciel – uczeń? …
Marysia

Pani Mario. Wspaniale to Pani robi. Szczególne wrażenie robią Pani słowa „czego ja nauczyłam się … „.
Dołączam się do Pani uczniów ze swoimi pytaniami:
– czy system OK jest standardem w Pani szkole ?
– jak radzą sobie Pani uczniowie na lekcjach nauczycieli „tradycyjnych”, o ile tacy są u was ?
– jakie są losy Pani absolwentów na następnych szczeblach edukacji ?

Danusiu, doczytałem i dodaję: badania naukowe to jedno, a intuicja, subiektywne odczucia jednostkowe, opinia powszechna to drugie. Jedno i drugie jest ważne, jedno i drugie jest faktem. Pewnie, że takie powiedzenie „szkoła niewiele daje” nie jest miarodajna. Ale próba odpowiedzi na chociażby dwa pytania, jest możliwe bez badań naukowych:
– czy badana szkoła bardziej pomaga czy szkodzi w rozwijaniu postaw obywatelskich ?
– czy badana szkoła bardziej pomaga czy szkodzi w budowaniu prawidłowych relacji ja-ja, ja-ty, podwładny-przełożony, człowiek-grupa, człowiek-kultura ?
Zdaję sobie sprawę, że nie jest to takie proste, np. co oznacza pojęcie „postawa obywatelska”.

Moje stanowisko, bardzo subiektywne i nie oparte na żadnych badaniach, więc, być może, zupełnie błędne, jest takie: miarą jakości i skuteczności nauczyciela i szkoły jest umiejętność prowadzenia dialogu i sporów, oraz rozwiązywania konfliktów.
Mam na myśli spory i konflikty w bardzo szerokim sensie, również w bardzo codziennym i „banalnym”, Na przykład: Jaś słabo uczy się z matematyki.To jest konflikt, który należy dobrze zdefiniować, zdiagnozować i rozwiązywać. W obecnej szkole standardowym lekarstwem na taki problem jest presja dyrekcji na nauczyciela, nauczyciela na uczniów i rodziców, rodziców na nauczyciela i dziecko. Najprostsze rozwiązaniem jest „musi poświecić na naukę więcej czasu”, lub „wziąć się do roboty”, lub „proszę go dopilnować”.
W szkole dialogu zadalibyśmy sobie pytanie: jakie są przyczyny słabości matematycznej Jasia (lub klasy) ? I nie ukrywalibyśmy nigdy pytania, czy jedna z przyczyn nie tkwi w nauczycielu.
Jak to zmierzyć mierzyć ? Może tak samo jak w OK, lub w klasach 1-3 ? Czyli nie mierzyć ale opisywać. Zatem ocena opisowa szkoły lub, jak to ostatnio jest w modzie, feedback. Przecież, w gruncie rzeczy to już jest. Właśnie tak rodzice oceniają szkoły – opisowo. Np.: nie wysyłaj do tej szkoły dzieciaka, owszem, tam jest wysoki poziom, ale nauczyciele bardzo gnębią, dzieciak się wykończy. Wyślij do tamtej, tam jest wprawdzie straszna zołza od matmy, ale dyrektor i poloniści są super. Jak córka będzie chciała, to naprawdę nauczy się tam wiele.

Świat nie jest czarny i biały. Jest różnorodny. Każdy element składający się na „świat” jest inny, różnorodny, nie taki sam. Poszczególne elementy „elementu świata” również mają swoje kolory. Biały i czarny występują wśród nich. Tak też w szkole, będącej elementem otaczającego nas świata są dobrzy i źli dyrektorzy (jak zauważa Pani Zofia), dobrzy i źli nauczyciele, rodzice, uczniowie itp. Warto także ludzi postrzegać jako innych, nie tych samych, nie takich samych, kolorowych i róznorodnych. Jeden rodzic, uczeń będzie uważał tego samego polonistę czy matematyka X za dobrego, bo: jest wymagający, niezwykle kompetentny i na pewno nauczy. Drugi X uzna za ZBYT wymagającego, co tym samym podważy jego kompetencje pedagogiczne i umiejetność nauczenia w oczach np. rodzica i wskaże Y, bo: kreatywny, z pasją. Uczeń tego samego rodzica, który popada w zachwyt nad X zapytany o X odpowie, że on woli nauczycieli w typie Y, co wcale nie musi odpowiadać jego rodzicowi. W życiu najwazniejsze jest, by doświadczać. Z doświadczania wyciągać wnioski. Wnioskowanie wymaga często stawiania odpowiednich pytań i poszukiwania odpowiedzi na te pytania (że tak będę wracać do tematu przewodniego). Jest znacznie mniej istotne, jak wysoko czy nisko szkoła stoi w rankingu na stronie kuratorium, na forum w „Gazecie Wyborczej” czy w opinii roznoszonej pocztą pantoflową. Najważniejsze jest doświadczenie. Umiejętnie przeżyte. A z kształceniem tej umiejętności (powtórzę) przeżywania doświadczenia, wnioskowania z doświadczenia, zadawania pytań płynie największa wartość.
Kiedy jako rodzic starannie wybierałam swojej córce gimnazjum zebrałam o nim opinie, poszukałam wiedzy wśród znajomych i nieznajomych… I co?? Świetne gimnazjum, najwięcej laureatów w województwie! Tylko jakim kosztem? Moja córka już w II kl była jednym z laureatów. Szkoda tylko, że przygotowała ją do konkursu pani na „korepetycjach”. Kończy się trzeci rok gimnazjum, a ja wciąż systematycznie zadaję sobie pytanie, czy nie zwariuję, czy wytrzymam i czy moje dziecko wyjdzie się, ewentualnie jak mocno poharatane emocjonalnie. Trafił jej się swietny polonista i niezły wychowawca. Na tym koniec. Inne klasy mają zestaw innych nauczycieli. Może lepszy? A może sposób, w jaki moja córka doświadcza swojej nauki w gimnazjum wynika z jej stosunku do świata. Może to ona jest problemem? Może ja? Sądzę mimo wszystko, że każde doświadczenie, również to trudne, jakie razem z córką przeżywamy, dobrze „przeżyte” wzbogaci każdą z nas inaczej. Mniej zniszczy, bardziej wzbogaci. Ja np wyciągam wiele wniosków nt zarządzania szkołą, a raczej tego jak nią zarządzać nie chcę i nie będę. Utwierdzam się też we własnych nauczycielskich przekonaniach. Może – z mojego punktu widzenia – po to to było?
Jeśli jednak nie będziemy uczyć dzieci zatrzymywania się, refleksyjności, wrażliwości na siebie, innych i otoczenie, jeśli sami nie będziemy skłonni do zatrzymywania się, refleksyjności, wrażliwości itd dobra edukacja przestanie istnieć. Uczmy zadawania pytań i uczmy się odpowiadać na pytania. Niewrazliwość na podniesioną rękę trzylatka na pewno niczego dobrego dla jego i naszej przyszłości nie przyniesie. Ufffffff, ale się nabazgroliłam 😉

Korzystając z chwili wolnego czasu pragnę w skrócie odpowiedzieć na kilka pytań pana Wiesława Mariańskiego.
Dziękuję za uznanie, choć uważam, że jestem z jedną z wielu nauczycieli naszej polskiej oświaty, którzy są zafascynowani pracą z uczniami. W mojej szkole z ocenianiem kształtującym pracujemy od kilku lat. Niestety nie wszyscy nauczyciele stosują taką formę pracy z uczniami. Ale stosuje większość. Oczywiście na różnym poziomie zaawansowania. Każdy z nas jest inny, niepowtarzalny, toteż ma to również oddźwięk i w szkolnictwie. Oczywiście i w mojej szkole też. Akurat uczniowie z mojej klasy uczą się tradycyjnie języka angielskiego. To prawda, że czasem zdarzają się przypadki kiedy dzieci podnoszą rękę do odpowiedzi, ale moment przypomnienia o zakazie podnoszenia ręki i problem znika. Natomiast z rozmowy z uczniami wiem, że lekcje prowadzone tradycyjnie są dla nich nudne. Dzięki atmosferze wzajemnego zaufania, odpowiedzialności za naukę mogę szczerze z moimi uczniami porozmawiać. Wierzę, że moi uczniowie – przyszli czwartoklasiści będą umieli sobie radzić nawet w sytuacji tradycyjnego nauczania. Uczulam ich na to, że mogą zawsze zadać pytania, że mają do tego prawo. Uczę ich, że w czwartej klasie jeśli nauczyciel nie da im sklerotyk, mogą przecież zadać pytanie korzystając z białych tablic w metodniku. Ale wierzę tez w swoje koleżanki – nauczycielki, które będą ich uczyć. Bo czyż jeśli nauczyciel już na wstępie wysnuwa przypuszczenie ,,W następnym etapie edukacji to i tak mało kto będzie tak pracował’’ to nie zostawia sobie otwartej furtki, by wreszcie powiedzieć ,,Po co to robić, nie ma sensu?’’. Kiedyś przeczytałam zdanie ,,Czy dziecko, które nie umie chodzić matka będzie staje trzymała na ręku w obawie, aby nie upadło?’’. Uważam, że zawsze istnieje pewna niewiadoma, niewiadoma nawet dotycząca dalszych losów naszych uczniów. Jednakże jedno wiem na pewno – w mojej klasie na 22 uczniów 8 osób potrafi bez problemu wyszukać w domu konkretne, na temat – informacje dotyczące pytania z gwiazdką, czyli wykraczającego poza omawiane zagadnienia na zajęciach. Wiem, że uczniowie ci potrafią korzystać z informacji, zaś komputer staje się źródłem poszukiwania wiedzy. Byłam też na zajęciach otwartych na lekcji religii w mojej klasie. Uczniowie nie mieli sklerotek, metodnika, ale pytań zadawali mnóstwo. Wierzę w nich, że sobie poradzą. A za kilka miesięcy będę mogła zweryfikować moje przypuszczenia i nadzieje z rzeczywistością Wierzę, że moje przypuszczenia nie będą bardzo się różnić od faktycznego stanu.
Marysia

Danusiu.
„A jeśli jeden chwali szkołę za polonistów, a drugi uważa, że są toksyczni?”
No i dobrze, niech tak zostanie. Może to jest najwłaściwszy system oceniania – subiektywny ? Może nie istnieje obiektywna ocena skuteczności, efektywności nauczyciela i szkoły ? Chcemy oceniać tak skomplikowany proces ? A przecież nikt nie potrafi ocenić tak prostych zagadnień i procesów z zakresu ekonomii. Sami ekonomiści mówią, że procesy ekonomiczne nie poddają naukowym, obiektywnym pomiarom. A co dopiero edukacja i wychowanie ?
No ale tak rozumując dojdziemy do anarchii i chaosu. Nie można „zmierzyć-i-ocenić” pracy nauczyciel i szkoły ? Uważam, że można ! Ale najpierw trzeba zadać naiwne pytania: co i po co chcemy mierzyć ? kogo mierzyć i kto będzie mierzyć ?
W tej chwili mamy taką sytuację: mierzymy ile matematyki nauczyli się u nauczyciela ludzie, którzy uczyli się tej matematyki z niechęcią i pod przymusem, w pośpiechu i pobieżnie. To jest sytuacja przeabsurdalna.
To nie o to chodzi, żeby wymyślać coraz lepsze metody sprawdzania, lecz stworzyć SYSTEMY „ewaluacji i testowania” POWIĄZANE z sensownymi SYSTEMAMI edukacji. Podkreślam tu liczbę mnogą – ludzi jest dużo, to dlaczego ma być tylko jeden system edukacji i ewaluacji ?