Pierwszy dzień w szkole wiąże się z pewną niepewnością też dla nauczyciela. A z doświadczenia wiadomo, że jest to bardzo ważny dzień, który może zaważyć na atmosferze w czasie całego roku szkolnego. Warto zadbać o zrobienie dobrego wrażenie, kładąc podwaliny pod pozytywne relacje z uczniami i planując tak, aby klasa była przyjazna dla uczniów.
Oto sześć wskazówek (popartych badaniami), które pomogą pozytywnie rozpocząć rok szkolny.
- Czysta karta
Pierwszego dnia w szkole daj każdemu uczniowi szansę na rozpoczęcie go z czystym kontem. Naukowcy wyjaśniają , że jest to kluczowy krok w nawiązywaniu i naprawianiu relacji, a ignorowanie go może spowodować szybkie ich pogorszenie. Może to być trudne, szczególnie w klasach z którymi pracowałeś/aś już wcześniej. Ale warto bez względu na wszystko dać każdemu uczniowi czystą kartę – szansę na nowy początek. Zwiększa to szansę na zmianę, nawet dla ucznia wcześniej sprawiającego problemy. Warto zaryzykować!
- ZDENERWOWANIE PIERWSZEGO DNIA
Trzeba zaakceptować, że pierwszy dzień w szkole jest szczególny dla wszystkich. Powrót do szkoły po wakacjach w okresie przeżywanych zmian rozwojowych może być trudny. Napięcia emocjonalne i obawy, które wnoszą uczniowie są normalną reakcją na zmianę. Nauczyciel powinien je rozumieć i nie pomijać.
Jednym ze sposobów jest poproszenie uczniów o spisanie swoich obaw. Nie trzeba ich ujawniać, chodzi o to, żeby je uczniowie zauważyli. Można do nich wrócić po pewnym czasie i wtedy okaże się, że wiele z nich zniknęło. Można z uczniami też o tym porozmawiać, aby wiedzieli, że nie tylko oni mają obawy.
- EFEKTY WIZUALNE
Wielu nauczycielom wydaje się, że wystrój sali lekcyjnej nie ma dla uczniów znaczenia. Ale jednak ma. Warto, aby ściany były odmalowane, cieple i zachęcające. Nauczyciel przeważnie nie ma wpływu na remont swojej klasy, ale może mieć udział w jej urządzeniu. Może na przykład powiesić plakaty, zgodne z zainteresowaniami uczniów. Może udekorować salę pomocami naukowymi, które sprawią, że uczniowie będą czuli się dobrze, a jednocześnie pobudzona będzie ich ciekawość. Możesz w ciekawy sposób przedstawić, czego uczniowie się nauczą w danym roku, a możesz też zadbać o plakat ze zdjęciami uczniów z wakacji. Ważne, aby uczniowie poczuli się chciani i mile widziani w klasie. Można w ciągu pierwszych kilku tygodni szkoły postarać się o prezentację prac uczniów — według badania z 2015 r. może to „stworzyć poczucie własności”, które jest „znacząco skorelowane z postępami w nauce.
- Relacje
Badania (ale i też nasze doświadczenie) pokazują, że uczniowie lepiej się uczą, gdy mają dobre relacje z rówieśnikami i nauczycielami. Badacze doszli do wniosku, że najlepiej jest, gdy nauczyciel zachowuje równowagę między relacjami a dyscypliną. Rok szkolny można zacząć od pozytywnego przywitania przy drzwiach, a potem przejść do zabawy w zapamiętywanie imion (szczególnie, gdy jest to nowa klasa), a następnie zająć się zajęciami, w których uczniowie się poznają. W tych zajęciach warto zadbać o poczucie przynależności do społeczności klasy. Pomocne mogą być wspomnienia z wakacji, opowiadania o zainteresowaniach lub poproszenie uczniów o stworzenie portretów tożsamości.
Nie jest to w żadnym wypadku stratą czasu, trzeba pamiętać, że dla każdego człowieka, a szczególnie młodego, on sam jest najciekawszym tematem.
- Zasady
Możesz ulec pokusie, aby rozpocząć rok szkolny od przejęcia sterów w klasie i ustanowienia sztywnych zasad i obowiązujących reguł. Ale takie podejście może przynieść odwrotny skutek od zamierzonego. Zamiast tego poproś uczniów, aby wzięli odpowiedzialność za sposób prowadzenia klasy. Najlepiej, jeśli w ramach współpracy i dyskusji sami uczniowie ustalą zasady. Jeśli tak się stanie, to uczniowie uznają zasady, jako swoje i będą się do nich stosować.
- spokój
Musisz się pogodzić z tym, że niektórzy uczniowie będą sprawiać kłopoty. Jednak według badania z 2021 r. eskalacja napiętych sytuacji i reagowanie na każdą prowokację jest błędem. To dlatego, że „emocje są zaraźliwe”, twierdzą badacze, a negatywne emocje okazywane przez nauczyciela mogą mieć długotrwałe skutki.
Nie reaguj natychmiast, znajdź czas na rozmowę. Przeważnie za złym zachowaniem „coś stoi”, uczeń ma jakieś niezaspokojone potrzeby, na przykład potrzebę współczucia i empatii. Aby znaleźć przyczynę zachowania, możesz ucznia zapytać: „Czy coś cię niepokoi?” i „Czy wszystko w porządku?”. W ten sposób pokazujesz, że troszczysz się o ucznia osobiście. Oczywiście nie jest to łatwe, gdy uczeń cię mocno denerwuje swoim zachowaniem.
Warto opracować plan pierwszych tygodni w szkole, bo on może zaprocentować przez cały rok szkolny.
Inspiracja artykułem Youkiego Terady
https://www.edutopia.org/article/evidence-backed-ways-to-connect-with-students-first-week
