Otwarta przestrzeń w edukacji

Umiejętności:
– słuchania
– przyznawania się do błędu
– stosowania strategii “wygrana-wygrana”
– prowokowania uczniów do zadawania pytań
– prowokowania uczniów do zgłaszania swojego sprzeciwu
– wczuwania się
– rozmawiania między sobą
– przedstawiania prezentacji
– publicznego występowania
– aktorskie
– wyrażania odmiennego zdania niż koledzy lub dyrektor
– zwięzłego wyrażania myśli i panowania nad emocjami (szczególnie w pokoju nauczycielskim i na radach pedagogicznych)
– ciągłego poszukiwania odpowiedzi na pytane “po co się to wszystko robi ?”
– prowadzenia lekcji wychowawczych
– diagnozowania mocnych i słabych stron uczniów
– diagnozowania mocnych i słabych stron własnych
– chwalenia
– budowania poczucia własnej wartości
– budowania poczucia własnej wartości każdego ucznia
– aktywnego i świadomego okazywani szacunku
– myślenia i działania w kategoriach współzależności (preferowana jest niezależność)
– kierowania się zasadami, które są niezależne od własnego systemu wartości, poglądów i nawyków

Cytat:
Niezwykle łatwo jest wpaść w pułapkę aktywności, w wir życia – pracować coraz ciężej i wspinać się po szczeblach drabiny sukcesu po to tylko, by odkryć, że przystawiona jest do złej ściany. Można być zajętym, bardzo zajętym, a jednocześni mało efektywnym.
W jakim stopniu te słowa dotyczą naszego systemu edukacji ?

Danusiu, czy ta metoda (przestrzeni otwartej) jest gdzieś opisana? Przeczytałam Twoją wypowiedź i relację na stronie CEO i wygląda na to, że to jest bardzo inspirujące i twórcze, ale chyba nie do końca każdy robi, co chce. Jakieś ramy, wytyczne, zasady trzeba na wstępie ustalić. Czy gdzieś jest może jakieś opracowanie, choćby ogólne, jak to robić? Wpisałam w Google i wyskoczyły mi tylko Twoja Oś świata i CEO:-))
Pozdrawiam,
M.

Nie ma nic w języku polskim. Ale jest po angielsku. Jak się dowiem gdzie to zaraz napiszę. Metoda super, ale nie do każdego tematu i moim zdaniem trzeba mieć trenerów. Jest kilku w Polsce.
D

Podoba mi się to, że taka forma warsztatów łamie stereotypy samego warsztatu i relacji w szkole. I większość ludzi jednak w to wchodzi. To optymistyczne!

Tak, to spotkanie w przestrzeni otwartej dodało mi energii do dalszej pracy. Byłam tam z uczennicą – jej też się bardzo podobało. I teraz dwie wariatki chcą coś zmienić w szkole, a reszta patrzy i stuka się w czoło…smutne:(
Natomiast mam takie same wrażenia, jeśli chodzi o relacje uczestników. O ile z dialogiem z uczniami nigdy nie miałam problemu, jakoś „odbieramy na tych samych falach”, to po 5 minutach jakiejkolwiek sesji wiedziałam, kto jest dyrektorem, choć nikt się nie ujawniał…a czy tak bardzo się różnimy – nauczyciele i dyrektorzy?Przecież cel mamy taki sam, no chyba, że się mylę…Na swojego dyrektora nie narzekam, potrafi zejść „ze stołka”. Najważniejsze jednak, że w Białobrzegach poznałam wspaniałe osoby, którym chce się chcieć:) Pozdrawiam Ciebie Danusiu i Jacka bardzo serdecznie:)

strona, która zrzesza prowadzących open spacea, po angielsku
http://www.openspaceworld.org/
po polsku nie ma nic oprócz wikipedii:
http://pl.wikipedia.org/wiki/Open_Space_Technology

Ciągle przewija się wątek-problem dialogu. Czego by nie tknąć w szkole to pojawia się potrzeba dialogu. I problemy: jakieś bariery, nieumiejętności, niechęci, lęki, … .
Dialog musi być fundamentem szkoły, powinien być zapisany w jej konstytucji. Powinien być takim samą „frazą”, jak „państwo prawa” w naszej przestrzeni państwowej.
Konflikt i dialog jest fundamentem życia. Brzmi patetycznie, a my nie lubimy patosu.
Wszędzie uczą dialogu, tylko nie w naszych szkołach. Zgłosił się do mnie sprzedawca telewizji satelitarnej: prowadził sprzedaż metodą dialogu – to ja mówiłem, a on był słuchaczem.
A teraz kamień do mojego ogródka. Byłem na wywiadówce. Wychowawczyni opowiedziała o pewnym kłopocie z uczniami, że nauczyciele ciągle upominają ich, ale bezskutecznie. Zaapelowała do rodziców aby wpłynęli na uczniów rozmawiając z nimi w domu. Ja wiem jak nauczyciele mogą poradzić sobie z tym kłopotem, ale milczałem – nie zgłosiłem się z propozycją pomocy. Nie zainicjowałem próby dialogu.
Proszę o ocenę.

Jak bym śmiała oceniać. Zresztą unikam oceniania w „polskim sensie”.
Jeśli położyć na szalę spokój własnego dziecka w szkole i udzielnie „rady” nauczycielce, to wybieram spokój dziecka.
Jako matka uczennicy nie przyznawałam się do zawodu nauczycielskiego. Jeśli to zrobiłam, to zawsze byłam traktowana jak wróg. Ciekawe dlaczego?
Przyjmowałam postawę owocującą sukcesem dla mojego dziecka. Doceniałam nauczyciela/kę i prosiłam o radę. Zawsze skutkowała tym, że nauczyciel zaczynał wreszcie odróżniać moje dziecko w tłumie i przestawał mu dokuczać.
Ne chciałam narażać mojej córki na uwagi typu: Może twoja mamusia coś poradzi, bo się na wszystkim zna.
Smutne, ale daje przeżyć.
Proszę o ocenę.

Myślę tak samo. Trzeba starać się być taktownym w każdej sytuacji, a w tym przypadku oznacza to – przemilczeć. To jest taktowne wobec nauczyciela i własnego dziecka.

Spośród trzech sposobów komunikacji werbalnej – monologu, rozmowy i dialogu – najmniej stosowany w szkole jest ten trzeci. Aż boję się powiedzieć: jest zupełnie nieobecny.
Dotyczy to nas wszystkich, nie tylko w szkole. Potrafimy i lubimy opowiadać, gawędzić, wykładać, wspaniale żartujemy, wymieniamy poglądy, wspólnie narzekamy, wydajemy polecenia. Ale jest nadzieja: słowo – dialog – robi karierę w różnych dziedzinach, staje się modne.

Dialog – piękne słowo.
Tym czym się teraz właśnie zajmuję w programie RUN, który prowadzimy w CEO, to właśnie można określić słowem dialog. Dialog pomiędzy nauczycielem i uczniem owocujący diagnozą – gdzie jest uczeń i wskazówkami – jak dalej ma się rozwijać.
D

Dlatego ciągle propaguję próbę wdrożenia „mojego” programu SZSZID. Ciągle spotykam się z opinią, że ta propozycja jest naiwna i utopijna. Gdy to słyszę, odczuwam „gilanie w mózgu” z dwóch powodów:
– od 20 lat ćwiczymy wdrażanie różnych nie-naiwnych i nie-utopijnych pomysłów. I co ? Czy czujemy się lepiej w szkole ?
– cała historia cywilizacji to dzieje naiwnych pomysłów i idiotów, którzy próbują je wdrożyć.
Proponuję konkurs na patrona takich przedsięwzięć. Może Sokrates, może Kopernik, może Wałęsa ? A może nieznany, anonimowy idiota – wynalazca łuku. ? Ciągle widzę oczami wyobraźni współplemieńców i żonę (a może męża ?!) śmiejących się z niego, jak próbuje coś zrobić z patyków i włosia.

No tak, ale mało jest zwolenników pomysłu, przynajmniej praktycznego wdrożenia go w życie.
Czasami jednak udaje się wpaść na takie miejsce dialogowe.
Mieliśmy konferencję dyrektorów – absolwentów studiów podyplomowych liderów oświaty. Było cudnie. Dyrektorzy przyznawali się do trudności i porażek, do sukcesów też i korzystali z siebie nawzajem.
To chyba jest droga, aby tworzyć sytuacje zaufania i porozumienia i się z nich cieszyć.
D

SZSZID to próba dokonania trwałych, nieodwracalnych zmian w szkole.
„Potrzebny jest czas i szczerość, prawidłowe zasady oraz odwaga i spójność wewnętrzna, która dostosuje strukturę i sposób zarządzania do wspólnej wizji i podzielanych wartości. Opiera się to właściwych zasadach i dlatego daje efekty.”
Dotychczasowe 20 lat reformowania oświaty przyniosło za małe efekty. Szkoła jest jedyną instytucją, która nie oddaliła się znacząco od zasad poprzedniego systemu. A przecież powinna wyprzedzać, być na czele peletonu. Niestety jest w ogonie.

Jeszcze jeden cytat:
… istnieje olbrzymia różnica w skutecznym działaniu między deklaracją stworzoną przez wszystkich pracowników a taką, którą opracowało kierownictwo wśród mahoniowych ścian sali konferencyjnej

O dyrektorach.
Jaka jest rola dyrektora szkoły ? Jakie wymagania musi spełniać dyrektor ? W jakim stopniu dyrektor powinien wykonywać funkcje administracyjno-urzędnicze a w jakim pełnić rolę inspiratora, koordynatora i egzekutora działań nauczycieli ?
Dlaczego nasi dyrektorzy są tak różni, diametralnie różni. Z jednej strony bardzo dobrzy i wspaniali, a z drugiej nie za bardzo. Jakby funkcjonowali według zupełnie odmiennych zasad ? Ja wolałbym żeby szkoły były bardziej zróżnicowane, miały różnorodne specjalizacje i programy, a dyrektorzy żeby byli wszędzie „jednakowi”.

O nauczycielach.
„Samotny nauczyciel nie ma szans.”
Jestem innego zdania. Myślę, że nauczyciel z pasją i pomysłami może działać obok dyrektora, a nawet w konflikcie z nim. I może pociągnąć za sobą innych nauczycieli. I dyrektora też. Jestem tego świadkiem.
Ale zgadzam się, że najlepiej gdy to dyrektor jest tym umiejętnym pasjonatem. Dobry dyrygent, to podstawa budowania dobrej orkiestry.

Cytat.
… dowiedziałem się, że z pobytu w Niemczech najbardziej niezadowoleni byli nasi nauczyciele, bo w oczach młodzieży (16-17 latkowie) stracili swój autorytet. Polscy uczniowie zobaczyli jak pracują niemieccy nauczyciele (od 08.00 do 18.00), ich zaangażowanie, umiejętność atrakcyjnego prowadzenia zajęć, szacunek wobec ucznia ale też bardzo wysoka wymagalność. Nauczyciele szanowali uczniów i odwrotnie.

Kolejny cytat.
… dokladnie okresliles podstawowa bolaczke naszego systemu oswiaty. I smutne jest to, ze zalezy to w niewielkim stopniu od Ministerstwa, tylko od kazdego czlowieka decydujacego sie na nauczanie innych. I pisze z cala swiadomoscia powyzsze zdanie, albowiem oni nie sa nauczycielami. Niektorzy nigdy nie byli, niektorzy na skutek naciskow w tzw. gronie, przestali nimi byc. Pozostalo bardzo niewielu godnych tego miana;(
Ale niestety problem braku szacunku dla drugiego czlowieka( niezaleznie od jego wieku) ogranicza sie nie tylko do szkolnictwa w Polsce. Dotyczy rowniez sluzby zdrowia( nie wiadomo dlaczego w tej sytuacji nazywanej sluzba), urzedow, czy nawet wzajemnych relacji w miejscu pracy.

Szacunku nie da się zadeklarować odgórnie.
Pani Danusiu. Jestem innego zdania. Zastanawiam się na czym opieram swoje przekonanie. Więcej – wiarę graniczącą z pewnością.
Chciałbym porozmawiać z Panią o tym osobiście, podyskutować, podjąć dialog lub spór.
Pozdrawiam

„Trudno wstać ze stołka – swojego punktu siedzenia” – prawda. Szkoda, że nie pojawili się również rodzice uczniów. Znam taką smutną historię nauczyciela, którego zjedli właśnie rodzice. Uczył pięknie i z pasją, uwielbiany przez swoich uczniów, różnie oceniany przez kolegów-profesorów, ale zjedzony właśnie przez rodziców, którzy bali się, że nieschematyczne uczenie źle przygotuje ich dzieci do matury.

Ewo
Oj bardzo trudno zejść ze swego stołka. Przeważnie nawet nie wie się, że się siedzi na stołku. W naszej sytuacji szkolnej wyraźnie widać, jak nauczyciel mówi w pokoju nauczycielskim raz jako nauczyciel, a raz jako rodzic ucznia. Zupełnie inne zdania wypowiada.
Pan Wiesław wypowiada się jako rodzic, ale też były nauczyciel.
Historia, którą Pani opisuje niestety często się zdarza niekonwencjonalnym nauczycielom. Trudno się dziwić, rodzice boją się o przyszłość swoich dzieci. Chcą, aby było tak jak znają.
Ale tu też pomaga dialog i wyjaśnienie o co nauczycielowi chodzi. Czasami pomaga, ale w klasie maturalnej nie proponowałabym żadnych innowacji. Strach przed maturą jest tak wielki, że nikt nie przekona uczniów i rodziców do eksperymentowania.
Kiedyś proponowałam moim uczniom takie niekonwencjonalne nauczanie (była to klasa przedmaturalna) i spotkałam się z buntem. Wtedy poprosiłam dyrektorkę o zmianę nauczycielki z pożytkiem dla mnie i dla uczniów. Nie zjedli mnie, ale pamiętam to do tej pory.
Danusia

Strach przed maturą:) Eh, żeby maturzysta był tak mądry przed jak jest po;)