Dużo mówimy o ocenianiu i potrzebie zmiany. Znalazłam artykuł na portalu edukacyjnym USA o ocenianiu przy pomocy standardów. W USA są wyznaczone standardy, które mają uczniowie wypełnić. U nas tę rolę, jeśli dobrze rozumiem, mogą wypełniać założenia podstawy programowej, a właściwie na ich podstawie powinno się stworzyć standardy.
Przedstawiam ten sposób oceniania, który jest zalecany w USA, może nam się też przyda.
Ocena oparta na standardach to praktyka oceniania uczenia się w odniesieniu do określonych efektów uczenia się. W artykule przedstawione są trzy przykłady, przytoczę je tutaj, gdyż moim zdaniem najlepiej jest tłumaczyć coś na przykładach:.
Przykład 1:
Nauczyciel X przeprowadza test mający na celu sprawdzenie wypełniania przez uczniów standardów. Sprawdza test według klucza odpowiedzi do testu, zaznacza odpowiedzi dobre lub złe, liczy całkowitą liczbę punktów i umieszcza wynik na pracy ucznia. Sumę punktów z zadań wykonanych dobrze zapisuje w dzienniku, a uczniowie otrzymują prace z zanotowanymi wynikami.
Przykład 2:
Nauczycielka Y przeprowadza ten sam test. Po wykonaniu testu przez uczniów przegląda każdą pracę i pisze krótkie notatki dla ucznia (głównie pytania, które mają zachęcić do myślenia). Następnie zbiera wyniki w zakresie każdego z celów uczenia się, zachowuje notatki przekazane uczniowi. Każdy uczeń otrzymuje wynik w zakresie każdego celu i notatki nauczyciela.
Przykład 3:
W trzecim przykładzie uczeń rozwiązuje test na komputerze i podaje wyniki komputerowo. Nauczyciel nie ma dostępu do zapisów ucznia, bierze pod uwagę łączny wynik ucznia w zakresie każdego celu i wynik łączny. Nauczyciel nie ma podstaw do przekazania informacji zwrotnej.
Mimo, że test oparty był na standardach i miał wyznaczone cele, to tylko połowa praktyki oceniania opartego na standardach.
Skuteczne praktyki oceny oparte na standardach wykorzystują oceny do mierzenia postępów w kierunku określonych celów uczenia się i wykorzystują uzyskane informacje, aby pomóc uczniom osiągnąć te cele.
Jedynie drugi przykład z nauczycielką Y można uznać za ocenę opartą na standardach, gdyż ona mierzy postęp w osiąganiu standardów, ale też wykorzystuje uzyskane informacje, aby pomóc uczniom osiągnąć cele.
Co to jest ocena oparta na standardach?
Wybitni liderzy edukacyjni, tacy jak Robert Marzano i Jay McTighe, używają terminu ocenianie oparte na standardach, aby zasugerować, że szkoły powinny najpierw zdefiniować cele uczenia się. Gdy szkoły zdefiniują swoje cele uczenia się, powinny pracować, aby zaprojektować narzędzia, które pozwolą ocenić postępy uczniów w osiąganiu tych celów. Jako narzędzia proponowane są tabele oceniania. (wpis na ten temat: https://oknauczanie.pl/tworzenie-tabel-oceniania-ktore-sprzyjaja-rozwojowi-uczniow ). Zwracają na to uwagę również:
- John Hattie w idei widocznego uczenia się,
- Rick DuFour w Learning by Doing, 2006
Cele uczenia się nie zawsze muszą być zaczerpnięte ze stanowych standardów. Może je stworzyć sam nauczyciel na użytek swoich uczniów.
Jak praktycznie stosować ocenę opartą na standardach?
Poniżej przedstawiam pięć niezbędnych kroków, aby wprowadzić takie ocenianie do praktyki nauczania.
Krok 1: Zdefiniuj biegłość
Czyli cele uczenia się i kryteria sukcesu (pierwsza strategia oceniania kształtującego). Cele mogą być zaczerpnięte ze standardów ogólnych lub stworzone przez nauczyciela. Kryteria sukcesu, nazywane w artkule wskaźnikami, musza być konkretne i w sposób jasny opisujące pożądane efekty.
Krok 2: Zdefiniuj postęp w kierunku biegłości
Wskaźniki powinny być określone w zależność od osiąganej przez ucznia biegłości, czyli określać również postęp w kierunku biegłości. Wymagany jest opis pełnej biegłości/mistrzostwa, jak i etapów dochodzenie do niego, a również opis przekraczania biegłość.
Krok 3: Wspólna praca nauczycieli
Pożądana jest wspólna praca nauczycieli nad tabelami oceniania i nad zgodnością ich ze standardami (u nas podstawą programową).
Najlepiej, gdy wszyscy zainteresowani rozmawiają ze sobą w znaczący sposób o standardach i jest to stała praca nauczycieli w szkole.
Krok 4: Skoncentruj się na nauce uczniów
W ramach idei oceniania opartego na standardach zakłada się, że sami uczący się powinni rozumieć oczekiwania dotyczące uczenia się. Powinni mieć wiele różnych możliwości wykazania się swoją wiedzą i umiejętnościami. W ramach praktyk oceny opartej na standardach nie wszystko powinno podlegać ocenie, uczniowie muszą ćwiczyć i rozwijać swoje umiejętności całkowicie bez ryzyka bycia ocenianym. Nauczyciele powinni gromadzić dowody świadcząc o postępach uczniów, nawet jeśli nie są one odnotowywane w dziennikach ocen i przekazywać uczniom informację zwrotną o ich uczeniu się.
Krok 5: Ocena uczenia się a ocenianie
Ocena oparta na standardach wykracza daleko poza zwykłe pojęcie oceniania. Obejmuje autorefleksję ucznia na temat własnych postępów, szeroką gamę praktyk oceniania kształtującego, informację zwrotną przekazywaną uczniowi oraz koncentrację na procesie. Dlatego nie każda ocena oparta na standardach będzie wykorzystywana do oceniania sumującego.
Wniosek
Ocenianie powinno być zgodne z dobrze zdefiniowanymi efektami uczenia się, pomagać mierzyć postępy w osiąganiu tych wyników oraz kierować nauką i nauczaniem.
Te pomysły nie są nowe, a jednak mogą być trudne do wprowadzenia w życie. Oceny to nie tylko narzędzia do mierzenia wyników nauczania. Są także narzędziami poprawiającymi proces uczenia się uczniów.
Autor zachęca do obejrzenia krótkiej prezentacji i zapoznanie się z narzędziami do tworzeni ocen.
Moje podsumowanie:
Spróbuj:
- Określić cele dla działu
- Do każdego celu określić kryteria sukcesu
- Skonstruuj tabelę oceniania, które da uczniom informację na jakim etapie osiągania celu i kryterium sukcesu są
- Przedyskutuj swoje zapisy z innym nauczycielem przedmiotu
- Stosuj również ocenianie kształtujące.
Na podstawie artykułu: https://forefront.education/improve-standards-based-assessment-practices/
