Rozmowy o nauczaniu – Uczeń z lękiem – zwiastun, artykuł i scenariusz spotkania

Zwiastun

Uczeń z lękiem

Spotkanie poświęcone uczniom, którzy mają stany lękowe lub depresyjne. W każdej szkole wielu uczniów ma obniżony nastrój i żadna szkoła nie jest wyjątkiem. Warto w szkole wcześniej wiedzieć i ustalić, co można z zalęknionym uczniem zrobić. Podczas spotkania uczestnicy zastanowią się, jak postępować z takimi uczniami i jak można im pomóc. Wymienią się doświadczeniami i skorzystają z 5-ciu wskazówek zawartych w artykule. Zaplanują swoje działania w stosunku do wybranego ucznia.

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

Artykuł

 Jak postępować z uczniami cierpiącymi z powodu lęku?

Wielu uczniów uczęszczających do szkoły odczuwa lęk. W skrajnych przypadkach prowadzi on do depresji, a nawet do aktów samobójczych. Nie możemy odwracać się od tego lęku i opierać naszej pracy nauczycielskiej jedynie na przekazywaniu treści naukowych i na wymaganiach wychowawczych. Aby poznać i zrozumieć lęki uczniów, trzeba zadawać im pytania. Jeśli nie rozumiemy lęku, to swoją wypowiedzią i działaniami (nawet z najlepszymi intencjami) możemy zrobić wiele krzywdy. Najgorsze, co możemy zrobić, to zlekceważyć lęk ucznia i obwiniać go za to, że go odczuwa.

Uczniowie z lękiem nie rozumieją, dlaczego odczuwają lęk, nie wiedzą, co się dzieje w ich głowach. Oni po prostu się boją. Trudno więc dowiedzieć się od cierpiącego o przyczynie jego bólu.

Uczniowie z lękiem czują się gorsi od tych bez lęku. Są też z tego powodu gorzej traktowani przez otoczenie lub odczuwają, że są gorsi. Poczucie niezrozumienia przez otoczenie może tylko pogłębić ich stan. Rady w postaci: „nie jest tak źle”, „weź się w garść”, „wyluzuj”, wpychają ucznia w jeszcze większą depresję. Uczeń z  pesymistycznym nastawieniem chciałby mieć inne myśli oraz pozbyć się lęku. Takie rady mu nie pomagają.

Jak rozmawiać z uczniami cierpiącymi na lęk?

1. „Czy możesz mi opisać, jak się dziś czujesz?”

Przeważnie wiemy, jak podle  można czuć się z lękiem, ale pamiętajmy, że taka osoba próbuje ukryć swój problem, ponieważ  chciałaby sprawiać wrażenie, że wszystko jest w porządku. Jeśli komunikujemy danej osobie, że widzimy, że  jest coś z nią nie tak, to wywołujemy w niej gorsze samopoczucie. Prosząc osobę, aby opisała, jak się czuje, osiągamy dwie korzyści: pomagamy jej wierzyć, że jej panika nie jest widoczna dla innych oraz umożliwiamy jej opowiedzenie własnymi słowami, jak się czuje i czego doświadcza.

2. „Co według ciebie może się wydarzyć?”

Lęk łączy się z paniką i dyskomfortem, który pojawia się znikąd. Ludzie z lękiem przeważnie nie wiedzą, kiedy i dlaczego ogarnia ich to uczucie. Często muszą głęboko przemyśleć, dlaczego odczuwają niepokój. Zadanie takiego pytania pomaga uczniowi zainicjować jego proces myślenia na temat obaw i podjąć próbę przejęcia kontroli nad swoimi odczuciami.

3. „Czego ode mnie potrzebujesz?” 

Rady są trudno przyjmowane, za to oferowana pomoc jest doceniana. Prawdopodobnie uczeń nie wie, co można dla niego zrobić, ale już sama propozycja pomocy daje poczucie bezpieczeństwa. To, czego na pewno uczeń potrzebuje, to właśnie zapewnienia, że może liczyć na naszą pomoc.

4. „Pomyślmy razem: co w ciągu najbliższych 15 minut mogę dla ciebie zrobić, abyś poczuł się lepiej?”.

Uczeń opanowany lękiem, nie potrafi planować, nie potrafi podążać za celem. Warto podzielić dzień na mniejsze etapy i osiągać drobne cele. Uczniowi trudno jest to zrobić samodzielnie. Tym zachowaniem możemy pomóc uczniowi odzyskać kontrolę. Ważne jest, aby propozycje działań wyszły od samego ucznia.

5. „Jestem tu dla ciebie.”

Uczniowie z lękiem czują się samotni i inni od wszystkich. Jeśli zapewnimy ich o swojej obecności, dyspozycyjności i gotowości do udzielenia pomocy, to mogą poczuć się bezpieczniej.

Jeśli chcemy pomóc uczniowi z lękiem, powinniśmy przede wszystkim się wykazać się pokorą w stosunku do cierpienia. Musimy mieć gotowość na zadawanie pytań i okazywanie swojej życzliwości.

 

Inspiracja artykułem Christine Ravesi-Weninstein https://www.eschoolnews.com/2019/03/15/5-things-to-say-to-students-suffering-from-anxiety/2/

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Scenariusz spotkania

Uczeń z lękiem

Przed poprowadzeniem spotkania lider:

1. Rozmawia z dyrektorem na temat wyboru tematu.
2. Rozmawia z dyrektorem, że chce przeprowadzić takie spotkanie i uzyskuje jego aprobatę i ew. zapewnienie, że dyrektor będzie na spotkaniu lub zachęci nauczycieli do uczestnictwa.
3. Zaprasza nauczycieli ustnie lub pisemnie do uczestnictwa w spotkaniu.

Ad 3. Propozycja ogłoszenia:

Drodzy nauczyciele, proponuję Wam spotkanie w dniu …. o godzinie …. na temat uczniów w stanach lękowych. W każdej szkole wielu uczniów ma okresowo lub nawet stale obniżony nastrój i nasza szkoła nie jest w tej sprawie wyjątkowa. Podczas spotkania zastanowimy się, jak postępować z takimi uczniami i jak możemy im pomoc. Spotkanie potrwa najwyżej 1,5 godziny. Serdecznie zapraszam, osoby chętne proszę o zapisanie się na listę i przeczytanie artykułu, od którego zaczniemy nasze spotkanie.

 

4. Przekazuje tekst do przeczytania osobom, które zadeklarują chęć uczestnictwa w spotkaniu.

]

Scenariusz rozmowy o nauczaniu – Uczeń z lękiem

 

Czas	cel	Co robimy?
10 min	Przywitanie. Rozpoznanie uczniów w stanie lękowych.	W parach: Po czym poznajesz, że ma uczeń ma obniżony nastrój? Runda wypowiedzi i zapisanie oznak na tablicy.
15 – 20  min	Co czuje osoba z lękiem?	Krótki wstęp prowadzącego, w którym mówi: ·       Nikt nie chce mieć obniżonego nastroju. ·       Osoba z lękiem nie chce ujawnić swojego stanu, nie chce być inna od reszty i etykietowana  w ten sposób. ·       Osoba z lękiem często nie wie, dlaczego go odczuwa. ·       Osoba z lękiem czuje się gorsza od innych. ·       Rady typu „Weź się w garść” są szkodliwe. ·       Trudno jest zrozumieć osobę z lękiem. Uwaga, nie mówimy o depresji, bo jest to klasyfikacja psychiatryczna, na tym spotkaniu mówimy o uczniach z lękiem. Przypisanie komuś etykiety depresji utrudnia i hamuje możliwość wyjścia z obniżonego nastroju. Prowadzący zapisuje hasła na tablicy i zadaje pytanie:  Które z nich są trafne dla ciebie, a które mniej? Runda wypowiedzi i dyskusja.
15 min	Co robić z uczniem z lękiem?	Przypomnienie 5-ciu wskazówek z artykułu: 1. „Czy możesz mi opisać, jak się dziś czujesz?” 2. „Co według ciebie może się wydarzyć? 3. „Czego ode mnie potrzebujesz?” 4. „Pomyślmy razem, co w ciągu najbliższych 15 minut mogę dla ciebie zrobić, abyś poczuł się lepiej.” 5. „Jestem tu dla ciebie.”
30 min	Planowanie	W parach, każdy przypomina sobie ucznia, u którego zaobserwował stany lękowe. Opracowanie planu zastosowania jednej z 5-ciu wskazówek lub innej interwencji. Runda omawiająca.
5 min	Podsumowanie	Runda, co mnie zaskoczyło w tym temacie?