Zwiastun
Szybkie sposoby pozyskania informacji o tym, co uczniowie już na dany temat wiedzą.
Spotkanie poświęcone jest sposobom szybkiego pozyskania informacji od uczniów o tym, co już wiedzą na temat, który mamy zamiar wprowadzić.
Zastanowimy się, dlaczego warto to wiedzieć i jak tę wiedzę wykorzystać.
Wyjdziemy z założenia, że warto aby nauczyciel rozpoczynający lekcję wiedział, jakie kompetencje z danego zakresu uczniowie już posiadają. Pozwoli to na rozpoczęcie tematu we właściwym miejscu, na powiązanie nowej wiedzy z wiedzą już posiadaną oraz zauważenie mylnego wyobrażenia, jeśli uczniowie je mają.
Będziemy pracować nad artykułem przedstawiającym 7 szybkich sposobów pozyskiwania tej informacji. Zastanowimy się, jak je wykorzystać w naszym nauczaniu, podzielimy się też naszymi własnymi doświadczeniami i dobrymi sposobami.
Spotkanie potrwa najwyżej 1 godzinę.
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
Artykuł
Szybkie sposoby pozyskania informacji, co uczniowie wiedzą już na dany temat
Jedna z nauczycielek, Aleksandra Mikulska, opowiedziała mi o zdarzeniu na swoich lekcjach. Postanowiła przeprowadzić z uczniami klasy drugiej lekcje na temat zbiorów. Pomyślała, żeby wyjść z dziećmi na dwór, pokazywać różne zbiory i selekcjonować do nich elementy. Przed przystąpieniem do lekcji zapytała uczniów – „z czym kojarzy się Wam słowo zbiór?” Okazało się, że niektórym dzieciom przychodzi na myśl pojęcie zbiornika, np. zbiornik na wodę stojący w sali lekcyjnej. Zupełnie nikt nie pomyślał np. o zbiorze jabłek czy zbiorze uczniów. To zmieniło zupełnie plan nauczycielki na lekcję. Gdyby nie zapytała ucznia, to musiałaby zderzyć się z błędnym lub ograniczonym pojęciem zbioru i prawdopodobnie nie wiedziałaby, dlaczego lekcja „nie wychodzi”. Uczniowie zawsze kojarzą nowe pojęcie z tym, co już wiedzą. Jeśli dobrze skojarzą, to lepiej przebiega ich proces uczenia się, a jeśli nie, to ten proces może być zahamowany, a późniejsze wyjaśnianie mylnej koncepcji bardzo trudne.
Warto, aby nauczyciel rozpoczynający lekcję wiedział, jakie kompetencje z danego zakresu jego uczniowie już posiadają. Pozwoli mu to na rozpoczęcie tematu we właściwym miejscu, powiązanie wiedzy uczniów z wiedzą już posiadaną oraz zauważenie mylnego wyobrażenia uczniów, jeśli uczniowie je mają.
Przedstawiam siedem sposobów na uzyskanie tej informacji od uczniów. Sposoby można stosować na każdym poziomie nauczania i nie tylko na początkowym etapie lekcji – mogą być również pomocne w dalszym przebiegu procesu nauczania.
- Odkryj błędy
Nauczyciel projektuje notatkę wzorem informacji, które można uzyskać w Internecie i zamieszcza w niej co najmniej cztery błędne wiadomości. Prosi uczniów, aby je znaleźli, a następnie skorygowali, posiłkując się wiarygodnymi źródłami, np. uznanymi stronami w Internecie.
Jest to bardzo dobry sposób nie tylko na sprawdzenie, co uczniowie już wiedzą, ale też na kształcenie krytycznego myślenia uczniów oraz uczenia się z wiarygodnych źródeł.
- Błędne koncepcje uczniów
Często tak się zdarza, że to, co uczniowie wiedzą na dany temat, mija się z prawdą, uczniowie mają błędne wyobrażenie o temacie. Aby poznać te błędne koncepcje uczniów, nauczyciel może przygotować dla nich trzyminutowy test zawierający różne (i błędne, i prawdziwe) propozycje odpowiedzi. Po samodzielnym wykonaniu testu uczniowie porównują w parach wyniki i rozbieżności w odpowiedziach oraz sprawdzają z podręcznikiem lub z przygotowanym materiałem trafność swoich opinii. Następnie każda para wypełnia jeszcze raz test wspólnie, a odpowiedzi weryfikowane są na forum klasy.
Sposób ten pozwala wyjaśnić uczniowskie mylne koncepcje, przedyskutować je w parach i omówić. Zapewnia to samodzielne dochodzenie do wiedzy i pełne zrozumienie przez uczniów tematu.
- WCN
Nauczyciel prosi uczniów, aby wypełnili tabelkę złożoną z trzech pól: W, C i N. Najpierw W – Co już wiem na dany temat?, potem C – Czego chciałabym/chciałbym się dowiedzieć?. Można poprosić uczniów, aby wypełnili te dwa pola na lekcji poprzedzającej wprowadzanie tematu. Po zapoznaniu uczniów z tematem nauczyciel prosi ich o wypełnienie ostatniego pola N – Czego się nauczyłam/nauczyłem?
Wypełnianie tabelki można poprzedzić rozmową w parach na ten temat. To poszerza widok i czyni zadanie bezpieczniejszym dla uczniów.
Dzięki temu sposobowi uczniowie sięgają do swojej pamięci i przypominają sobie, z czym im się temat kojarzy, a poprzez pytanie „Czego chcesz się dowiedzieć?”, zostaje uruchomione zainteresowanie uczniów tematem.
- Podobne
Nauczyciel zaczyna lekcję od przedstawienia kilku pojęć i zapytania uczniów, co one mają ze sobą wspólnego. Np. na lekcji geografii nauczyciel wymienia miasta, które są stolicami, a zadaniem uczniów jest odgadnięcie wspólnej cechy.
Nauczyciel może też podać nowe zagadnienia związane z tematem i zapytać uczniów, z czym te pojęcia im się kojarzą albo do czego są podobne albo czym się różnią od czegoś, co wcześniej poznali.
Można też zaproponować uczniom kilka pojęć, z których jedno lub dwa nie pasują do całości. Poprosić o wskazanie ich i uzasadnienie wyboru. Np. nauczyciel podaje nazwy: Arizona, Alabama, Wirginia i Kalifornia i pyta, która z nich nie pasuje do reszty. Uczniowie patrząc na mapę decydują, że Arizona, gdyż nie ma linii brzegowej.
Do tego sposobu może być również stosowane pudełko, z którego nauczyciel wyciąga przedmiot związany z nowym tematem.
Jest to łatwy sposób na dowiedzenie się, co uczniowie już wiedzą i można go stosować na dowolnym poziomie nauczania. Nauczyciel odwołuje się w dalszej części lekcji do tego, co uczniowie już znają, a to pomaga im się uczyć i poznawać nowe zagadnienia.
- Jeśli, to
Sposób polega na wyciąganiu wniosków z przedstawionego przez nauczyciela faktu. Dzięki poleceniu „jeśli, to” uczniowie identyfikują połączenia i konsekwencje połączeń pomiędzy pojęciami. Przykład z matematyki:
| Jeśli 8 x 40 = 320, to
1) 0,8 x 40 2) 8 x 4 3) 0,8 x 0,40 4) 320 : 8 |
Wymagając od uczniów samodzielnej analizy informacji, zwiększamy ich samodzielność i zdolność do krytycznego myślenia.
- Kategorie
Nauczyciel daje uczniom zestaw kart z pojęciami. Prosi, aby uczniowie w małych grupach pogrupowali je w kategorie. Następnie nauczyciel poleca uczniom zapoznanie się z tekstem poświęconym tematowi, po czym ponownie prosi uczniów o przyjrzenie się powstałym kategoriom i ewentualne wprowadzenie w nich zmian.
Innym podobnym pomysłem jest polecenie ułożenia kart w ciągu i uzasadnienie ustawienia.
- Plakaty pojęciowe
Nauczyciel zawiesza plakaty na ścianach sali, na każdym jest zamieszczone słowo lub fraza związane z tematem. Uczniowie na początku lekcji podchodzą do plakatów i wypisują na nich to, co wiedzą na temat danego zagadnienia. W sklepach są już dostępne plakaty wielokrotnego użytku, z których można ścierać.
Dzięki temu sposobowi, uczniowie uruchamiają swoje myślenie na dany temat i zapoznają się ze skojarzeniami innych kolegów i koleżanek.
Pozyskanie informacji na temat wcześniejszej wiedzy uczniów pozwala dostosować nauczanie do potrzeb uczniów. W księgarni internetowej Civitas: civitas.com.pl w dziale „pomoce dla nauczycieli (OK pomoce)” można nabyć szablony, które mogą pomoc w pozyskiwaniu informacji od uczniów.
Inspirowałam się artykułem Barbary Blackburn, która jest autorką 16 książek na temat nauczania. Uważam jej artykuły za bardzo ciekawe i praktyczne. https://www.middleweb.com/36652/8-strategies-to-quickly-assess-prior-knowledge/
……………………………………………………………………………………………………………………………………………
Scenariusz spotkania:
Rozmowy o nauczaniu: Szybkie sposoby pozyskania informacji o tym, co uczniowie już na dany temat wiedzą.
Spotkanie do 60 min
Przed poprowadzeniem spotkania lider:
- Rozmawia z dyrektorem na temat wyboru tematu.
- Rozmawia z dyrektorem, że chce przeprowadzić takie spotkanie i uzyskuje jego aprobatę oraz ew. zapewnienie, że dyrektor będzie na spotkaniu lub zachęci nauczycieli do uczestnictwa.
- Zaprasza nauczycieli ustnie lub pisemnie do uczestnictwa w spotkaniu.
Ad 3. Propozycja ogłoszenia:
| Drodzy nauczyciele,
planujemy spotkanie w dniu….., o godzinie ……, na temat tego, jak pozyskać informacje od uczniów o tym, co już wiedzą na temat, który mamy zamiar wprowadzić. Zastanowimy się, dlaczego warto to wiedzieć. Przedstawimy artykuł i przeanalizujemy 7 szybkich sposobów pozyskiwania tej informacji. Zastanowimy się, jak je wykorzystać w naszym nauczaniu, podzielimy się naszymi własnymi doświadczeniami i dobrymi sposobami. Spotkanie potrwa najwyżej 1 godzinę. Serdecznie zapraszamy. Osoby chętne prosimy o zapisanie się na listę. |
- Przekazuje artykuł osobom, które zadeklarują chęć uczestnictwa w spotkaniu.
Scenariusz rozmowy o nauczaniu – Szybkie sposoby pozyskania informacji o tym, co uczniowie już na dany temat wiedzą.
| Czas | Cel | Co robimy? |
| 20 min | Wstęp do tematu konstruktywistycznego nauczania. | Lider: Nasze spotkanie poprowadzimy z tekstem artykułu. Lider rozdaje artykuł.
Dla Lidera: W edukacji powtarza się, że uczniowie skuteczniej się uczą, gdy nowa wiedza „dokleja” im się do wiedzy, którą już mają. Gdy potrafią skojarzyć temat z czymś, co już znają lub porównać do czegoś, co jest im znane. Pomyślcie o nowym temacie, który macie w planie. Porozmawiajcie w parach, z czym może się ten temat uczniom kojarzyć? Przeczytajcie pierwszą część artykułu (wstęp). Będziemy pracować z tekstem, analizując kolejne fragmenty sposobem kodowania czytania: „Kodowanie czytania” a. Monitorowanie tekstu: Zaznaczanie tego, czego nie rozumiem b. Monitorowanie tekstu: Podkreślenie tego, co jest ważne. (nie więcej niż 2 zdania na stronie) c. Monitorowanie tekstu i budowanie powiązań: c1. Tekst i ja – odniesienie do moich doświadczeń c2. Tekst i tekst – odniesienie, do czegoś, co wcześniej czytałem c3. Tekst i świat – odniesienie do wydarzeń w świecie c4. Tekst i pytanie –tekst i rodzące się pytania W pierwszym kawałku zastosujemy b i c1. Każdy czyta pierwszy kawałek i podkreśla b i c1. Na forum dzielimy się podkreśleniami i wyjaśnieniem dlaczego? |
| 20 min | 7 sposobów | · Zapoznajemy się z tekstem do końca.
· Stosujemy kodowanie sposobem: c1 i c4 · Omówienie na forum |
| 20 min | Inne sposoby | · Rozmowa w parach: Czy przychodzą nam do głowy inne pomysły lub modyfikacje sposobów z artykułu?
· Dzielenie się pomysłami. · Każdy uczestnik spotkania wybiera jeden sposób, który wypróbuje. |
