Zwiastun
10 przykładów na pozyskiwanie informacji od uczniów
Wykorzystywanie przez nauczyciela informacji od uczniów na temat tego, gdzie oni są w procesie uczenia się, jest niezwykle ważne. Ta idea zawarta jest w samej definicji OK:
Ocenianie kształtujące polega na pozyskiwaniu przez nauczyciela i ucznia w trakcie nauczania informacji, które pozwolą rozpoznać, jak przebiega proces uczenia się, aby:
- nauczyciel modyfikował dalsze nauczanie,
- uczeń otrzymywał informację zwrotną pomagającą mu się uczyć.
Mówi o tym też druga strategia oceniania kształtującego:
- Organizowanie w klasie dyskusji, zadawanie pytań i zadań dających informacje, czy i jak uczniowie się uczą.
Jeśli chcemy wykorzystywać i rozwijać OK w naszej szkole, to drogą do tego jest zajęcie się sposobami pozyskania tej informacji od uczniów. Następnym krokiem (gdy już mamy tę informację) jest jej wykorzystanie w nauczaniu, czyli modyfikacja nauczania. Według badań Johna Hattiego wykorzystanie tej informacji w procesie nauczania jest czynnikiem najbardziej wpływającym na poprawę uczenia się uczniów.
Podczas spotkania zajmiemy się pierwszym etapem, czyli sposobami pozyskania informacji – „Gdzie są nasi uczniowie?”. Poznamy 10 sposobów na pozyskanie informacji, zastanowimy się, które z nich pasują do naszej szkoły i postaramy się znaleźć więcej takich sposobów.
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
Artykuł
10 przykładów na pozyskiwanie informacji od uczniów
Ocenienie kształtujące daje – zarówno nauczycielowi jak i uczniom – informację o tym, co uczniowie rozumieją, a czego jeszcze nie.
Informacja zwrotna pomaga uczniom w świadomym uczeniu się. Gdy przekazywana jest na bieżąco, otwiera możliwość na poprawę pracy, a w konsekwencji powoduje uzyskiwanie przez uczniów wyższych ocen podsumowujących.
Informacja zwrotna powinna biec również w odwrotna stronę. To znaczy: nauczyciel powinien pozyskać informacje od uczniów, na ile opanowali już dany materiał i jak ma ich skutecznie nauczać. Ten komunikat jest niezbędny dla nauczyciela, aby mógł on właściwie modyfikować swoje nauczanie.
10 sposobów na pozyskanie informacji od uczniów:
- WYJAŚNIENIA TOKU MYŚLENIA
Nauczyciel zadaje uczniom polecenie wyjaśnienia własnego rozumowania prowadzącego do rozwiązania. Może to być każda praca, również praca domowa i test.
- : Z listy wybierz elementy podobne do … i uzasadnij swój wybór.
- : Podaj odpowiedź i napisz, jak do niej doszłaś/doszedłeś.
- : Napisz, co było ci potrzebne do rozwiązania tego zadania.
Dzięki analizie takich prac uczniów, nauczyciel dowiaduje się, w jakim punkcie procesu uczenia się są jego uczniowie i jakie mają potrzeby związane z nauką. To pozwala nauczycielowi zmodyfikować nauczanie, aby w przyszłości było bardziej skuteczne.
- KARTY
Nauczyciel przygotowuje kilka kart z pytaniami otwartymi. Uczniowie pracują w kilku grupach. Każda grupa otrzymuje jedną kartę z pytaniem i notuje odpowiedź na osobnej kartce, a następnie przekazuje kartę (na określony znak nauczyciela) następnej grupie. Zadanie kończy się, gdy wszystkie grupy odpowiedzą na pytania ze wszystkich kart. Wtedy odpowiedzi są omawiane na forum całej klasy.
Dzięki tej metodzie uczniowie mogą uczyć się od siebie nawzajem, a nauczyciel otrzymuje przekrojową informację o wiedzy uczniów.
- PRZESŁUCHANIA
Zadanie dla małych grup. Polecenie zaczynające się od słów: dlaczego, jak, wyjaśnij, podaj przykład, porównaj, itp. Uczniowie w grupie ustalają odpowiedź, a następnie wygłaszają ją na forum klasy.
Dzięki temu sposobowi uczniowie zapoznają się z opiniami innych uczniów, a nauczyciel zorientuje się, na jakim poziomie danego zakresu wiedzy są jego uczniowie.
Nauczyciel prosi uczniów, aby indywidualnie lub w grupie napisali trzy podsumowania tematu w postaci wypowiedzi złożonej z:
- 10-15 słów,
- 30 – 50 słów,
- 75 – 100 słów.
Ta metoda uczy streszczania swoich myśli i ujęcia tematu w trzech różnych formach.
Nauczyciel może sprawdzić jedynie najkrótszą wersję, aby zorientować się, co dla uczniów było najważniejsze w danym temacie.
- WYJAŚNIENIE W PARACH
Uczniowie wykonują zadanie samodzielnie (np. odpowiadają na pytanie), po czym w parach wyjaśniają swoje odpowiedzi. Nauczyciel chodząc po klasie słucha wyjaśnień uczniów i w ten sposób orientuje się w zakresie ich wiedzy.
To pozwala mu na cenny wgląd w uczenie się uczniów.
- 3-2-1
Nauczyciel zapowiada, że uczniowie pod koniec lekcji mają wypełnić tabelkę z trzema wierszami:
| Trzy sprawy, których nie wiedziałam/em na dany temat wcześniej. | |
| Dwie sprawy, które mnie zaskoczyły. | |
| Jedna sprawa, którą chcę zapamiętać lub zastosować. |
Pytania w tabelce można zmieniać w zależności od tematu i potrzeb.
Dla nauczyciela jest to szybka informacja o tym, co uczniowie wynieśli z lekcji.
- KRÓTKI TEST
Nauczyciel przygotowuje test podsumowujący z pytaniami i odpowiedziami do wyboru.
Uczniowie wypełniają go i oddają nauczycielowi.
Ten sposób jest szczególnie korzystny dla uczniów nieśmiałych, którzy mają kłopoty z wypowiadaniem się na forum klasy. Dzięki niemu nauczyciel może zorientować się, co powinien jeszcze powtórzyć, aby móc wprowadzić kolejne zagadnienia.
- WYJŚCIÓWKI
Prosty i skuteczny sposób na zebranie informacji od uczniów.
Nauczyciel pod koniec lekcji zadaje pytanie, na które każdy z uczniów odpowiada indywidualnie i oddaje kartkę (wyjściówkę) nauczycielowi.
Pytania mogą być najróżniejsze – zarówno dotyczące tematu, pracy w czasie lekcji, jak i pytań, które uczniowie chcieliby zadać nauczycielowi.
- MINUTA PODSUMOWANIA
Pod koniec lekcji nauczyciel prosi uczniów, aby wybrali sobie jedno z pytań z listy i odpowiedzieli na nie (minuta czasu). Kartki z odpowiedziami uczniowie przyczepiają do ściany, wychodząc z klasy. Pytania do wyboru mogą być np. takie:
- Co było dla mnie najważniejsze na tej lekcji?
- Co mnie zaskoczyło?
- Jakie pytanie chciałabym/chciałbym zadać na ten temat?
- Co jest dla mnie niejasne?
- Jakie pytanie z tego tematu może pojawić się na sprawdzianie?
To, jakie pytanie wybiorą uczniowie, może być ważną wskazówką dla nauczyciela.
Ten sposób jest bardzo dobry, gdy zawodzi prosty test, bo wtedy odpowiedzi uczniów na wybrane pytania dają szerszy obraz toku ich rozumowania.
- PROJEKTY
Uczniowie mogą tworzyć projekty w małych grupach. Ta metoda wymaga poświęcenia czasu na wykonanie projektu. Można pozwolić uczniom na dokonanie samodzielnej decyzji w zakresie wyboru tematu, mogą to być np.:
- Tworzenie plakatu lub kolażu związanego z tematem.
- Przygotowanie skeczu związanego z poruszanymi zagadnieniami.
- Przygotowanie krótkiej sztuki teatralnej ilustrującej temat.
- Przygotowanie pytań do testu na dany temat.
- Przygotowanie prezentacji multimedialnej.
Istnieje wiele sposobów na pozyskiwanie informacji o uczeniu się uczniów, ale najważniejsze jest to, aby z nich korzystać i doskonalić nauczanie. Efektywne wykorzystanie przez nauczycieli informacji zwrotnej o uczeniu się uczniów wymaga osobnego artykułu, a może nawet książki. Wiele informacji można pozyskać w tej książce: J. Hatti: Widoczne uczenie się dla nauczycieli.
Korzystałam z artykułu:
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
Materiał pomocniczy
10 przykładów na pozyskiwanie informacji od uczniów
| 1. WYJAŚNIENIA TOKU MYŚLENIA
Nauczyciel zadaje uczniom polecenie wyjaśnienia własnego rozumowania prowadzącego do rozwiązania. Może to być każda praca, również praca domowa i test.
|
2. KARTY
Każda grupa otrzymuje jedną kartę z pytaniem i notuje odpowiedź na osobnej kartce, a następnie przekazuje kartę (na dany znak nauczyciela) następnej grupie. Zadanie kończy się, gdy wszystkie grupy odpowiedzą na pytania ze wszystkich kart. Wtedy odpowiedzi są omawiane na forum całej klasy.
|
| 3. PRZESŁUCHANIA
Polecenie zaczynające się od słów: dlaczego, jak, wyjaśnij, podaj przykład, porównaj itp. Uczniowie w grupie ustalają odpowiedź, a następnie wygłaszają ją na forum klasy.
|
4. TWITTER
Nauczyciel prosi uczniów, aby indywidualnie lub w grupie napisali trzy podsumowania tematu: · 10-15 słów · 30 – 50 słów · 75 – 100 słów
|
| 5. WYJAŚNIE W PARACH
Uczniowie wykonują zadanie samodzielnie (np. odpowiadają na pytanie) po czym w parach wyjaśniają swoje odpowiedzi. Nauczyciel chodząc po klasie słucha wyjaśnień uczniów.
|
6. 3-2-1
Nauczyciel zapowiada, że uczniowie pod koniec lekcji mają wypełnić tabelkę z trzema wierszami: Trzy sprawy, których nie wiedziałam/em na dany temat wcześniej. Dwie sprawy, które mnie zaskoczyły. Jedna sprawa, która chcesz zapamiętać lub zastosować.
|
| 7. KRÓTKI TEST
Nauczyciel przygotowuje test podsumowujący z pytaniami i odpowiedziami do wyboru. Uczniowie wypełniają test i oddają go nauczycielowi.
|
8. WYJŚCIÓWKI
Nauczyciel pod koniec lekcji zadaje pytanie, na które każdy z uczniów odpowiada indywidualnie i oddaje kartkę (wyjściówkę) nauczycielowi.
|
| 9. MINUTA PODSUMOWANIA
Pod koniec lekcji nauczyciel prosi uczniów, aby wybrali sobie jedno z pytań z listy i odpowiedzieli na nie (minuta czasu). Kartki z odpowiedziami uczniowie przyczepiają do ściany, wychodząc z klasy.
|
10. PROJEKTY
Uczniowie mogą w grupach tworzyć małe projekty. Ta metoda wymaga poświecenia czasu na wykonanie projektu. Tematy projektów można dać uczniom do wyboru. |
| 11. | 12. |
Uwaga: Materiał z obrazkami można uzyskać pisząc na adres: danuta.sterna@ceo.org.pl
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Scenariusz spotkania
Rozmowy o nauczaniu: 10 przykładów na pozyskiwanie informacji od uczniów
Spotkanie do 60 min
Przed poprowadzeniem spotkania lider:
- Rozmawia z dyrektorem na temat wyboru tematu.
- Rozmawia z dyrektorem, że chce przeprowadzić takie spotkanie i uzyskuje jego aprobatę oraz ew. zapewnienie, że dyrektor będzie na spotkaniu lub zachęci nauczycieli do uczestnictwa.
- Zaprasza nauczycieli ustnie lub pisemnie do uczestnictwa w spotkaniu.
Ad 3. Propozycja ogłoszenia:
| Drodzy nauczyciele,
planujemy spotkanie w dniu….., o godzinie ……, na temat tego, jak pozyskiwać informację od uczniów o ich uczeniu się. Wykorzystywanie przez nauczyciela tej informacji do modyfikacji nauczania jest sednem oceniania kształtującego i zarazem czynnikiem, który w największym stopniu (według badań J. Hattiego) wpływa na poprawę uczenia się uczniów. Mimo że jest to kluczowa sprawa w OK, nie ma publikacji na ten temat ani warsztatów. Podczas spotkania zajmiemy się pierwszym etapem strategii wykorzystywania informacji od uczniów, a mianowicie sposobami jej pozyskania. Poznamy 10 sposobów na pozyskanie informacji, zastanowimy się, które z nich pasują do naszej szkoły i postaramy się znaleźć więcej takich sposobów. Spotkanie potrwa około 1 godziny. Serdecznie zapraszamy. Osoby chętne prosimy o zapisanie się na listę i przeczytanie artykułu, który będziemy wykorzystywać podczas naszego spotkania. |
- Przekazuje artykuł osobom, które zadeklarują chęć uczestnictwa w spotkaniu.
- Drukuje dwustronnie dla każdego uczestnika materiał pomocniczy.
Scenariusz rozmowy o nauczaniu – Jak pozyskiwać informację zwrotną od ucznia?
| Czas | Cel | Co robimy? |
| 10 min | Dlaczego temat naszego spotkania jest tak ważny? | Rozmowa w parach: Dlaczego badania Hattiego wskazują na tak wielki wpływ (0,9) wykorzystywania przez nauczyciela informacji zwrotnej?
Runda wypowiedzi osób chętnych. Lider: Nauczyciele sprawdzają wiedzę i umiejętności uczniów, ale przeważnie na koniec tematu, robiąc sprawdziany, testy lub odpytując uczniów. Jest to jednak za późno. Uczeń i nauczyciel otrzymują ocenę końcową sytuacji, a nie w trakcie procesu uczenia się. My będziemy zajmować się sposobami pozyskiwania informacji na bieżąco, aby nauczyciel mógł modyfikować swoje nauczanie, wracać do zagadnień, które nie zostały przez uczniów dobrze zrozumiane lub przyspieszać z nauczaniem, gdy uczniowie są na to gotowi. |
| 30 min
|
Przedstawienie 10 sposobów | Lider rozdaje materiał pomocniczy ze sposobami.
Lider krótko przypomina na czym polega każdy z tych 10-ciu sposobów. W parach lub samodzielnie uczestnicy wybierają jeden ze sposobów i planują wykorzystanie go na swoim przedmiocie. Prezentacje. Jeśli jakiś sposób nie został wybrany przez uczestników, to wspólnie zastanawiamy się, jak może być wykorzystany. |
| 15 min | Inne sposoby | Jakie inne sposoby pozyskania informacji od uczniów o procesie ich uczenia się przychodzą nam do głowy? – burza mózgów.
Każdy dopisuje w swoim materiale pomocniczym te sposoby, które są do wykorzystania na jego przedmiocie. |
| 5 min | Jak wykorzystać informację od uczniów? | Lider: Pozyskanie informacji jest już dużym sukcesem, ale celem jest nie tylko pozyskanie informacji, ale jej wykorzystanie, np.: Co ma zrobić nauczyciel, gdy dostanie informację, że poziom zrozumienia materiału jest bardzo zróżnicowany?.
Jeśli będziecie chcieli, to możemy w tej sprawie spotkać się ponownie za jakiś czas. Podziękowanie uczestnikom za aktywny udział w spotkaniu. |
