Nauczyciel ocenia kształtująco uczniów w klasie w której uczy. Ocena kształtująca w postaci informacji zwrotnej może być wykorzystana przez ucznia do doskonalenia jego własnego procesu uczenia się i przez nauczyciela do lepszego planowania procesu nauczania.
Nawet, jeśli wszyscy nauczyciele oceniają swoich uczniów kształtujące, to nie ma możliwości wykorzystania tej oceny dla zestawienia osiągnięć wszystkich uczniów w szkole.
Inaczej jest z oceną sumująca, tę da się porównać na poziomie różnych klas. Szczególnie, gdy nauczyciele mają ten sam system oceniania przedmiotowego i współpracują ze sobą w określaniu kryteriów oceny.
Czy możliwa jest wspólna praca zespołu nauczycieli nad wykorzystanie wyników oceny kształtującej do wspólnego planowania nauczania i reagowania na postępy uczniów?
Jak jest z ocena sumującą?
Najpierw zastanówmy się, czy można wspólnie wykorzystać ocenę sumującą w postaci stopni? Jeśli nauczyciele jednego przedmiotu dyskutują między sobą nad osiągniętymi przez uczniów ocenami, to mogą potraktować tę informację kształtująco. Na przykład, jeśli uczniowie nauczyciela mają wyniki gorsze niż uczniowie w klasie nauczanej przez innego nauczyciela, to nauczyciel otrzymuje wskazówkę, że może powinien zmienić swoje nauczanie. Może wtedy dowiedzieć się, jakie metody stosuje inny nauczyciel i skorzystać z nich.
Ocena przy pomocy stopni może pomóc zidentyfikować obszary wymagające ponownego nauczania lub zmiany metod.
Jak jest z oceną kształtującą?
Teraz skupmy się na ocenie kształtującej, czyli informacji zwrotnej. Ma ona charakter praktyczny, procesowy, a nie produktywny. Nie da się porównać oceny kształtującej jednego ucznia z oceną innych uczniów. Ocena kształtująca jest raczej praktyką towarzyszącą nauczaniu i sposobem reagowania na proces uczenia się uczniów.
Co można zrobić, aby wykorzystać ocenę kształtująca do doskonalenia nauczania w całej szkole? Pierwszym warunkiem jest współpraca nauczycieli, rozmowy, wspólne planowanie i dyskusje nad osiągnięciami uczniów. Bardzo ambitny warunek, gdyż najczęściej nauczyciel jest samotnie planuje i realizuje swoje nauczanie.
Można:
- Wspólnie planować lekcję i zadania dla uczniów oraz sprawdziany. Umożliwia to podzielnie się pracą pomiędzy nauczycielami i przedyskutowanie najlepszych dróg dotarcia do uczniów, w szczególności podzieleniem się metodami dydaktycznymi i sposobem wprowadzania nowego materiału.
- Wspólnie ustalać kryteria sukcesu do pracy uczniów. Ambitną wersja jest tworzenie wspólnych tabel – rubriksów. Dyskusja nad kryteriami sukcesu owocuje lepiej przemyślanymi kryteriami i ujednoliceniem ich w równoległych klasach.
- Dyskutować osiąganie przez uczniów poszczególnych kryteriów sukcesu, po wykonaniu przez uczniów pracy. Nauczyciele mogą przedyskutować, które kryteria zostały przez ich uczniów osiągnięte w stopniu wystarczającym, a które jeszcze nie. Nauczyciele mogą podzielić się doświadczeniem w przygotowywaniu uczniów do zdobywania kryteriów.
- Ustalić wspólnie zasady formułowania informacji zwrotnej. Co powinna zawierać informacja zwrotna, jakie może przybierać formy? Dobrze, gdy uczniowie są „traktowani jedną ręką”. Daje to im poczucie bezpieczeństwa i stabilności, a nauczycielom umożliwia przyjęcie form najbardziej efektywnych.
- Wspólnie pracować nad taką informacja zwrotna, z której uczniowie korzystają. Informacja zwrotna ma sens tylko wtedy, gdy jest przez uczniów wykorzystana. Nie zawsze się tak dzieje, dlatego warto podzielić się doświadczeniami ze stosowania informacji zwrotnej, która skutecznie angażuje uczniów.
Ujednolicenie oceniania kształtującego w obrębie szkoły (nauczycieli uczących tego samego przedmiotu na tym samym poziomie) daje nauczycielom możliwość zmniejszenia wysiłku włożonego w planowanie lekcji i nauczania oraz korzystania wzajemnie z doświadczeń nauczycieli. Zmniejsza też poczucie osamotnienia w nauczaniu oraz zwiększa poczucie satysfakcji z pracy.
Inspirowane wpisem na blogu Tamary Mack
https://forefront.education/blog/common-formative-assessments/
