Psychologowie Ryan i Deci zidentyfikowali trzy potrzeby, które powinny być zaspokojone, aby człowiek mógł dobrze funkcjonować. Są to:
- potrzeba autonomii,
- potrzeba poczucia kompetencji,
- potrzeba przynależności.
(Ryan, R. M., & Deci, E. L. (2017). Self-determination theory: Basic psychological needs in motivation, development, and wellness. New York, NY: Guilford Press)
Autonomia to poczucie, że jesteśmy siłą napędową dla siebie samych i dla swoich działań. Poczucie kompetencji to przekonanie, że jesteśmy skuteczni w wykonywaniu zadań. Przynależność to przekonanie, że należymy do jakiejś grupy, która jest gotowa nam do pomocy.
Jak ma się sprawa z uczniami w szkole ?
Nie jest łatwo w szkole te potrzeby zaspokoić (Chen, B., Vansteenkiste, M., Beyers, W., Boone, L., Deci, E., Van, d. K., . . . Verstuyf, J. (2015). Basic psychological need satisfaction, need frustration, and need strength across four cultures. Motivation and Emotion, 39(2), 216-236).
Brak ich zaspokojenia powoduje frustrację uczniów.
- Brak autonomii (lub, uczucie nadmiernej presji) występuje, gdy uczniowie czują, że są nadmiernie kontrolowani, nie mają nic do powiedzenia i nie mają wpływu na to dzieje się w szkole.
- Poczucie niekompetencji występuje, gdy uczniowie nie czują, że są zdolni do nauki i nie mają zaufania do swoich umiejętności.
- Brak przynależności objawia się jako samotność i występuje, gdy uczniowie czują się wykluczeni i odczuwają brak przynależności do ważnych grup w szkole.
Ważne jest, aby przeciwdziałać uczuciu presji, niekompetencji i samotności uczniów.
Badania
W swoich badaniach Rebecca Collie, Helena Granziera, Andrew Martin zajęli się sprawdzeniem, czy frustracja spowodowana brakiem zaspokojenia tych trzech potrzeb wpływa również na mniejsze zaangażowanie uczniów w naukę. Zajęli się szczególnie dwoma formami braku zaangażowania: wyłączeniem i wewnętrznym sabotażem.
Czym jest wyłączenie i wewnętrzny sabotaż?
Wyłączenie występuje, gdy uczeń nie są zainteresowany tym, co proponuje mu szkoła. Wkłada bardzo mało wysiłku albo w ogóle w prace w szkole.
Wewnętrzny sabotaż ma miejsce, gdy uczeń zwleka, szuka wymówki, zniechęca się, gdy nie osiąga dobrych wyników.
Co było badane?
Badacze poprosili 771 australijskich uczniów szkół średnich o wypełnienie ankiety diagnozującej ich wyłączenie się i wewnętrzny sabotaż.
Poprosili uczniów, aby ocenili prawdziwość opinii na własny temat w skali od 1 do 7 (zdecydowanie zgadzam się do zdecydowanie się nie zgadzam). Oto przykładowe opinie:
- „Mam wątpliwości, czy potrafię się uczyć”.
- „Każdego tygodnia próbuję coraz mniej”.
- „Czasem nie staram się przykładać do wykonania zadania i to jest moje usprawiedliwienie, że nie poszło mi dobrze”
Okazało się, że jeśli uczniowie odczuwali większą autonomie, mieli poczucie własnej kompetencji i czuli się mniej samotni, to również byli mniej wyłączeni i stosowali mniejszy sabotaż.
Czyli zaspokojenie potrzeb owocuje mniejszą liczbą problematycznych zachowań uczniów wpływających na ich zaangażowanie.
Co może zrobić nauczyciel?
Powstaje pytania, w jaki sposób nauczyciele mogą wpływać na zaspokojenie tych trzech potrzeb uczniów.
Jednym z istotnych czynników są dobre relacje uczniów z nauczycielami.
W tym samym badaniu zapytano uczniów, jak ich nauczyciele motywują ich do nauki? Okazało się, że jeśli nauczyciele stosują mniej praktyk kontrolujących, to wpływa to na zmniejszenie frustracji uczniów. Praktyki kontrolujące mogą polegać na wzbudzania lęku, poczucia winy i wstydu, wyrażanie rozczarowania wynikami osiąganymi przez uczniów, karą poprzez okazywanie braku zainteresowania i nieudzielanie wsparcia.
Czym nauczyciel może zastąpić te praktyki?
- Pozwalać na decyzje uczniów
- Brać pod uwagę opinię uczniów
- Nie zawstydzać uczniów
- Zachęcać i udzielać wsparcia też emocjonalnego
- Pozwolenie na inicjatywę uczniów.
Nauczyciele mogą odgrywać ważną rolę w zmniejszaniu frustracji psychologicznej uczniów i w konsekwencji w angażowaniu uczniów w naukę.
Zaczerpnięte z artykułu: Rebecci Collie, Helena Granziera i Andrew Martina:
https://www.teachermagazine.com.au/articles/student-disengagement-and-self-sabotage?utm_source=CM&utm_medium=Trending&utm_content=30Jan
