OFSTED

Byłam na konferencji Instytutu Badań Edukacyjnych dotyczącej badań nad jakością edukacji szkolnej. Głównym mówcą był dr Michael Maddison z Ofsted (Office for Standards in Education). Nie to, żebym była entuzjastką nadzoru szkół. Nadal uważam, że od samego mierzenia nic się nie zmienia.
Jednak, jeśli założyć (fałszywie), że trzeba sprawdzać, to przedstawione doświadczenia angielskie były intersujące. Jeśli ktoś jest szczególnie zainteresowany, to odsyłam na stronę IBE, obiecali, że wszystkie materiały tam zmieszczą.
A ja – same „smaczki”:

1. W Anglii są 152 ośrodki władz lokalnych zajmujące się oświatą. System jest mniej scentralizowany niż u nas, ale jest skomplikowany. Są np. szkoły zwane Akademiami, które mają specjalne prawa i mogą od rządu dostać ekstra fundusze.
2. Ofsted to potężna instytucja. Trzęsie całym nadzorem w Anglii. Jest finansowana przez ministerstwo, ale „raportuje” do rządu. Powstała w 1840 roku, zajmuje się inspekcją i regulacją. Ma 4 działy: inspekcja szkół, rozwój i strategia, finanse i prawa dziecka.
3. Pomysł godny naśladowania (jeśli już inspekcja jest konieczna) to – przygotowanie do inspekcji. A w nim pozyskanie informacji o wynikach egzaminów, o liczbie uczniów uczęszczających na zajęcia dodatkowe, liczbie uczniów obcojęzycznych, liczbie uczniów korzystających z bezpłatnych obiadów, podsumowanie ankietowania uczniów, autoewaluacja szkoły itd. Na postawie tych informacji inspektorzy przygotowują się do inspekcji, wiedzą na czym powinni się skupić. Daje to kontekst działania szkoły. Jeśli np. wyniki egzaminów na tle wyników krajowych są słabe, to inspektor wie , że powinien inspekcję skupić na tym problemie.
4. W Anglii jest 250 inspektorów w randze – Her Majesty’s Inspectors i około 2000 inspektorów współpracujących z Ofstedem na część etatu. Każdy z tych 250 ważnych inspektorów współpracuje z kilkoma „mniejszymi”. Ci ostatni dokonują inspekcji, piszą raporty, ale  główny inspektor odpowiada za jakość raportu. W ten sposób każdy raport jest sprawdzany przynajmniej dwukrotnie. Myślę, że to dobry zwyczaj.
5. Raporty są upubliczniane. Mało tego są również pisane w wersji dla uczniów. Raport ma sformalizowaną formę, to znaczy istnieją arkusze do wypełnienia przez inspektora. Te kwestionariusze są jawne, więc każdy może się przygotować do inspekcji.
6. Niestety szkoła dostaje też oceny – od 1 do 4. Jeśli szkoła dostała 4, to jest częściej kontrolowana. Ale Ofsted nie zajmuje się pomocą szkole. To mi się nie podoba, bo łatwo oceniać, ale jak zaradzić? Na pytania z sali – kto pomaga szkole, dowiedzieliśmy się, że np. stowarzyszenie historyków, jeśli z historii jest marnie. Chyba nie całkiem dokładnie zrozumiałam, bo przecież jeśli z nauczaniem jest w ogóle źle w szkole, to liczba pomagających musiałaby być duża.
7. Obszary badane to: zarządzanie, bezpieczeństwo uczniów, proces nauczania, opieka.

Ciekawe dlaczego w tej kolejności? To co najbardziej jest tropione to: słabe wyniki i nierówność szans.

1. Inspektorem może zostać tylko osoba z dużą praktyką. Przeprowadzane są szkolenia (3 razy do roku) i często inspektorzy kontaktują się wirtualnie. Spotykają się również w celu omówienia lekcji nagranych kamerą.
2. Z przeliczeń, które dokonaliśmy podczas konferencji wyszło, że jeden inspektor wykonuje średnio dwie inspekcje tygodniowo. Nasz prelegent wykonał w całym zeszłym roku – 6.  W Anglii wykonuje się ogółem 30 000 inspekcji rocznie, ale są one zróżnicowane w czasie.
3. Inspekcja trwa około 2 dni. Obserwowane są lekcje, bez zapowiedzi. Obserwowany nauczyciel otrzymuje informację zwrotną od inspektora. Dużo jest dyskusji pomiędzy nauczycielami, rodzicami i uczniami. Szkoła może kwestionować raport. Jeśli zarzuty w stosunku do raportu są zasadne, inspekcja może być powtórzona.
4. Ofsted podaje do publicznej wiadomości ranking 20 najlepszych szkół, które od razu stają się sławne. To mi się nie podoba.

System Ofsted przechodził różne zmiany. Obecny kształt też ewaluuje. Ale nie jestem pewna, czy chciałabym, aby nasz raczkujący nadzór na nim się wzorował. Czy naprawdę trzeba sprawdzać, a może jednak zaufać jak Finowie?