Każdy z nauczycieli spotkał ucznia, który nie zamierza przestrzegać obowiązujących norm. Uniemożliwia innym uczniom naukę, a nauczycielowi prowadzenie lekcji.
Jednym ze sposobów zmiany tej sytuacji jest zrozumienie, dlaczego tak się zachowuje. Nie zawsze istnieje łatwa odpowiedź na to pytanie. Poszukiwanie odpowiedzi może pomóc nauczycielom rozwiązać wiele irytujących i frustrujących problemów związanych z zachowaniem w klasie.
Jednym z podstawowych podejść do problemu jest zmiana stosunku nauczyciela do ucznia – niegniewanie się na niego i niebranie jego zachowania jako działania przeciwko nauczycielowi. Najczęściej to negatywne zachowanie nie ma żadnego związku z nauczycielem. Może być często jedynie wołaniem o pomoc.
- Potrzeby nie są spełnione
Zacznijmy od podstaw. Jeśli uczeń jest głodny lub zmęczony albo nie ma zaspokojonej jakiejś podstawowej potrzeby, na przykład poczucia bezpieczeństwa w domu, to trudniej jest mu się dostosować i zrobić to, czego się od niego oczekuje. Wiele dzieci przychodzi do szkoły głodne lub po nieprzespanej nocy z powodu awantury między rodzicami. Bardzo trudno jest nakłonić go wtedy do zrobienia czegoś, czego nie chce, zwłaszcza gdy jest zmęczony, głodny i niewyspany.
Kiedy bardzo podstawowe potrzeby uczniów nie są zaspokajane, zachowują się w sposób destrukcyjny. Samo patrzenia na ucznia od tej strony pomaga nauczycielowi nie denerwować się i może pomoc uczniowi.
- Problemy medyczne
Coraz więcej dzieci przychodzi do szkoły z chorobami współistniejącymi, które wpływają na ich zdolności do właściwego zachowywania się i funkcjonowania w klasie. W wielu szkołach są uczniowie ze spektrum autyzmu, zaburzeniami zachowania, ale też z innymi trudnościami.
Tacy uczniowie potrzebują wsparcia behawioralnego, aby pozytywnie funkcjonować. Uczniowie tak zwani zdiagnozowani mogą liczyć na pomoc nauczyciela wspomagającego, ale wielu uczniów nie ma diagnozy lub ich trudności nie dają do niej prawa.
Stosunek nauczyciela do takich uczniów zmienia się, gdy zda on sobie sprawę, że zachowanie ucznia może nie być od niego zależne.
- Brak relacji
Najważniejsze są relacje ucznia z nauczycielem. Jeśli uczeń nie ma prawdziwego kontaktu z nauczycielem, to nie ma powodu, aby angażować się w naukę i przestrzegać ustalonych zasad.
W rzeczywistości ma powód, aby nie zachowywać się poprawnie. Nie ma żadnego interesu w spełnieniu prośby nauczyciela.
O relacje powinien dbać nauczyciel, można zacząć od codziennego przywitania się, a potem przejść do poznania ucznia, jego zainteresowań i rzeczy związanych z jego życiem. Jeśli jest dobra relacja, to uczeń ma mniej powodów występowania przeciwko nauczycielowi, przeciw komuś, kto się o niego troszczy i na kim mu zależy. Niektórym nauczycielom wydaje się, że trzeba stosować kary, ale one nie budują relacji, a wręcz przeciwnie.
- Szukanie uwagi dorosłych lub kolegów z klasy
Niektórzy uczniowie potrzebują więcej uwagi niż inni. Czują, że nie poświęca się im wystarczającej uwagi w domu i szkole. Wtedy będą starali się tę uwagę zdobyć, a najłatwiej przez złe zachowanie. Dla wielu uczniów nie jest ważny sposób jej zdobycia, uwaga jest uwagą.
W przypadku takich uczniów ważne jest akceptowanie pozytywnych zachowań i ignorowanie negatywnych. Czyli docenianie pozytywnych zachowań i pomijanie negatywnych. To uczy ucznia, jaki sposób jest lepszy.
- Potrzeba władzy
Niektórzy uczniowie chcą mieć możliwości wpływu i rządzenia sytuacją i innymi uczniami. Zamiast stosować się do wskazówek nauczyciela lub dostosowywać się do norm grupy, będą walczyć o pozycję władzy. Przestrzegając zasad uczeń jakby oddaje władzę nauczycielowi, a tego nie chce. Kiedy decyduje się na działanie, daje nauczycielowi znać, że chcą większej władzy lub kontroli nad sytuacją.
Dla takich uczniów korzystne jest ustalenie wspólne zasad, jeśli one będą ustanowione przez uczniów, to łatwiej im będzie je przestrzegać.
- Brak pewności siebie
Jeśli uczniowi brakuje pewności siebie, może poprzez niewłaściwe zachowanie ukrywać swoją niepewność lub może zachowywać się niestosownie, ponieważ nie ma umiejętności wyrażania tego, czego chce.
Na przykład uczeń może czuć się sfrustrowany faktem, że jego praca nie przypomina pracy jego rówieśników, zamiast prosić o pomoc, będzie atakować innych uczniów, od których czuje się gorszy.
Uczeń może nie mieć na tyle pewności siebie lub umiejętności społecznych, aby powiedzieć:
- Chcę być częścią tej grupy.
- Potrzebuję pomocy w opanowaniu tego materiału.
- Czy mogę należeć do tej grupy?
Nauczyciel może poprzez docenianie i prace w grupach pomoc uczniowi w zdobywaniu pewności siebie.
- Problemy w uczeniu się
Mogą one być dwojakiego rodzaju. Pierwszy to uczeń, który nie otrzymuje wystarczających wyzwań. Praca jest dla niego za łatwa i zaczyna się nudzić. Kiedy uczeń jest znudzony i niespokojny, zachowuje się niewłaściwie.
Druga opcja, to uczeń otrzymujący za trudne zadania i zniechęcający się do wykonania próby. Wtedy uczeń ukrywa, że nie może sobie poradzić z zadaniem, aby nie być skrytykowanym i zaczyna odgrywać negatywne role.
Jeśli zauważymy, że uczeń zachowuje się niewłaściwie, to warto zastanowić się, czy zadanie polecane do wykonania wpada w strefę najbliższego rozwoju ucznia. W przypadku pierwszym trzeba mieć przygotowane specjalne wyzwania dla ucznia, w drugim udzielać uczniowi skutecznej pomocy.
- Nietrafione metody nauczanie
Ludzie uczą się na wiele sposobów i nie wszystkie pasują do wszystkich. Dla niektórych uczniów ruch i hałas w klasie może być tak meczący, że eliminuje to ich z uczenia się. To może być początek negatywnego zachowania.
Najlepiej byłoby rozpoznać, jak uczniowie się uczą, co im pomaga, a co przeszkadza. Najlepszym sposobem na to jest – zapytanie uczniów o to i wzięcie tego pod uwagę przy planowaniu nauczania.
- Testowanie granic
Każdy rodzic i opiekun wie, że dziecko testuje dorosłego i ustanowione granice. Chce być niezależne. Chce wykonywać zadania samodzielnie, nie chce być stale prowadzone za rękę. Uczniowie w klasach nieustannie balansują na granicach.
„Co się stanie, jeśli powiem to, choć wiem, że nie powinienem?; „Co się stanie, jeśli nie zrobię tego, co każe mi nauczyciel?”; „A co jeśli zachowam się tak?”
Można powiedzieć, że dzięki temu uczą się, co jest w porządku, a co nie.
Wiedząc o tym, nie powinniśmy gniewać się na ucznia, tylko powracać konsekwentnie do zasad wcześniej ustalonych.
- Współpraca z uczniami w nauczaniu
Aby poradzić sobie z negatywnymi zachowaniami, potrzebna jest konsekwencja. Może być trudno, być silnym w obliczu niewłaściwego zachowania, ale jest to koniecznością.
Jeśli uczeń nie chce rozwiązywać 15 zadań z matematyki ani uczyć się ortografii i zaczyna odmawiać wykonania zadań, to jeśli nauczyciel podda się i zmienia polecenia to w zasadzie mówi uczniom, że jedyne, co muszą zrobić, to działać tak, aby postawić na swoim. Złe zachowanie przynosi mu pożądane rezultaty.
Wyjściem jest wytłumaczenie wcześniej uczniom, dlaczego zadaje im się dane zadanie, czego dzięki niemu się nauczą i jaki cel osiągną.
Uczniowie mogą zachowywać się niewłaściwie z wielu powodów. Niektóre proste, inne o wiele bardziej złożone i trudne do zrozumienia. Zrozumienie, dlaczego dzieci zachowują się niewłaściwie, jest pierwszym krokiem do zmiany ich zachowań.
Inspiracja artykułem Andrea Banks:
https://insightstobehavior.com/blog/children-misbehave-finding-root-classroom-misbehavior/
