Początek roku to świetny czas, aby zacząć myśleć o sposobach rozwijania umiejętności społecznych i emocjonalnych (w literaturze edukacyjnej amerykańskiej znanych pod nazwą SEL). W tym wpisie podzielę się sposobami rozwijania tych umiejętności.
Jednym z podstawowych narzędzi do rozwijania tych umiejętności jest tak zwany Czas w kręgu. Kręgi umożliwiają każdemu w społeczności uczącej się równy głos i równy udział. Kręgi polegają na tym, że nauczyciel zadaje pytanie, a uczniowie kolejno (ustawieni w kręgu) na nie odpowiadają. Zasadą jest, że nikt nie przerywa wypowiedzi innym i jednocześnie każdy ma czas na swoją wypowiedź. Przy czym jest możliwość powiedzenia pas.
Najlepiej sprawdzają się kręgi poranne (gdy uczniowie dzielą się tym z czym przychodzą) i podsumowujące (gdy uczniowie poddają refleksji prace w danym dniu). Trzeba pamiętać, że kręgi potrzebują fizycznego miejsca. Uczniowie muszą mieć miejsce, aby usiać w kręgu, aby wszyscy byli widoczni i mogli patrzeć sobie w oczy.
Kolejnym ważnym obszarem, który kształceniu tych umiejętności jest kącik wyciszenia. Polega on na zorganizowaniu miejsca, gdzie uczeń może w czasie przezywanych dużych emocji wyciszyć się. Kącik zapewnia prywatność, której uczniowie potrzebują, aby przepracować swoje wielkie emocje. Trzeba jednak pamiętać, że nie może to być miejsce wykluczające. W kąciku mogą być słuchawki do słuchania łagodnej muzyki lub też przedmioty do dotykania i papier, aby uczniowie mogli pisać lub rysować.
Szczególnie dla młodszych uczniów taki kącik jest potrzebny.
Ważna jest lokalizacja biurka nauczyciela. Może ono być usytuowane w miejscu podkreślającym władzę nauczyciela i wtedy wysyłany jest sygnał, kto jest tu najważniejszy. Można tak ustawić biurko, aby uczniowie mieli do niego łatwy i „zapraszający” dostęp.
Bardzo ważne są zwyczaje. Jednym z nich są poranne spotkania, przywitania, pomagają one budować relacje. Można wyznaczyć kolejnych uczniów na dyżurnych, którzy rozpoczynają dzień.
Innym rytuałem może być zakończenie dnia. W tym zwyczaju może zmieścić się podsumowanie dnia, refleksja nad tym czego się nauczyliśmy i dzieleniu się doświadczeniem.
W rytuały warto włączyć – świętowanie. Nie musza to być duże sukcesy, można świętować prawie wszystko. Ale bardzo ważne jest zauważenie przez uczniów, że się efektywnie uczą i świętowanie właśnie tego.
Można też pomyśleć o nauce opartej na zabawie, to świetny sposób na poprawę dobrego samopoczucia społecznego i emocjonalnego uczniów na początku roku. Zabawa uczniów ma wiele zalet. Można zobaczyć interakcje uczniów i ich umiejętności społeczne. Jest to również świetny uczenie uczniów, że są w stanie samodzielnie rozwiązywać problemy i rozwiązywać konflikty.
Na początku roku trzeba też pokazać uczniom, że mogą liczyć na pomoc, że nie są sami ze swoimi problemami.
Sprawdzają się różne aktywności, które budują zespołowość i poczucie wspólnoty. Budowanie kompetencji społecznych i emocjonalnych znacznie lepiej przebiegam gdy uczniowie czują, ze tworzą jedną drużynę.
Przez Lauren Barry
