Wszyscy uczniowie, niezależnie od tego, czy mają problemy z czytaniem, czy czytają biegle, muszą przetwarzać złożone treści i potrafić wydobywać i oceniać ważne informacje i zawarte w nich koncepcje.
Praca z tekstem jest częstą stosowaną metodą nauczania na różnych przedmiotach, warto ją efektywniej wykorzystywać.
W tym wpisie podam, polecane przez profesora Wanzek (profesora na wydziale edukacji specjalnej w Peabody College na Uniwersytecie Vanderbilt), pomysły na pracę z tekstem, pomagające w lepszym zrozumieniem przez uczniów czytanego tekstu. Profesor proponuje na różnych etapach pracę w małych grupach lub parach.
- Przed czytaniem
Najpierw trzeba wyjaśnić uczniom kontekst dotyczący treści, dać ramy i wystarczającą wiedzę podstawową, aby mieli szansę zrozumieć i zaangażować się w czytanie tekstu. Czyli przed czytaniem tekstu przez uczniów, trzeba:
- ustalić z uczniami cel czytania (dlaczego mają tekst przeczytać),
- zadać uczniom pytanie wiodące
- zapoznać uczniów z wstępną wiedzą podstawową.
Krótkie wprowadzenie (słowne lub wizualne) ma służyć zdobyciu podstawowej wiedzy, przedstawieniu kluczowych pojęć i zachęceniu uczniów do czytania tekstu. Pytanie wiodące ma skupić uwagę uczniów na szukaniu w tekście odpowiedzi.
- Przedstawienie nowych pojęć
Napotykając w tekście niezrozumiałych pojęć zniechęca do czytania i często uniemożliwia jego zrozumienie. W niedawnym badaniu naukowcy odkryli „próg wiedzy” w czytaniu ze zrozumieniem – jeśli uczniowie nie znali 59% terminów z tekstu, to ich zdolność rozumienia była istotnie zaburzona. Przedstawienie nowych pojęć zapewnia, że uczniowie czytając tekst będą wiedzieć o czym jest mowa.
Natalie Wexler dziennikarka edukacyjna i autorka książki „The Knowledge Gap”, twierdzi, że poświecenie przez nauczyciela czasu na zapoznanie uczniów z pojęciami, powoduje, że są oni lepiej przygotowani do zrozumienia tekstu i lepiej zapamiętują informacje, gdyż „doklejają się” one do czegoś już im znanego.
Wanzek zaleca skupienie się na czterech lub pięciu podstawowych pojęciach i przedstawieniu ich z różnych punktów widzenia, gdyż uczniowie, aby móc zachować pojęcie w swoim słowniku, potrzebują wielokrotnego kontaktu z nowymi słowami.
Dobrze jest przedstawić nowe pojęcia wizualnie lub skojarzyć z graficznym ich przedstawieniem. Następnie warto jest połączyć nowe pojęcia z czymś już znanym, najlepiej z czymś, co ma zastosowanie w życiu codziennym. Na koniec warto dać uczniom czas, aby w parach sami określili znaczenie danych słów.
- Czytanie w czasie lekcji
Teksty powinny być czytane w czasie zajęć, aby nauczyciele mogli fachowo poprowadzić uczniów i wspierać ich w zapoznawaniu się z materiałem, i na bieżąco sprawdzać zrozumienie.
Tekst może być czytany indywidualnie, w parach, w grupach lub głośno w klasie. Ważne jest, aby to uczniowie czytali tekst, a nie nauczyciel.
Dobrze jest czytać tekst etapami i zadawać po każdej części pytania sprawdzające zrozumienie. Czytaniu powinno towarzyszyć pytanie wiodące, które skupia uwagę uczniów.
- Analiza w małych grupach
Po dokładnym przeczytaniu tekstu przez uczniów warto polecić pracę w małych grupach, aby sprawdzić i pogłębić zrozumienie. Można przeprowadzić również krótki quiz. Uczniowie najpierw mogą odpowiedzieć na pytania quizu indywidualnie, a potem sprawdzić odpowiedzi w grupie. Takie sprawdzenie może wywołać dyskusje, a w konsekwencji głębsze zrozumienie tekstu.
W grupach uczniowie mogą zastanowić się nad zadanym przez nauczyciela pytaniem wiodącym.
- Zakończenie
Dobrym zakończeniem jest zastosowanie zdobytej wiedzy. Może to być na przykład ćwiczenie wyszukiwania, opracowywanie, mapowanie pojęć lub przedstawienie graficzne. To pomaga w zapamiętaniu.
Zastosowanie nie musi odnosić się do realnego życia uczniów, polecenie może być np. takie: „Jak powinien twoim zdaniem postąpić XY, aby…..?”
Powyższa procedura pracy z tekstem wymaga od nauczyciela przygotowania i monitorowania pracy uczniów. Dlatego nauczyciel powinien wybierać do pracy z tekstem tylko wartościowe materiały, które warto analizować.
Inspiracja tekstem Sarah Gonser
https://www.edutopia.org/article/4-strategies-scaffold-complex-essential-reading/
