Komunikacja z rodzicami

Temat przewijający się przez cały czas mojej pracy w szkole. Pamiętam, gdy pod koniec lat 90-tych zaproponowano szkole, w której pracowałam, opracowanie poradnika efektywnej współpracy z rodzicami. O ile wiem, taki poradnik nie powstał, a problem pozostał, mimo, że minęło tak wiele czasu.

Często komunikacja szkoły z rodzicami postrzegana jest jako pole walki: źli nauczyciele – roszczeniowi rodzice. Dobrze by było, aby to się zmieniło. Badania pokazują, że dobrze prowadzona komunikacja z rodzicami tworzy pomost do zaangażowania uczniów w naukę. Okazuje się, że przy dobrej współpracy szkoły z rodzicami:

• Wyniki uczniów (szczególnie słabszych) poprawiają się.
• Wzrasta liczba odrobionych przez uczniów prac domowych
• Poprawia się frekwencja uczniów
• Wzrasta zadowolenie rodziców ze szkoły dzieci
• Nauczyciele postrzegają siebie, jako bardziej kompetentnych i bardziej spełnionych w swojej roli.
• Zwiększa się pozytywne nastawienie uczniów do szkoły

W Stanach Zjednoczonych (ale u nas pewnie też jest podobnie) około 59% rodziców dzieci szkół podstawowych twierdzi, że nigdy nie odbierają telefonów od nauczycieli. Tylko mniej niż połowa twierdzi, jest „bardzo zadowolona” z komunikacji rodzic-nauczyciel (https://www.childtrends.org/?indicators=parental-involvement-in-schools ).
Widać, że problem dotyczy obu stron. Nauczyciele narzekają, że rodzice nie przychodzą na zebrania i kontaktują się ze szkołą tylko w razie narastającego konfliktu. Rodzice nie cenią spotkań z nauczycielami i czują się tylko odbiorcami informacji. Trzeba zauważyć, że wraz z wiekiem uczniów zmniejsza się też liczba rodziców komunikujących się ze szkołą.

Pomimo korzyści jakie może dać dobra komunikacja ani rodzice, ani nauczyciele nie wydają się nią zainteresowani.

W swoich badaniach z roku 2015 Sheldon i Jung pokazują, że jeśli jest dobra komunikacja pomiędzy szkołą, a rodzinami uczniów, to:

• Rodzice mają większe zaufanie do nauczycieli i doceniają ich pracę.
• Nauczyciele, którzy komunikują się z rodzicami, twierdzą, że jako nauczyciele i wychowawcy czują się szczęśliwsi i bardziej kompetentni.

Aby poprawić komunikację, trzeba docenić i wprowadzić komunikację dwukierunkową w miejsce komunikacji jednokierunkowej.

Komunikacja jednokierunkowa to informacja, która pochodzi tylko od nadawcy do odbiorcy, zasadniczo nie wiąże się to z odpowiedzią odbiorcy. Celem komunikacji jednokierunkowej jest informowanie, przekonywanie lub wydawanie rozkazów i odpowiedź nie jest potrzebna. Nadawca zwykle zajmuje pozycję autorytatywną, a odbiorca pełni rolę słuchacza. W szkole jej formami są przeważnie – biuletyny, wykłady lub ogłoszenia.

Komunikacja dwukierunkowa to kontakt dwustronny między nadawcą a odbiorcą. W niej nadawca i odbiorca są sobie równi. Oboje słuchają się nawzajem i dzielą swoimi przemyśleniami i pytaniami. W szkole zazwyczaj są to spotkania rodzic-nauczyciel lub rodzic-nauczyciel-uczeń oraz rozmowy telefoniczne lub spotkania komitetu rodzicielskiego.

Warto włączać rodziców, gdy to tylko możliwe do komunikacji dwukierunkowej, np. zamiast odsyłać uczniów do domu z niedostateczną oceną, można zadzwonić do  rodziców i wspólnie opracować plan poprawy. Im bardziej osobiście nauczyciel kontaktuje się z rodzicami, tym bliżej będzie budowania pozytywnych z nimi relacji.

Najtrudniejsze jest praktywkowanie komunikacji dwustronnej. Szczególnie, że wskazówki mogą być odpowiednie dla jednego rodzica, a dla drugiego nie. Dlatego wypróbowywanie różnych strategii komunikacyjnych może pomóc w zaangażowaniu większej części rodziców. Poniżej kilka strategii do wypróbowania:

Komunikacja osobista

Komunikacja osobista jest najskuteczniejszych sposobów nawiązywania partnerstwa z rodzicami. Ma ona miejscem gdy nauczyciel kontaktuje się z rodzicem twarzą w twarz. Służą temu: dni otwarte, konferencje rodziców z nauczycielami i imprezy pozalekcyjne, wycieczki szkolne i przede wszystkim indywidulane rozmowy.

Ta forma komunikacji nie musi ograniczać się do sali lekcyjnej. Jeśli rodzicom trudno jest dotrzeć do szkoły, można ich odwiedzić w domu lub umówić się poza szkołą. Badania pokazują, że uczniowie, których rodzice i nauczyciele uczestniczą w wizytach domowych, lepiej czytają na poziomie swojej klasy i rzadziej są nieobecni w szkole (https://www.waterford.org/education/two-way-communication-parent-engagement/#:~:text=Try%20these%20tips%20for%20building,your%20students%20with%20their% )

Komunikacja oparta na technologii

Komunikacja oparta na technologii zmienia się, tak jak zmieniają się możliwości techniczne. Może to być zwykła rozmowa telefoniczna, rozmowa przez komunikator z wizją, przez stronę szkoły, e-mail, SMS, wideokonferencje, media społecznościowe itd. Dzięki technologii nauczyciel może na bieżąco informować rodziców o ocenach, wynikach nauczania, o nadchodzących wydarzeniach lub występujących problemach, ale też o sukcesach ich dzieci. Najlepiej, gdy jest to komunikacja dwustronna, która oczekuje odpowiedzi ze strony rodzica.

Można też zaproponować rodzicom udział w grupie na mediach społecznościowych.

Komunikacja pisemna

W porównaniu z komunikacją opartą na technologii komunikacja pisemna może wydawać się nieco przestarzała. Jednak biuletyn lub notatka, którą uczeń zabiera do domu jest też użyteczną bieżącą informacją dla rodzica. Dodaje osobisty akcent do jednokierunkowej komunikacji i zapewnia rodzinom fizyczne przypomnienie o nadchodzących wydarzeniach.

Nauczyciele stosujący w Polsce – OK zeszyt (szczególnie w klasach młodszych) preferują tak zwany ślad rodzica, czyli komunikowanie się ze szkołą poprzez OK zeszyt dziecka.

Zarówno w przypadku komunikacji opartej na technologii, jak i pisemnej, kluczem jest personalizacja. Rodzice częściej reagują i kontaktują się z nauczycielami, gdy otrzymują osobiste notatki zamiast ogólnych ogłoszeń. Warto dodać kilka zdań osobistych do każdej pisemnej lub „technicznej” wiadomości. Można na przykład dodać, docenienie konkretnego ucznia lub nadzieję na uczestnictwo rodziców w planowanym zebraniu lub wydarzeniu szkolnym.

Można też pozyskiwać od rodziców informacje o ich potrzebach za pomocą zbierania odpowiedzi na ankietę. Ankiety dla rodziców zachęcają do zaangażowania, pokazując, że opinia rodziców jest ceniona przez szkołę.

Rodzaj komunikacji trzeba dostosować do indywidulnego rodzica. Można zapytać  rodziców, jaki rodzaj kontaktu preferują i taki stosować.

Warto:

• Za każdym razem doceniać pracę dziecka.
• Organizować tak spotkania z rodzicami, aby była to dyskusja o celach nauczania, a nie o ocenach.
• Jasno mówić o trudnościach i szukać wspólnie rozwiązań.
• Rozwiązywać problemy na bieżąco.
• Proponować rodzicom udział czynny w imprezach szkolnych (przygotowanie, opieka w czasie wycieczki, lekcje otwarte, warsztaty dla rodziców na intersujący ich temat ).

Jeśli rodzice czują, że mogą, coś zmienić w edukacji swojego dziecka, są znacznie bardziej skłonni do zaangażowania się we współpracę ze szkołą. Rodzic może wyrażać swoje zdanie w rozmowach indywidualnych, ale też może zaangażować się w Radę Rodziców. Dzięki temu będzie mógł wyrazić swój głos i będzie mógł mieć wpływ na działania szkoły.

Więcej na ten temat:

https://www.waterford.org/education/increase-parental-involvement-with-connection/

https://www.waterford.org/news/how-parental-involvement-improves-student-academic-performance/