Jednym z największych problemów szkolnych jest brak zaangażowania w naukę ze strony uczniów. Może na nie wpływać wiele powodów, a jednym z nich może być sposób zadawania przez nauczyciela pytań uczniom.
Większość pytań zadawanych w klasie dotyczy przypominania i sprawdzania wiedzy uczniów. Sytuacja wygląda przeważnie tak: kilku uczniów podnosi ręce, aby się zgłosić do odpowiedzi, a reszta klasy wyłącza się. Wybrany uczeń recytuje odpowiedź, ale większość uczniów go nie słucha.
Ocenianie kształtujące proponuje pewne sposoby zadawania pytań uczniom.
Mają one na celu zaangażowanie wszystkich uczniów w poszukiwanie odpowiedzi i wykorzystanie uczniów do wzajemnego nauczania.
Poniżej dwie wskazówki wynikające z II strategii oceniania kształtującego: Organizujmy w klasie dyskusje, zadawajmy pytania i zadania, dostarczające informacji o tym, czy i jak uczniowie się uczą.
- System zadawania pytań, które wymagają pomyślenia
- Ustal z uczniami, że nie podnoszą ręki, aby zgłosić się do odpowiedzi. Na
początku może to być trudne, szczególnie z młodszymi dziećmi, ale z czasem uczniowie akceptują ten system, szczególnie, gdy wyjaśnisz im, dlaczego go stosujesz.
- Po zadaniu pytania (wymagającego przemyślenia), daj uczniom czas na
zastanowienie się. Możesz określić czas, który dajesz uczniom. Ten punkt jest szczególnie trudny w realizacji dla samego nauczyciela, warto policzyć powili choćby do pięciu.
- Poproś uczniów, aby szeptem podzielili się odpowiedzią ze swoim partnerem
w ławce. Dobrze jeśli uczniowie mają okazję przedyskutować swoja odpowiedź z innym uczniem, zanim wygłoszą ja na forum klasy. Wpływa to na poczucie bezpieczeństwa uczniów i na ich zaangażowanie.
- Losowo wybierz ucznia za pomocą patyczków, koła fortuny lub w inny losowy
sposób. Losowanie powoduje, że uczniowie widzą, że mogą być wylosowani do odpowiedzi, to zachęca ich do jej poszukiwania.
Ten sposób można stosować zarówno w klasie szkolnej, jak i w nauczaniu zdalnym. W nauczaniu zdalnym wymagana jest platforma z możliwością podziału na pokoje.
Dzięki temu schematowi każdy uczeń jest zaangażowany w myślenie, przetwarzanie, bo każdy ma możliwość bycia wylosowanym.
- Oceń, czy potrzebujesz pomocy
Inna technika polega na wcześniejszym zorientowaniu się, który z uczniów potrzebuje pomocy w pracy.
- Przedstaw uczniom potrzebne treści i pojęcia dotyczące tematu.
- Poproś uczniów o wskazanie znaku ręką położoną na piersi:
- Pięść: Nie rozumiem, o co chodzi, proszę o ponowne wytłumaczenie.
- Jeden palec: Dopiero zaczynam poznawać i rozumieć temat, potrzebuje pomocy.
- Dwa palce: Rozumiem większość i mogę zacząć sam pracować
- Trzy palce: Znam te pojęcia i mogę uczyć innych.
Inna wersja tej techniki to „światła drogowe”:
czerwone – nie rozumiem
żółte – częściowo tylko rozumiem
zielone – rozumiem.
Ta technika przygotowuje uczniów do efektywnej samodzielnej pracy. Część uczniów (trzy palce) może wytłumaczyć zagadnienie pozostałym (jeden i dwa palce), a uczniom pokazującym pięść możesz jeszcze raz sam wytłumaczyć zagadnienie.
System znaków może być inny w zależności od wieku i decyzji uczniów.
Szczególnie efektywne jest wykorzystanie uczniów do wzajemnego uczenia się do czego zachęca IV strategia oceniania kształtującego: Umożliwiajmy uczniom wzajemne korzystanie ze swojej wiedzy i umiejętności.
Najlepiej, gdy jeden uczeń uczy drugiego w parze.
Inspiracja artykułem Cheryl Abla
https://www.edutopia.org/article/how-ask-questions-engage-young-students
