Balon – Relacje pomiędzy nauczycielem i uczniem

Pytania. Co nauczyciele i dyrektor wiedzą o relacjach ? Czy chcą się dowiedzieć ? Czy chcą rozmawiać o relacjach ? Z kim chcą rozmawiać ? Czy chcą ustalić jakieś wspólne wnioski i zasady dotyczące relacji ? Kto może zainicjować rozmowę o relacjach w szkole ?
Przykład. Pracuję z sukcesami w szkole 5 / 10 / 20 lat. Dlaczego ktoś chce mnie pouczać o relacjach ? Czy ktoś ma jakieś zarzuty wobec mnie ? Nie potrzebuję takiego pouczania. Wiem jak uczyć i wychowywać, mam praktykę.

Relacje (te w psychologicznym sensie) mogą ale nie muszą być intensywne. Póki nie zmarła, to miałem bardzo dobrą relację ze swoją kuzynką, którą widywałem raz w roku.
Takie czy inne relacje mamy z każdym nauczycielem: „relacja nauczyciel-uczeń” relacją niewątpliwie jest, nie tylko w teoriomnogościowym, ale i socjologicznym sensie.
Balon pojawia się dopiero w momencie, gdy pod słowem „relacja” usiłujemy rozumieć pewien szczególny rodzaj relacji, niedopowiedziany i inaczej rozumiany przez każdego, najczęściej przez projektowanie swoich marzeń i ideałów. „Lubienie” i „przyjaźń” są nieostre i niedodefiniowane. Leszek Kołakowski opisywał kawiarenkę w Niebie o nazwie Cocofli – coexistence-cooperation-friendship-love-identity. Znaczenie słów jak „lubienie” czy „przyjaźń” staje się jeszcze bardziej rozmyte w przypadku relacji, której elementem jest jakiś rodzaj władzy jednej osoby nad drugą.
Jeśli mówisz, że „relacje są przeważnie słabe”, to nie określasz ich intensywności, a porównujesz je ze swoimi marzeniami i deklarujesz, że Ty byś chciała bardziej intensywnych. Ktoś inny tę samą relację określi jako „bardzo silną”. A z braku powszechnie przyjętej miary odniesienia, oboje jednocześnie macie rację.
„większość dnia i co 45 minut zmieniają im się nauczyciele, którzy przekazują im tylko wiedzę, to nie dziwmy się, że uczniowie nie mają głęboko przyjaznego nastawienia i do nauczycieli i do przekazywanej wiedzy.”
A niby dlaczego tak sądzisz? Czyżbyś miała nieprzyjazne nastawienie do Marka Kordosa i negatywne do treści jego wykładu? Przyjazne nastawienie mam niejednokrotnie do ludzi, z którymi mam kontakt wyłącznie sporadycznie i nie wypełniają dużej części mojej uwagi i czasu. Podobnie moje pozytywne nastawienie do wiedzy zależy wyłącznie od samej wiedzy, a nie od intensywności spotykania z jakimś nauczycielem. Lubić, szanować i cenić możemy nawet ludzi, z którymi nigdy nie rozmawiamy ani nie spotykamy się osobiście.
„Jak w takich warunkach można się efektywnie uczyć?”
Masz rację – w szkole nie sposób efektywnie się uczyć, ale nie wynika to z intensywności i stopnia „przyjazności” relacji z nauczycielami, tylko z organizacji szkoły, przeszkadzającego w uczeniu się hałaśliwego i rozpraszającego środowiska i narzucanych przez nią treści.
Efektywnie można uczyć się nawet bez żadnych relacji – w bibliotece, przed ekranem, czy z książką w fotelu.

Trudno uwierzyć, jak wielu ludzi uważa, że świat staje się lepszy, kiedy ktoś przejdzie jakieś szkolenie, coś zapisze się w instrukcji obsługi, jakimś statucie, czy konstytucji. Są tacy, którzy wierzą, że natura ludzka to zestaw algorytmów, które w razie potrzeby można skorygować, lub napisać od nowa.
Nietrudno usłyszeć, że nauczyciel to zawód „specyficzny”, wymagający od osób go wykonujących specjalnych, unikalnych cech i umiejętności. Święta prawda. Taka sama, jak w przypadku prawnika, lekarza, policjanta i tysiąca innych. Spis takich cech i kompetencji nie czyni jednak nikogo nauczycielem. Jeśli się człowiekiem nie jest, to żadne szkolenie, ani dekret tu nie pomoże. Szkoła nie stanie się rajem na Ziemi, bo nauczycieli sformatuje się według wytycznych zebranych na ulicy.
Z drugiej strony, wszyscy instynktownie rozumieją, że większość ludzi to zwierzęta stadne i do życia potrzebują relacji, które nie będą graniczyły z autyzmem. Nauczyciel to zawód bardzo „kontaktowy” i to pewnie też rozumieją ludzie go wybierający. Można tu jedynie polegać na ich wyczuciu i przyzwoitości. Żadne „pouczanie o relacjach” nie jest tu receptą, relacji wadliwych na ogół nie daje się naprawić. Non stop słyszę, że „trzeba rozmawiać”. Tak, tyle, że z większości takich rozmów nic nie wynika, z wyjątkiem rosnącej hipokryzji. Wszyscy udają, że świat jest cacy, bo X z Y porozmawiali. Naiwni naprawdę myślą, że coś się zmieniło, tymczasem takie działania mogą się przydać, gdy się Grześ ze Zdzisiem pobiją, ale nie sprawią, że zaczną się lubić. Mam jednak wrażenie, że balon nakłuwany tu przez Danusię nie dotyczy sytuacji skrajnych, a codzienności szkolnej, w której, z założenia, pani ma być „dobra, miła, nie bić i nie krzyczeć”.