Przez fundament rozumiem – tworzenie drużyny klasowej. Dzięki temu uczniowie czują się widziani, słyszani, cenieni i doceniani przez nauczyciela i przez swoich rówieśników. Poczucie przynależności jest jedną z trzech podstawowych potrzeb człowieka, która jest niezbędna do efektywnego ucznia się. O teorii samostanowienia, która mówi o trzech potrzebach uczącego się – autonomii, kompetencji i więzi piszę w innym wpisie: https://oknauczanie.pl/nowa-motywacja-autonomia-kompetencje-i-pokrewienstwo
Warto w pierwszych dniach szkoły zadbać o więź, poprzez budowanie ze strony nauczyciela partnerskich relacji z uczniami i ich rodzinami. Główną zasada jest słuchanie głosu uczniów i dzięki temu poznawanie się wzajemne. Można zadać uczniom pytania:
- Co lubisz robić?
- W czym jesteś dobry?
- Czego chcesz się dowiedzieć?
- czym już dużo wiesz?
- Co pomaga Ci poczuć się częścią grupy?
- Kiedy czujesz, że przynależysz do klasy i dlaczego?
Dobrze jest zadać również pytania rodzicom:
- Co powinienem wiedzieć o Państwa dziecku?
- Jaki pozytywne cechy ma dziecko?
- Z czym dziecko się zmaga?
Ustawienie ławek w klasie nie jest zwykle korzystne dla budowania relacji, można przez pierwsze dni siedzieć w kręgu lub w mniejszych grupach. Jeśli nie jest to możliwe, to można każdego dnia losować uczniów do miejsc w ławkach. To pozwala uczniom poznać się lepiej. W poznawaniu się pomaga bardzo organizowanie pracy uczniów w małych grupach. Dzięki temu rozwijają się przyjaźnie i współpraca. Aby uczniowie lepiej się poznali, warto losować składy grup.
Bardzo dobre jest „świętowanie”, czyli docenianie osiągnieć uczniów. Można wieszać prace uczniów na ścianie i podziwiać – ile już się nauczyliśmy.
Ważne jest tworzenie na początku roku zasad dotyczących zachowania. Warto poświecić czas, na to, aby sami uczniowie te zasady zaproponowali., wtedy zwiększą się szanse na ich przestrzeganie.
Przez pierwszych kilka dni powinno się wracać do ustalonych zasad i precyzować, na czym one polegają. Warto nawet podawać przykłady, a nawet przećwiczyć w praktyce ustalone normy i zasady.
Wzajemne poznanie jest bardzo ważne. Najlepiej, gdy nauczyciel zacznie od przedstawienia siebie. Następnie można polecić to samo uczniom. Pomocne mogą być polecenia:
- Powiedz – kiedy byłeś z czegoś dumny,
- Co lubisz robić?
- Ulubione wspomnienie
- Czy kiedyś podjąłeś trudne wyzwanie?
Można zaproponować uczniom prowadzenie z nauczycielem korespondencji. Podczas wymiany listów można się dobrze poznać.
Uczniowie powinni czuć, że nauczyciel ceni ich wyjątkową tożsamość, lubi ich i docenia.
Przynależność powinno się zacząć od budowania i przedstawiania tożsamości. Może to być ułożenie wiersza przez ucznia na własny temat, przedstawienia siebie graficznie, lub od innego sposobu pokazania innym kim jestem. Znanym sposobem jest rysowanie własnego herbu z określonymi odpowiedziami na pytania. W tych aktywnościach uczniowie mogą przedstawiać innym tylko te informacje. które chcą upublicznić.
Warto, aby uczniowie wyjaśnili swoim rówieśnikom co zawiera ich herb i dlaczego. W rozmowie warto zadbać, aby uczniowie wzajemnie się słuchali. Można to zrobić polecając uczniom technikę – partnerzy do rozmowy: rozmowę w parach, w której jedna osoba mówi, a druga słucha, a po upływie określonego czasu następuje zmiana ról.
Może się wydawać, że proces poznawania się sam się zadzieje, i nie warto na niego „tracić” czasu. Oczywiście często tak jest, ale w wielu przypadkach tworzą się tylko grupy, które nie znają innych podgrup i część uczniów nie jest włączona w klasę. Dobrze jest zadbać od samego początku o to, aby uczniowie się poznali, polubili i tworzyli jedna drużynę, wtedy proces uczenia się będzie przebiegał sprawniej.
Inspiracja artykułem Kathy Collier
https://www.edutopia.org/article/fostering-students-sense-belonging
