Pewność siebie nauczyciela, określana jest w czasopismach naukowych jako „poczucie własnej skuteczności”. Jest to uczucie potrzebne, a nawet niezbędne dla nauczyciela. Kilka badań podsumowanych przez School Psychology International wiąże poczucie pewności siebie z wysoką skutecznością i jakością nauczania, z lepszym zarządzaniem klasą i bliższymi relacjami z uczniami.
Teoria samostanowienia mówi, że każdemu do uczenia się i rozwoju potrzebne są trzy umiejętności: autonomii, kompetencji i więzi. A kompetencja jest właśnie rozumiana jako poczucie pewności siebie w tym, co się robi.
Poczucie własnej skuteczności nie jest stałe, jest raczej wynikiem stosowania różnych strategii, które są w tym pomocne. W tym kilka strategii dla nauczyciela:
Myśl o sobie dobrze
Wiele osób uważa, że uznanie powinno przyjść z zewnątrz. A ta strategia polega na zauważeniu swojej kompetencji i docenieniu się samemu. Departament Zdrowia i Opieki Społecznej stanu Dakota Północna radzi nauczycielom, aby zastąpili negatywny sposób mówienia do siebie pozytywnymi afirmacjami, np. „Jestem pewny siebie, swoich umiejętności, mogę pomóc moim uczniom odnieść sukces”. Okazuje się, że najlepiej jest przemawiać do siebie na głos. Winston Churchill zapobiegł swojemu jąkaniu się i seplenieniu, ostrożnie wymawiając pewne trudne zdania. W rezultacie jego przemówienia miały wpływ na losy cywilizacji zachodniej podczas II Wojny Światowej.
Według psychologów afirmowanie jest szansą na skupienie się na sobie, przetrwanie w trudnych warunkach i utrzymanie motywacji do pracy.
Podsumowując dzień lepiej patrzeć na to, co się udało, a nie na porażki.
Przekazuj uczniom cele
Warto poinformować uczniów czego i dlaczego będą się uczyć. Zaleca to pierwsza strategia oceniania kształtującego. Najlepiej zaangażować uczniów w tworzenie celów. Wtedy lekcja staje się wspólną sprawą i wtedy działania nauczyciela są przez uczniów bardziej postrzegane jako sensowne. Tak samo wszelkie włączanie uczniów w planowanie i podejmowanie decyzji daje uczniom poczucie autonomii, a nauczycielowi poczucie kompetencji.
Rozwijaj relacje z uczniami
Brak dobrych relacji zmniejsza skuteczność nauczyciela i przyczynia się do jego wypalenia zawodowego. Jest wiele sposobów na budowanie relacji i więzi z uczniami. Podstawowe polegają na: poznaniu uczniów, dialogu z nimi i słuchaniu ich opinii. O budowaniu relacji od początku roku szkolnego, pisze we wpisie: https://oknauczanie.pl/poczatek-roku-i-nie-tylko-ale-razem-z-uczniami
Jeśli relacje z uczniami są dobre, to uczniowie lepiej współpracują z nauczycielem i nauczyciel ma poczucie sensu tego, co robi i swojej skuteczności w nauczaniu.
Ćwicz chwilę obecną
Duży wpływ na poczucie własnej wartości ma kondycja fizyczna. Zalecany jest ruch fizyczny, dobre oddychanie i ćwiczenie uważności. Ta ostatnia pomaga skupić się na chwili obecnej, a nie na obawach związanych z przeszłością lub na obwinianie się za przeszłość.
Błędy, które zdarzają się każdemu, powinny służyć poprawie, a nie obwinianiu się. Powinny być odbierane jako dary, które pozwalają nam się rozwijać. Również obawy o przyszłość nie powinny krępować nauczyciela. Najważniejsze jest to co dzieje się w obecnej chwili.
Wykorzystuj informację zwrotną
Ocenianie kształtujące (trzecia strategia) promuje przekazywanie o odbieranie informacji zwrotnej. Warto traktować ją jako prezent umożlwiający rozwój zawodowy. Możliwość uzyskania informacji zwrotnej od innego nauczyciela lub specjalisty w nauczaniu, daje szansę na pokonanie trudności i na większą skuteczność, a to umacnia pewność siebie nauczyciela.
Trzeba wystrzegać się porównywania siebie i swoich działań z innymi, to osłabia poczucie kompetencji.
Warto zapraszać innych nauczycieli na swoje lekcje i prosić ich o obserwacje tych obszarów, które nauczyciel chce doskonalić.
Informację zwrotna możemy uzyskać też od uczniów, można ich zapytać o to co im pomaga, a co przeszkadza w uczeniu się i co nauczyciel może zmienić. Jeśli uczniowie widzą, że nauczyciel zasięga opinii ich w tej sprawie zaczynają go postrzegać, jako kompetentnego pedagoga.
Unikanie perfekcjonizmu i krytyki wobec siebie
Według badań dr Brady’ego Jonesa nauczyciele, którzy uparcie dążą do osiągnięcia idealnego stanu – czyli perfekcjoniści – mają mniejsze szanse na zadowolenie z pracy. Warto stawiać sobie osiągalne wyzwania i cieszyć się z małych sukcesów.
Z tych wskazówek wynika przede wszystkim, że powinniśmy być dla siebie wyrozumiali, podejmować wyzwania na drodze rozwoju i cieszyć się z każdego sukcesu.
Inspiracja artykułem Todda Finley
https://www.edutopia.org/article/how-teachers-can-build-confidence
