W dawnych czasach, gdy byłam uczennicą a potem studentką bardzo przykładałam się do robienia notatek. Na studiach nie mieliśmy podręczników, były tylko skrypty, ale trudno było z nich korzystać. Trzeba było robić notatki z wykładów i w tym się wyspecjalizowałam. Korzystało z nich wielu moich kolegów i koleżanek. Zawsze byłam zdziwiona, że faktycznie korzystali, bo to przecież były pisane mojej myśli. A już nie mogę do tej pory zrozumieć, że były pomocne uczniom, którzy na wykładzie nie byli.
Notatki bardzo mi pomagają, często słuchając wykładu robię notatkę pisemną lub graficzną. Wiem, że tak postępuje wiele osób. Bez notatek bardzo szybko zapominamy – o czym było.
Jednak nie zawsze czynność robienia notatek jest efektywna.
Często w szkole sporządzanie notatek jest postrzegane jako pasywny sposób zdobywania wiedzy. Uczniowie robią notatki poprzez notowanie wszystkiego, co słyszą, uważają, że powinni kopiować wszystkie pozyskiwane informacje. Jeśli starają się zanotować każde słowo nauczyciela, to nie mogą skupić się na przekazywanej wiedzy i na jej zrozumieniu.
Jak sporządzać efektywne notatki, aby pomagały w uczeniu się i angażowały uczniów?
Oto trzy proste strategie, które można zastosować z uczniami.
STOP KLATKI
Zapowiedzieć, aby uczniowie nie robili notatek w czasie wykładu – zeszyty zamknięte. Co pewien czas robić przerwy i w tym czasie prosić uczniów o zanotowanie najważniejszych myśli. Można zrobić krótką sondę, kto co chciałyby zapisać. Taka sonda pomaga niektórym uczniom zrozumieć lepiej materiał.
Człowiek nie jest wielozadaniowy. Robiąc notatki i jednocześnie słuchając ograniczamy skuteczność, gdyż pisanie konkuruje ze słuchaniem i ze zrozumieniem.
Notatki odzyskane z pamięci
Polega na tym, że nauczyciel przerywa swój wykład i prosi uczniów o zamkniecie zeszytów i przypomnienie sobie, co było ważnego do tej pory. Można poprosić, aby uczniowie:
- zapisali najważniejsze hasła
- zapisali wszystko, co zapamiętali
- przedstawili graficznie to, co zapamiętali (np. w formie mapy myśli lub wykresu)
Następnie uczniowie dzielą się swoim zapisami w parach lub w małych grupach. Podczas dyskusji uczniowie uzupełniają swoje notatki i wzajemnie się uczą.
Notatki dla siebie
Strategia zaczerpnięta od Petera Liljedahla z książki Bulding Thinking Classrooms.
Zamiast polecić zrobienie notatki, nauczyciel prosi uczniów, o napisanie listu do siebie w przyszłości. Uczniowie zapisują to, co może im się przydać.
Jeśli wcześniej nauczyciel zapowie czym klasa będzie się zajmować następnym razem, to uczniowie starają się zapisać, to co będzie im potrzebne w wykonaniu następnego zadania.
Ten zapis stanowi wskazówkę na przyszłość.
Najważniejsze jest, aby oddzielić robienie notatek od słuchania, ćwiczyć uczniów w określaniu, co jest ważne, dawanie uczniom okazji do przedyskutowania swoich refleksji.
Inspiracja artykułem Mariany Ruggerio
