W nawiązaniu do poprzedniego wpisu pt.: Czy hybryda zostanie z nami po Civid-19?, przedstawiam dalszą część o tym, jak hybrydę można zorganizować.
Nasza przyszłość szkolna może być hybrydowa, czyli taka, która łączy nauczanie rzeczywiste ze zdalnym.
- Szkoły mogą zdecydować się na obecność w szkole, np. w pierwszych dniach tygodnia, połowy klas, a w drugiej połowie pozostałych.
- Mogą zorganizować nauczanie tak, że w szkole obecna będzie tylko połowa uczniów z klasy, a pozostali będą uczestniczyć w lekcji zdalnie.
Powodem może być potrzeba ograniczenia liczby uczniów przebywających w tym samym czasie w szkole.
Poprzedni akapit napisałam kilka dni temu i od razu okazało się, że hybryda już jest usankcjonowana w naszych szkołach.
W obu przedstawionych przypadkach nauczyciel musi w specyficzny sposób zaplanować lekcje, tak aby łączyć nauczanie osobiste w klasie szkolnej ze zdalnym w domu ucznia.
W II przypadku podejmowane są próby prowadzenia lekcji w klasie z połową uczniów i jednocześnie łączenie się zdalne z drugą połową. Wymaga to specjalnego sprzętu, aby działania w klasie szkolnej były widoczne przez uczniów „zdalnych”. Najczęściej powinny być to, co najmniej dwie kamery. Duża trudnością jest podzielnie uwagi nauczyciela na dwie grupy uczniów i tak zorganizowanie lekcji, aby uczniowie zdalni mogli uczestniczyć w niej aktywnie i żeby mogli kontaktować się z uczniami w klasie. Jest to bardzo trudne, przeważnie nauczanie skupia się wtedy na jednej bądź drugiej grupie. Czasami lekcję prowadzi dwóch nauczycieli, każdy zajmuje się inną grupą uczniów, ale jest to kosztowne i właściwie są to dwie osobne lekcje. Na przykład praca w małych grupach łącząca uczniów zdalnych i przebywających w szkole, jest niemożliwa, czyli praca z grupach może odbywać się tylko w zespołach jednorodnych. Wiemy, jak słaba jest skuteczność nauczania online, jeśli do tego dodać konieczność pracy nauczyciela z dwoma grupami jednocześnie, to moim zdaniem perspektywa nie jest optymistyczna.
Wydaje mi się, że lepsza przyszłość ma wariant I.
Ten przypadek zmusza nauczycieli do innego planowania lekcji, polegającego na podziale na lekcje „rzeczywiste” i zdalne. Przeważnie wygląda to tak, że lekcje zdalne przygotowują uczniów do nauki tematu, a lekcje rzeczywiste poświęcone są zadaniom związanym z pogłębieniem tematem.
Zaprezentuję trzy metody pracy, które mogą być w tym pomocne.
- Wariant odwróconej lekcji.
Nauczyciel planuje lekcję zdalną wprowadzającą uczniów w temat. Może to być prezentacja nauczyciela, krótki film, skierowanie uczniów do przygotowanych materiałów pomocniczych lub wzajemne uczniowskie prezentacje. Jeśli nauczyciel decyduje się na nagranie swojego wykładu lub przesłanie prezentacji, to również powinien być w czasie prezentacji dostępny dla uczniów, aby móc odpowiedzieć na ich pytania i wątpliwości. Jeśli nauczyciel prowadzi lekcję zdalną synchroniczną, to może wyjaśniać wątpliwości na bieżąco.
Po lekcji zdalnej (którą uczniowie mogą przeżyć w domu w dowolnym czasie i z dowolną liczbą odtworzeń) następuje lekcja w szkole. W jej trakcie uczniowie wykonują zadania pogłębiające temat i stosują to, co poznali na lekcjach zdalnych. Mogą współpracować w (rzeczywistych) grupach i dzięki temu uczyć się wzajemnie od siebie i korzystać z kontaktu osobistego z innymi uczniami i z nauczycielem.
Bardziej ambitna forma odwróconej lekcji to przedstawienie uczniom materiałów do samodzielnego zapoznania się z tematem w domu.
Można na tym etapie podzielić uczniów na grupy zadaniowe z prośbą o przygotowanie prezentacji na dany temat. Uczniowie mogą nad prezentacją pracować zdalnie w małych grupach, bez udziału nauczyciela.
Można poprosić uczniów o przeczytanie i skomentowanie artykułu, zapoznanie się z różnymi materiałami i udzielenie odpowiedź na pytania.
Dalszy ciąg pracy nad tematem może odbywać się w szkole w sali lekcyjnej, gdzie uczniowie mogą spotkać się w grupach, aby omówić swoje refleksje i wykonać razem zadania.
Korzyścią płynącą z takiej organizacji hybrydowych lekcji jest oszczędność czasu zapoznawania uczniów z tematem, ale przede wszystkim usamodzielnienie uczniów. Dodatkowo lekcje w szkole mogą być poświęcone współpracy uczniów i osobistemu kontaktowi uczniów między sobą oraz uczniów z nauczycielem.
- Mini projekt
Metoda polega na zaplanowaniu nauczania poprzez realizację projektów. Tu również lekcje zdalne i lekcje osobiste mają różne charaktery. Tym razem lekcje w kontakcie osobistym w szkole mogą być poświęcone wprowadzeniu w temat, opracowaniu pytań związanych z tematem, oraz tematów mini projektów. Uczniowie mogą mieć do wyboru temat mini projektu i mogą wybrany projekt realizować w grupach zdalnie. Lekcje zdalne można wtedy poświęcić realizacji projektu przy możliwości skorzystania z konsultacji u nauczyciela oraz można podczas nich prezentować prace projektowe grup.
- Stacje zadaniowe
Metoda stacji zadaniowych jest stosowana przez wielu nauczycieli w szkole. Polega ona na tym, że uczniowie kolejno przechodzą od stacji do stacji i wykonują zadania. Mogą podróżować po stacjach indywidulanie lub w małych grupach.
W sytuacji hybrydowej też można zaprojektować stacje i dać uczniom (w małych grupach) możliwość podróżowania po nich przez kilka dni. Tempo przechodzenia przez stacje może być zróżnicowane, jedni mogą wykonać zadania szybciej, a drudzy wolniej. W tej metodzie wymagana jest asysta nauczyciela lub chociaż możliwość konsultacji. Można zaprojektować dodatkową stację dla grup, którym wykonywanie zadań poszło znacznie szybciej. Podróże po stacjach można zorganizować zdalnie.
Podczas spotkań w klasie szkolnej warto poświęcić czas na omówienie wykonanych zadań w każdej stacji. Można też połączyć stacje wirtualne ze stacjami w klasie szkolnej.
Lekcje stacjonarne mogą przygotowywać uczniów do pokonywania stacji.
Trzy metody bazują na samodzielności uczniów i braniu przez nich odpowiedzialności za własne uczenie się.
Inspiracja artykułem M-J Mercanti-Anthony
