Rozmowy o nauczaniu – Kiedy uczeń wie, że się uczy – zwiastun, artykuł, scenariusz spotkania z uwagami do zdalnej wersjii

Zwiastun

Czy nasi uczniowie wiedzą, że się uczą?

Świadomość, że się uczymy pomaga nam się uczyć. Podczas spotkania zastanowimy się, dlaczego warto, aby nasi uczniowie wiedzieli, że się uczą i jak do tego doprowadzić.

Przeanalizujemy trzy warunki, które mogą wpłynąć na to, że uczenie się stanie się dla uczniów widoczne.

1. Przekazywanie celów i kryteriów sukcesu.
2. Poznanie stanu początkowego.

Zastanowimy się, jak te warunki wprowadzić w nasze nauczanie. Podzielimy się też dotychczasowymi doświadczeniami i dobrymi sposobami.

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Artykuł

Kiedy uczeń wie, że się uczy?

Wydaje się, że uczniowie w szkole widzą, że się uczą. Niestety często nie myślą o tym. Chodzą do szkoły, bo muszą i nie zastanawiają się po co. Jeśli uświadomią sobie, że dzięki uczęszczaniu do szkoły, czegoś się uczą, to ich motywacja i  efektywność wzrastają.

 

W artykule przedstawię trzy warunki niezbędne do tego, aby uczniowie mogli zauważać, że się uczą.

 

1. Znam cel i kryteria sukcesu.

Uczniowie przede wszystkim powinni znać cel i kryteria sukcesu do lekcji. Omówienie tych newralgicznych składników należy do zadań nauczyciela. Dobrze, jeśli uczniowie wiedzą, jaki mają przed sobą cel (czego i jak maja się nauczyć) i jakie powinni osiągnąć efekty (kryteria sukcesu). Nauczyciel nie powinien liczyć, że uczniowie sami się domyślą i rozpoznają go po przedstawieniu im tematu. Czasami jest to dla nich niewykonalne lub mogą wyciągnąć błędne wnioski.

W proces tworzenia celów i kryteriów można, a nawet warto, włączyć uczniów. Wtedy cele stają się również celami uczniów, którzy wykazują się większym zaangażowaniem w dążeniu do nich.

2. Wiem, co już wiem.

Druga ważna sprawa to samoocena uczniów, którzy sami odpowiadają sobie na pytania: Gdzie jestem na drodze uczenia się? Czy i co już wiem na dany temat? Jaki jest mój stan wiedzy na początku lekcji? Ta wiedza na koniec uczenia się pozwala ocenić postęp, czyli zauważyć, że czegoś się nauczyłem.

Nawiązywanie do tego, co już uczniowie wiedzą, jest bardzo dobrą metodą nauczania, przy której nowa wiedza spotyka się z już posiadaną i na niej się nabudowuje. Uruchomienie posiadanej wiedzy można uzyskać chociażby prostym pytaniem: Z czym wam się kojarzą pojęcia występujące w celu lekcji lub jej temacie? 

3. Podsumowuję to, co wiem.

Trzecia kwestia to podsumowanie. Jeśli je pominiemy, to uczniowie mogą mieć poczucie chaosu i braku jasnej granicy pomiędzy początkiem a końcem. Na podsumowanie często nie wystarcza nauczycielowi czasu, ale to ono jest zamknięciem procesu  oraz refleksji. Dzięki podsumowaniu dajemy uczniom szansę na poczucie satysfakcji z własnych osiągnięć, która zmotywuje ich do podjęcia pracy na kolejnej lekcji.

Natura ludzka jest tak skonstruowana, że jeśli czegoś już się nauczymy, to zaczynamy sądzić, że wiedzieliśmy to od dawna. Zatrzymanie i refleksja nad tym, czego się nauczyliśmy, bardzo służy uczącemu się.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

Scenariusz spotkania

Rozmowy o nauczaniu: Kiedy uczeń wie, że się uczy?

Spotkanie do 90 min

Przed poprowadzeniem spotkania lider:

1. Rozmawia z dyrektorem na temat wyboru tematu.
2. Rozmawia z dyrektorem, że chce przeprowadzić takie spotkanie i uzyskuje jego aprobatę oraz ew. zapewnienie, że dyrektor będzie na spotkaniu lub zachęci nauczycieli do uczestnictwa.
3. Zaprasza nauczycieli ustnie lub pisemnie do uczestnictwa w spotkaniu.

Ad 3. Propozycja ogłoszenia:

Drodzy nauczyciele, planujemy spotkanie w dniu….., o godzinie ……, na temat tego, czy nasi uczniowie wiedzą, że się uczą. Zastanowimy się , dlaczego warto, aby wiedzieli i jak do tego doprowadzić. Przeanalizujemy 3 warunki, które mogą wpłynąć na to, że uczenie się stanie się dla uczniów widoczne. Zastanowimy się, jak je wprowadzić w nasze nauczanie, podzielimy się dotychczasowymi doświadczeniami i dobrymi sposobami. Spotkanie potrwa najwyżej 1,5 godziny. Serdecznie zapraszamy. Osoby chętne prosimy o zapisanie się na listę i przeczytanie artykułu, od którego zaczniemy nasze spotkanie.

 

4. Przekazuje artykuł osobom, które zadeklarują chęć uczestnictwa w spotkaniu.

  

Scenariusz rozmowy o nauczaniu – Kiedy uczeń wie, że się uczy?

Uwagi do zdalnej wersji: Do zdalnego wariantu warto użyć platformy, w której każdy ma włączoną kamerkę i głos. Najlepiej, aby platforma miała opcje dzielenia na pokoje, w których odbywają się krótkie rozmowy w parach. Opcja zdalna zaznaczona będzie w scenariuszu na niebiesko.

 

Czas	Cel	Co robimy?
10 min	Przywitanie	Prowadzący wita przybyłych i prosi, aby sobie przypomnieli: Gdy byłam/byłem uczniem, to czy zdawałam/zdawałem sobie każdego dnia sprawę z tego, że się czegoś nauczyłam/nauczyłem? Jeśli ktoś sądzi, że tak, to można go zapytać, co mu pomagało w tak świadomym uczeniu się. To pytanie warto wyświetlić na platformie. Podzielić uczestników na pary w pokojach i dać chwilę na rozmowę.
5 min	Czym będziemy się zajmować?	Krótkie przypomnienie 3 warunków z artykułu. Można zapisać warunki na platformie i wyświetlić. Wtedy lepiej widać, do czego się odnosimy Pytanie: Czy jest jeszcze coś, co pomaga uczniom zdać sobie sprawę z tego, że się uczą? Osoby uczestniczące w spotkaniu  mogą dodać np.: wyniki klasówki. One faktycznie dają informację typu nauczyłem się, bądź nie, ale często nie wiadomo czego. Dalej zajmiemy się 3 warunkami z artykułu.
20 min	Podawanie celów i kryteriów	Podzielenie się doświadczeniem: Jak uświadamiam uczniów o celach i kryteriach sukcesu? Może w tym momencie wystąpić brak rozróżnienia pomiędzy celami i kryteriami. Warto wtedy powiedzieć, że cel jest punktem docelowym, a kryteria drogą dojścia. Można też podać przykład z książki Moss: Cele uczenie się. W bajce o kopciuszku celem królewicza było znaleźć księżniczkę , a kryterium – dopasowanie bucika do stopy. Warto też wspólnie określić do jednego tematu cel i kryteria sukcesu oraz sformułować je w taki sposób, aby uczniowie rozumieli. Można to zrobić wspólnie lub w pokojach i podzielić się wynikami.   Podzielenie się sposobami przekazywania celów i kryteriów uczniom, np.: zapisywanie na plakacie, wklejki do zeszytu, zapisy w Internecie. Chwila rozmowy na temat: Czy podawanie celów i kryteriów zabiera cenny czas lekcji?
15 min	Stan początkowy	Jakie pytania można zadać uczniom na początku lekcji, aby uruchomić ich wcześniejszą wiedzę. Nie chodzi tu o przepytywanie uczniów z poprzednich lekcji, ale o ich skojarzenia z tematem. NP.: Z czym wam się kojarzy temat? Do czego to jest podobne? Czym się to różni od…? Przedstawienie tabelki Co już wiem? Czego chciałbym się dowiedzieć? Czego się nauczyłam/em?         Dwie pierwsze kolumny uczeń wypełnia na początku lekcji, a trzecią pod koniec.
10 min	Podsumowanie i refleksja	·       Czy udaje nam się podsumować każdą lekcję? Jakie mamy z tym trudności? ·       Jakich sposobów podsumowania używamy? Dzielenie się sposobami. To warto poprzedzić dyskusją w grupach w pokojach. Wtedy każdy ma szansę wypowiedzieć się.
15 min	Podsumowanie?	Runda: Czego się nauczyłam/nauczyłem (konkrety) i co chcę zapamiętać?