Rozmowy o nauczaniu – Samoocena uczniowska – zwiastun, artykuł, scenariusz spotkania

Zwiastun

Spotkanie poświęcone samoocenie uczniowskiej ma na celu pogłębienie pracy nad nią. Posiadanie umiejętności samooceny lub choćby jej kształcenie przynosi wiele korzyści, oto niektóre z nich:

• Zachęca do wzięcia większej odpowiedzialności za swoje działania.
• Pomaga krytycznie myśleć.
• Jest przeważnie rzetelna i uczciwa.
• Może zastąpić ocenę wykonana przez kogoś innego.
• Pogłębia zrozumienie tego, czego się uczymy.
• Pozwala zweryfikować własne działania.
• Uczy odpowiedzialności za proces.
• Uczy efektywnego planowania.

Nauczyciele wykorzystujący ocenianie kształtujące przywiązują dużą wagę do samooceny, która jest podstawowym narzędziem V strategii OK:

Wspomaganie uczniów, by stali się autorami procesu własnego uczenia się.

Podstawowym sposobem na samoocenę  jest odniesienie się do spełnienia kryteriów sukcesu. Jest to jakby pierwszy i bardzo potrzebny stopień samooceny. Można zrobić następny krok i zastosować samoocenę do oceny nie tylko wyniku pracy, ale też pracy którą włożono w osiągnięcie wyniku.

Na tym spotkaniu chcielibyśmy się zająć głębszym stopniem samooceny – samoocena pracy nad zadaniem. W artykule inspirującym spotkanie zostały zaproponowane pewne pytania, które pomogą pomóc w tej zaawansowanej samoocenie. Podczas spotkania postaramy się przeanalizować je zdecydować, które z nich można wykorzystać. Może uda nam się wspólnie podać jeszcze inne pytania, które będą bardziej pasować do naszych uczniów.

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

Artykuł

Samoocena

 Umiejętność samooceny jest jedną z najbardziej kluczowych umiejętności dla procesu uczenia się. Ta kompetencja jest potrzebna zarówno uczniowi, jak i osobie dorosłej. Może przydać się też nauczycielowi. Posiadanie jej lub choćby jej kształcenie przynosi wiele korzyści, oto niektóre z nich:

• Zachęca do wzięcia większej odpowiedzialności za swoje działania.
• Pomaga krytycznie myśleć.
• Jest przeważnie rzetelna i uczciwa.
• Może zastąpić ocenę wykonaną przez kogoś innego.
• Pogłębia zrozumienie tego, czego się uczymy.
• Pozwala zweryfikować własne działania.
• Uczy odpowiedzialności za proces.
• Uczy efektywnego planowania.

 

 

 

 

 

 

 

Nauczyciele – wykorzystujący ocenianie kształtujące – przywiązują dużą wagę do samooceny, która jest podstawowym narzędziem V strategii OK:

Wspomaganie uczniów, by stali się autorami procesu własnego uczenia się.

Podstawowym sposobem na samoocenę  jest odniesienie się do spełnienia kryteriów sukcesu. Jest to jakby pierwszy i bardzo potrzebny stopień samooceny. Można jednak zrobić następny krok i zastosować samoocenę do oceny nie tylko wyniku pracy, ale też wysiłku, który włożono w osiągnięcie wyniku.

 

Kilka pytań, które mogą pomóc w doskonaleniu samooceny. Odpowiedzi na nie można wykorzystać do doskonalenia pracy wykonywanej następnym razem.

Warto zadać sobie te pytanie. Jeśli odpowiedź brzmi – NIE, to może powody związane były z czynnikami zewnętrznymi, np. ze zmęczeniem, brakiem odpowiedniej ilości snu lub może nie mieliśmy dostatecznych zasobów, np. takich jak zrozumienie tematu lub polecenia. Przyczyny mogą być też wewnętrzne – może po prostu nie przykładaliśmy się do wykonania zadania?

Warto pomyśleć o własnej satysfakcji. Jeśli nie wkładamy wysiłku w wykonanie zadania, to nie mamy też satysfakcji z pracy, bo czujemy, że zmarnowaliśmy czas.

Dzięki rozpoznaniu powodów braku zaangażowania wszystkich sił, możemy następnym razem podjąć inne decyzje i lepiej przyłożyć się do wykonania zadania.

 

1. Czy znałam/em cel mojej pracy? Czy wykorzystałam/em wszystkie swoje zasoby, aby osiągnąć cel? Jeśli nie, to dlaczego?

Warunkiem skutecznego wykonania zadania jest znajomość celu. Jeśli nie wiemy, gdzie zmierzamy, to wkładamy mniejszy wysiłek lub marnujemy siły na działania nieprowadzące do osiągnięcia celu.

Ważne jest również nasze przekonanie o tym, że osiągnięcie celu leży w granicach naszych możliwości. Jeśli wątpimy w możliwość celu zrealizowania planu, to trudniej jest za nim podążać i wkładać wysiłek w pracę. Z kolei, gdy cel wydaje się być za łatwy do zdobycia, to możemy go zlekceważyć, co też odbija się negatywnie na pracy.

 

2. Czy zaplanowałam/em swoją pracę? Czy zadbałam/em, aby moja praca miała wysoką jakość? Czy poświęciłam/em jej wystarczająco dużo czasu? Jeśli nie, to dlaczego?

Często wyznaczony jest limit czasowy na wykonanie pracy. Spieszymy się z jej wykonaniem i  cierpi na tym jakość. Dlatego ważne jest planowanie, spojrzenie na pracę całościowo i zdecydowanie, co jest ważne, co można pominąć, co zrobić najpierw, a co potem.

3. Czy byłam/em „wydajna/y”? Jeśli nie, to co mi w tym przeszkadzało?

Każdy człowiek ma do wykonania wiele zadań. Aby być „wydajnym”, trzeba ustalić priorytety – co robimy najpierw, co można odłożyć na później.  Warto zrobić harmonogram i trzymać się go. Harmonogram może dotyczyć prac w całym tygodniu, ale też tylko jednego zadania. Ważne jest skupienie na czynności i unikanie rozpraszania się innymi sprawami.W harmonogramie powinno być miejsce na przerwy. Czasami przerwa kusi, aby zaprzestać pracy i zdarza się, że już do niej nie wracamy. Dlatego przerwy też powinny być zaplanowane i  właściwie wykorzystane na odpoczynek.

4. Czy wykorzystałam/em dostępne zasoby? Jeśli nie, to dlaczego?

Możliwe, że nie było jasne z czego można skorzystać. Warto zastanowić się, co może pomóc i szukać inspiracji w wielu miejscach..

Czasami wiadomo, co mogło pomóc, ale było to zbyt skomplikowane i wymagało za dużo czasu. Warto o tym pamiętać na przyszłość.

5. Czy korzystałam/em z pomocy innych, czy zdawałam/em pytania i prosiłam/em o pomoc?

Niektóre osoby wstydzą się zapytać innych, bo wydaje się im, że pytanie nie jest wystarczająco mądre lub boją się, że inni dowiedzą się, że oni czegoś nie wiedzą. . Jednak warto pamiętać, że jedyne głupie pytania, to te których nie zadaliśmy. Jeśli zadawanie pytań i proszenie o wsparcie jest za bardzo krępujące, to można prosić o pomoc w rozmowach indywidualnych. Można pytać zarówno nauczyciela, ucznia, jak i inną osobę. Zadawanie pytań od samego początku  zmniejsza ryzyko powstawania nieporozumień, które mogą zaważyć na całej pracy.

Czasami istnieje pokusa, aby wykonać pracę samodzielnie. Nie jest to dobra strategia, ponieważ dzięki współpracy zawsze można więcej osiągnąć.

6. Czy sprawdziłam/em swoją pracę pod kątem popełnionych błędów? Jeśli nie, to dlaczego?

Często się zdarza, że na początku popełniamy błąd, który za nami podąża. Warto komuś poprosić kogoś o przejrzenie wykonanej pracę lub przedyskutować wyniki, gdyż samemu trudno jest odnaleźć błędy.

Czasami cierpimy na perfekcjonizm i stale poprawiamy pracę, tak, że nie możemy uznać, że jest już gotowa. Ktoś z „zewnątrz” może nam pomóc. Recenzja innej osoby  zawsze dobrze wpływa na jakość pracy.

7. Czy zapoznałam/em się z innymi podobnymi pracami wykonanymi przez innych? Jeśli nie, to dlaczego?

Możliwe, że nie ma łatwego dostępu do prac na dany temat, ale i tak warto poszukać podobnych. Inne prace mogą zainspirować do korzystnych zmian. Nie chodzi o kopiowanie, ale o twórczą inspirację.

8. Czy jestem dumna/y, ze swojej pracy? Jeśli nie, to dlaczego?

Jeśli  odpowiedź brzmi „NIE”, to trzeba zmienić myślenie na: „JESZCZE NIE”.

Warto pamiętać, że nauka jest procesem i następnym razem może być lepiej. Może  tak się zdarzyć, że praca jest wykonywana zespołowo i widzimy, ze inni w zespole nie wykonali jej dobrze, na czym straciła całość. Obwinienie w tej sytuacji kogoś, to najgorsze wyjście. Warto porozmawiać o tym w zespole, jak następnym razem lepiej pracować.

 

Najlepiej, gdy uda nam się odpowiedzieć „TAK” na wszystkie pytania. Jednak trzeba pamiętać, że nauka to proces i nie ma niczego bez prób, popełniania błędów i popraw.

Na pewno można zadać jeszcze inne pytania, które pogłębiają samoocenę. Te przedstawione powyżej to jedynie propozycje. Można je wykorzystać w pracy z uczniami nad doskonaleniem ich samooceny i procesu uczenia się.

https://www.wabisabilearning.com/blog/self-assessment-questions-growth-mindset?utm_source=Email&utm_medium=Drip&utm_campaign=February%20Newsletter%202&__s=fbp51tmhudcf62n19tz6

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

Scenariusz spotkania

Rozmowy o nauczaniu: Samoocena

Spotkanie do 60 min

Przed poprowadzeniem spotkania lider:

1. Rozmawia z dyrektorem na temat wyboru tematu.
2. Rozmawia z dyrektorem, że chce przeprowadzić takie spotkanie i uzyskuje jego aprobatę oraz ew. zapewnienie, że dyrektor będzie na spotkaniu lub zachęci nauczycieli do uczestnictwa.
3. Zaprasza nauczycieli ustnie lub pisemnie do uczestnictwa w spotkaniu.

Ad 3. Propozycja ogłoszenia:

Drodzy nauczyciele, planujemy spotkanie w dniu….., o godzinie ……, na temat pracy nad samooceną uczniowską. Jak wiemy samoocena jest bardzo dobrym narzędziem do poprawy procesu uczenia się ucznia. Jednocześnie nie jest taka łatwa w użyciu. Wielu z nas wykorzystuje samoocenę uczniowska, na poziomie oceny przez ucznia osiągnięcia kryteriów sukcesu. Na tym spotkaniu chcielibyśmy się zająć głębszym stopniem samooceny – samoocena pracy nad zadaniem. Spotkanie potrwa około 1 godziny. Serdecznie zapraszamy. Osoby chętne prosimy o zapisanie się na listę i przeczytanie artykułu, który będziemy wykorzystywać podczas naszego spotkania. W artykule zostały zaproponowane pewne pytania, które pomogą pomóc w tej zaawansowanej samoocenie, ale może uda nam się wspólnie podać jeszcze inne pytania, które będą bardziej pasować do naszych uczniów. Zaproponowane pytania można też zastosować do doskonalenia pracy nauczycielskiej.

 

4. Przekazuje artykuł osobom, które zadeklarują chęć uczestnictwa w spotkaniu.
5. Drukuje dwustronnie dla każdego uczestnika materiał pomocniczy.

 Scenariusz rozmowy o nauczaniu – Samoocena

 

Czas	Cel	Co robimy?
10 min	Poznanie poziomów samooceny	Rozmowa w parach: Z czym kojarzy nam się pojęcie samooceny? Wypowiedzi chętnych. Mogą być skojarzenia z samokrytyką, z samoocena osiągniętego wyniku, z informacja zwrotna dawaną samemu sobie itp. Najpierw podajmy sposoby na samoocenę, którą stosujemy z naszymi uczniami. Prawdopodobnie zostanie wymieniona: metoda świateł drogowych, baterii (zamalowywanie części baterii zgodnej z poziomem osiągnięcia kryteriów), list do samego siebie z informacją zwrotną, „WNC- Wiem, nauczyłem się, chce się dowiedzieć” i inne sposoby na refleksję. Wszystkie te sposoby pomagają w samoocenie polegającej na ocenie wypełnienia kryteriów, czyli osiągniętego wyniku.   Prowadzący informuje, że na tym spotkaniu zajmiemy się (zgodnie z artykułem) samooceną pracy nad zadaniem.
20  min	Pytania zaproponowane w artykule, które wydają się dla nas użyteczne	Prowadzący rozdaje materiał z 9 pytaniami, albo prosi o wyjęcie artykułu. Będziemy dyskutować, które z nich wydają się dla nas użyteczne: 11. Czy pracowałam/em z całych sił? Jeśli nie, to dlaczego, co mi w tym przeszkadzało? 12. Czy znałam/em cel mojej pracy? Czy wykorzystałam/em wszystkie swoje zasoby, aby osiągnąć cel? Jeśli nie, to dlaczego? 13. Czy zaplanowałam/em swoją pracę. Czy zadbałam/em aby moja praca miała wysoką jakość, czy poświęciłam/em jej wystarczająco dużo czasu? Jeśli nie, to dlaczego? 14. Czy byłam/em wydajna/y? Jeśli nie, to co mi w tym przeszkadzało? 15. Czy wykorzystałam/em dostępne zasoby? Jeśli nie, to dlaczego? 16. Czy sprawdziłam/em swoją pracę pod kątem popełnionych błędów? Jeśli nie, to dlaczego? 17. Czy zapoznałam/em się z innymi podobnymi pracami wykonanymi przez innych? Jeśli nie, to dlaczego? 18. Czy jestem dumna/y, ze swojej pracy? Jeśli nie, to dlaczego? 19. Czy korzystałam/em z pomocy innych, czy zdawałam/em pytania i prosiłam/em o pomoc?   Wyobraźmy sobie, że rozpoczynamy z naszymi uczniami prace nad samooceną ich pracy włożonej w wykonanie zadania. ·       Pierwsze pytanie do wszystkich: Po wykonaniu jakiego rodzaju pracy, zadalibyśmy takie lub podobne pytania naszym uczniom? Wysłuchanie propozycji ·       W parach lub trójkach przypisanie tym pytaniom wagi: ü  Zielone – zacząłbym od tych pytań ü  Żółte –  pytania, które wydają mi się pomocne, ale zastosowałabym je po pewnym czasie pracy z samooceną ü  Czerwone – nie decyduję się na te pytania teraz lub w ogóle Uwaga, każdy w małej grupie może mieć osobna decyzję.
10 min	Pytania zielone	Dyskusja nad pytaniami zaznaczonymi na zielono. Dlaczego one? Zauważenie różnic w zaznaczeniach i usłyszenie uzasadnienia. Nie ma powodu zmieniać swojej decyzji, warto usłyszeć uzasadnienie wyboru dokonanego przez innych. Ostateczne zaznaczenie w materiale lub artykule tych pytań, które uczestnik spotkania uznał jako zielone. Jeśli ktoś ma zaznaczone wiele pytań na zielono, to niech się zastanowi, od jakich zacznie, jeśli w ogóle zdecyduje się pracować z uczniami nad samooceną ich pracy.
10 min	Pytania czerwone	Dyskusja nad pytaniami zaznaczonymi na czerwono. Dlaczego one tu trafiły? Czy są dla uczniów za trudne, czy odpowiedź na nie jest zbyt skomplikowana, czy nie wydają się użyteczne…. Wysłuchanie uzasadnienie. Prowadzący powinien pamiętać, że każda opinia jest dobra i nikt nie musi nikogo przekonywać do swojego wyboru. Możliwa jest też krytyka artykułu.
5 min	Dodatkowe pytania	Czy ktoś ma propozycje pytania nie ujętego w artykule, a pożytecznego dla sprawy? Wysłuchanie propozycji
5 min	Zakończenie	Czy można te pytania zastosować w pracy samego nauczyciela? Czy mogłyby być pomocne? Runda i podziękowanie za udział w tym ambitnym spotkaniu.