Rozmowy o nauczaniu – Błyskawiczna informacja zwrotna – zwiastun, artykuł i scenariusz spotkania

Zwiastun

 Błyskawiczna informacja zwrotna

Spotkanie na temat pracy nauczyciela z informacją zwrotną. A ściślej mówiąc na temat formułowania i przekazywania uczniom informacji zwrotnej o ich pracy. Zapraszamy tych, którym sprawia ona trudność przez swoją pracochłonność i  czasochłonność.

W artykule, na którym będziemy się opierać podano trzy sposoby na formułowanie i przekazywanie błyskawicznej informacji zwrotnej. Wspólnie zastanowimy się, czy pomysły dadzą się wykorzystać w naszej szkole, ale również podzielimy się własnymi już dotychczasowymi doświadczeniami z pracy z informacja zwrotną.

…………………………………………………………………………………………………………………………………………….

Artykuł

Błyskawiczna informacja zwrotna

Sednem oceniania kształtującego jest informacja zwrotna. Wiemy, że ona pomaga uczniom się uczyć, lecz stale sprawia nam wiele trudności.

Co mówią badania i eksperci?

Trzy opinie dotyczące informacji zwrotnej:

• Dobra informacja zwrotna może być jednym z najdonioślejszych czynników wpływających na uczenie się uczniów (Hattie i Clarke, 2018).
• Wiele informacji zwrotnych przekazywanych przez nauczycieli nie jest dobra i wtedy ma minimalny lub nawet szkodliwy wpływ na uczenie się uczniów(Hirsch, 2016; Hattie i Timperley, 2007).
• Dobra informacja zwrotna powinna być przekazywana regularnie i podczas procesu uczenia się (McGee, 2016).

Z tymi opiniami można zapoznać się również w książce J. Hattiego (przetłumaczonej na język polski i dostępnej w księgarni Civitas) – Widoczne uczenie się dla nauczycieli.

Te opinie nie są zaskakujące. Każdy z nas zna przypadki, gdy informacja zwrotna zmieniła uczenie się ucznia i wiemy też, że często informacja zwrotna przebiega bez echa. Jesteśmy świadomi, że znacznie większy wpływ na uczenie się uczniów ma informacja zwrotna przekazywana regularnie, a nie tylko sporadycznie, lub gdy jest podawana po zakończeniu procesu uczenia się.

Dlaczego mamy trudności z informacją zwrotną?

Dlaczego nauczyciele nie stosują się do wniosków ekspertów? Przede wszystkim nie mają na to czasu. Weźmy przykład: jeśli nauczyciel uczy kilka klas i ma przekazywać regularnie każdemu uczniowi sensowną informację zwrotną, to może mu to zająć cały wolny czas poza lekcjami, co bywa wręcz niewykonalne.

Jeśli informacja zwrotna ma formę komentarza do pracy ucznia, to regularne przekazywanie jej wszystkim uczniom, jest po prostu niemożliwe. Dlatego warto zastanowić się nad innymi formami informacji zwrotnej, które zachowają jej dobroczynny wpływ, ale  nie będą tak czasochłonne.

Trzy sposoby na błyskawiczną informację zwrotną

 1. Ukierunkowana informacja zwrotna

Ukierunkowane informacje zwrotne to informacje, które koncentrują się na pomocy uczniom w rozwijaniu lub doskonaleniu określonych umiejętności. Ograniczenie komentarza do jednej tylko umiejętności, pozwala zająć się nią głębiej. Taka informacja może być przekazana uczniowi szybciej, a nauczycielowi zajmuje mniej czasu.

Na przykład: jeśli nauczyciel chce ocenić znajomość interpunkcji, to może polecić uczniom napisanie jednej strony tekstu na dowolny temat z zastosowaniem określonej liczby przecinków. Zanim nauczyciel udzieli uczniowi informacji zwrotnej, najpierw może jedynie zasygnalizować rodzaj błędów interpunkcyjnych, które uczeń popełnił i polecić mu ich odnalezienie i poprawienie. Dopiero po próbie poprawienia przez ucznia pracy, nauczyciel może udzielić pełnej informacji zwrotnej. W przypadku niektórych przedmiotów takie ograniczenie kryteriów oceniania odbywa się już przez sformułowanie polecenia do zadania. Można dać uczniom do rozwiązania zadanie wykorzystujące tylko jedną umiejętność, np. na matematyce: umiejętność wykonywania działań na wyrażeniach algebraicznych.

2. Minikonferencje

Rozmowa z uczniem to bardzo skuteczny i dający efekty sposób przekazywania informacji zwrotnej. Niestety dość czasochłonny. Gdybyśmy chcieli podczas lekcji rozmawiać z każdym uczniem, to zajęłoby nam to cały czas lekcji, a i tak moglibyśmy nie zdążyć.

Wyjściem z sytuacji jest prowadzenie szybkich rozmów  na przykład takich, które trwają 1 minutę. Oto kilka wskazówek, jak można je zrealizować:

1. Nauczyciel określa, przed wykonaniem przez uczniów zadania, co będzie podlegało ocenie – jeden lub dwa główne obszary. Minikonferencja będzie dotyczyła tylko tego.
2. Każdą minikonferencję warto zacząć od wysłuchania ucznia i jego samooceny. Potem nauczyciel przekazuje swoją opinię, a gdy jest ona rozbieżna z samooceną ucznia, rozmowa może być przedłużona.
3. Czasami rozmowa trwa tylko około 10 lub 15 sekund, ponieważ uczeń dokonuje trafnej samooceny i wie, jak ma poprawić swoją pracę.

Samoocena uczniowska dotyczy tylko określonych wcześniej obszarów i powinna być przez uczniów poparta przykładami.

4. Jeśli rozmowa wymaga więcej czasu, to nauczyciel może ją przerwać i dać uczniowi dodatkowe zadanie do wykonania, a w tym czasie rozmawiać z innymi uczniami. Często podczas wykonywania zadania dodatkowego, wątpliwości same się wyjaśniają.

Przy pomocy minikonferencji można prowadzić lekcje. Nauczyciel najpierw określa kryteria, które będą podlegały ocenie, następnie poleca uczniom wykonanie zadania, a potem odbywa z uczniami minikonferencje.

Użyteczne pytania w minikonferencji:

• Co Twoim zdaniem zrobiłeś dobrze, a czego nie jesteś pewien?
• Które z kryteriów były dla Ciebie łatwe do spełnienia, a które trudne?
• Czy wiesz, jak masz poprawić swoją pracę?
• Czy widzisz teraz lepszą drogę rozwiązania problemu?

3. Informacja zwrotna etapami

Informację zwrotną można rozłożyć na etapy związane z wykonywaniem pracy. Informacja zwrotna na pewnym etapie pracy daje uczniom możliwość uniknięcia następnych błędów lub kontynuowania nieefektywnej drogi rozwiązania.

Nauczyciel może przekazać informację zwrotną, zatrzymując się przy każdym uczniu wykonywującym zadanie.  Przekazywanie takiej informacji trwa kilka sekund.

Jeśli zadanie jest skomplikowane i będzie wymagało dłuższej pracy, to można najpierw określić z uczniami etapy. Uczeń, który uporał się z danym etapem, może dać sygnał nauczycielowi, że jest gotowy na uwagi i ocenę nauczyciela.

Jeśli zadaniem jest np. napisanie eseju, to pierwszym etapem może być napisanie wstępu lub planu eseju. Wtedy informacja zwrotna stanowi istotną pomoc przy wykonywaniu polecenia.

Błyskawiczne informacje zwrotne dają uczniom szybkie informacje i zapewniają opiekę w czasie wykonywania pracy. Towarzyszą procesowi uczenia się i są przekazywane w jego trakcie, a nie dopiero po wykonaniu przez uczniów zadania. Uczniowie chętniej korzystają z  takiej informacji i wykorzystują ją do uczenia się.

Błyskawiczna informacja zwrotna może być przekazana podczas lekcji i nie wymaga od nauczyciela pracy po zakończeniu i lekcji. Za to wymaga zaplanowania lekcji z uwzględnieniem dla niej czasu.

Wszystkie te trzy sposoby wymagają powiadomienia uczniów i rodziców. Jeśli tego nie zrobimy, możemy spotkać się z krytyką ze strony rodziców, którzy mogą nie rozumieć, że nauczyciel ocenia tylko część pracy, nie zwraca uwagi na wszystkie błędy i nie pozostawia śladu oceny w zeszycie i dzienniku. Jeśli uczniowie i rodzice zobaczą korzyści płynące z błyskawicznej informacji zwrotnej, to docenią ją i staną się jej sojusznikami.

 Referencje

Hattie J., Widoczne nauczanie dla nauczycieli, Civitas, 2015.

Hattie J. & Clarke E., Visible learning feedback. London, England: Routledge, 2018.

Hattie J. & Timperley H., The power of feedback. Review of Educational Research, 77(1), 81–112. Retrieved from http://www.columbia.edu/~mvp19/ETF/Feedback.pdf, 2007.

Hirsch J., The feedback fix: Dump the past, embrace the future, and lead the way to change. Lanham, MD: Rowman & Littlefield, 2017.

McGee P., Feedback that moves writers forward: how to escape correcting mode and transform student writing. Thousand Oaks, CA: Corwin, 2017

Korzystałam z artykułu Matthew Johnson: https://corwin-connect.com/2020/01/flash-feedback-on-student-writing-3-strategies-for-high-impact-feedback-in-less-time/

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

Scenariusz spotkania

Błyskawiczna  informacja zwrotna

Przed poprowadzeniem spotkania lider:

1. Rozmawia z dyrektorem na temat wyboru tematu.
2. Rozmawia z dyrektorem, że chce przeprowadzić takie spotkanie i uzyskuje jego aprobatę i ewentualnie zapewnienie, że dyrektor będzie na spotkaniu lub zachęci nauczycieli do uczestnictwa.
3. Zaprasza nauczycieli ustnie lub pisemnie do uczestnictwa w spotkaniu.

Ad 3. Propozycja ogłoszenia:

Drodzy nauczyciele, planujemy spotkanie w dniu….., o godzinie ……, na temat pracy z informacja zwrotną. Zapraszamy tych, którym sprawia ona trudność przez swoją pracochłonność i  czasochłonność. W artykule, na którym będziemy się opierać podano trzy sposoby na formułowanie i przekazywanie błyskawicznej informacji zwrotnej. Wspólnie zastanowimy się, czy pomysły dadzą się wykorzystać w naszej szkole, ale również podzielimy się własnymi już dotychczasowymi doświadczeniami z pracy z informacja zwrotną.   Spotkanie potrwa około 1,5 godziny. Serdecznie zapraszamy. Osoby chętne prosimy o zapisanie się na listę i przeczytanie artykułu.

 

4. Drukuje tekst artykułu dla każdego uczestnika.

 

Scenariusz rozmowy o nauczaniu – Błyskawiczna  informacja zwrotna

 

Czas	Cel	Co robimy?
5 min	Przywitanie i zebranie opinii na temat stosowania IZ	Pytanie wstępne: Po co uczniowi informacja zwrotna o jego pracy? Prowadzący prosi o dokończenie zdania: Uczeń potrzebuje informacji zwrotnej o swojej pracy, gdyż….. Każdy z uczestników podaje jeden powód dla niego ważny. Można się powtarzać.
45 min	3 błyskawiczne informacje zwrotne – przybliżenie tematu	Prowadzący wyjaśnia: Pełna informacja zwrotna w OK odpowiada na trzy pytanie: ·       Co uczeń zrobił dobrze ·       Co uczeń zrobił źle i jak ma to poprawić ·       Jak uczeń ma dalej pracować i rozwijać się Prowadzący wyjaśnia, że taka informacja zwrotna nie jest możliwa do oceny wszystkich prac uczniów. Dlatego trzeba zapowiedzieć do jakich prac będzie ona stosowana. Ponieważ podaliśmy tyle korzyści, które ma uczeń z informacji o swojej pracy, to zastanówmy się, jak możemy udzielać uczniowi informacje, które pomogą mu się uczyć. Najpierw przeanalizujmy propozycje z artykułu. Ukierunkowana informacja zwrotna 5.     Mini konferencje 6.     Informacja zwrotna etapami   Ad 1. Uczestnicy myślą o sprawdzianie lub kartkówce, którą przeprowadzili ostatnio. W parach planują ukierunkowaną informację zwrotna, czyli jaką umiejętność (najważniejszą) mogliby wybrać do oceny.  Można też wybrać sprawdzian jednej osoby i zastanowić się wspólnie nad ukierunkowaniem informacji dla uczniów. Podzielenie się ukierunkowaniami Ad 2. W artykule powiedziane jest, że poprzez mini konferencje można prowadzić lekcję. Rozmowa na ten temat: Jak można to praktycznie zrobić? Ad 3. Każdy z uczestników określa zadanie dla uczniów, które można podzielić na etapy, po których można będzie udzielić informacji. Podzielenie się przykładami na forum.
10 min	Doświadczenia uczestników – jak sobie radzę z informacją zwrotną?	Inne sposoby na mniej czasochłonną i pracochłonną informację zwrotną. Wymiana doświadczeń: Jak sobie radzę z informacją zwrotną?
10 min	Zakończenie	Który ze sposobów z artykułu lub podany przez uczestników zastosuje na moich lekcjach?