Rozwiązywanie problemów w 7 krokach, według Roberta J. Marzano

Krok 1: Ustal, czy masz problem i czy warto go rozwiązać

Krok 2: Potwierdź, czy masz pozytywne przekonania o swojej zdolności do rozwiązania tego problemu

Krok 3: Wyjaśnij w czym problem i zidentyfikuj możliwe rozwiązania

Krok 4: Określ jakie jest prawdopodobieństwo, że dane rozwiązanie zadziała i jakie są dla niego wymagane zasoby

Krok 5: Wypróbuj rozwiązanie, które ma największe szanse powodzenia

Krok 6: Jeśli wybrane rozwiązanie nie działa, wypróbuj inne

Krok 7: Jeśli nie możesz znaleźć efektywnego rozwiązania, określ alternatywny cel

Umiejętność rozwiązywania problemów jest bardzo ważna w życiu, szkoła ma szansę tego uczniów nauczyć. Marzano wraz zespołem wypracował model nauczania – jak skutecznie rozwiązywać problemy.

Korzystając z poniższych kroków, nauczyciele mogą przeprowadzić uczniów przez proces rozwiązywania problemów.

Krok 1: Ustal, czy masz problem i czy warto go rozwiązać

Kiedy uczniowie napotykają przeszkodę w osiągnięciu celu, muszą zadać sobie pytanie: Czy cel jest dla mnie ważny?

Ten pierwszy krok uświadamia uczniom, że nie wszystkie problemy są warte wysiłku i czasu potrzebnego do ich rozwiązania.

Przykład 1: Chcę iść na spacer w mroźną pogodę, ale nie mam odpowiedniego ubrania. Taki problem łatwo rozwiązać i nie potrzeba do niego metodologii rozwiązywania problemów. Można uznać go za mniej ważny.

Przykład 2: Uczniowi grozi ocena niedostateczna, co zaowocuje nieukończeniem klasy razem z rówieśnikami. Ten problem wymaga opracowania strategii rozwiązania.

Krok 2: Potwierdź, czy masz pozytywne przekonania o swojej zdolności do rozwiązania tego problemu

Ten krok odnosi się do negatywnego wewnętrznego nastawienia do poradzenia sobie z problemem. Uczniowie mogą przy pomocy nauczyciela zmienić swoje nastawienie, poprzez wewnętrzne przekonywanie:

• Istnieje wiele sposobów rozwiązania tego problemu.
• Mogę uzyskać pomoc.
• Dam radę, jeśli będę nad problemem pracować.

Krok 3: Wyjaśnij co stanowi problem i zidentyfikuj możliwe drogi jego rozwiązania

Ten krok polega na zastanowieniu się, co trzeba zrobić, aby pokonać przeszkodę.

W przykładzie 2 przeszkodą jest ocena niedostateczna. Możliwe rozwiązania to na przykład:

• pozostawienie sytuacji własnemu losowi, licząc na łut szczęścia,
• rozważenie egzaminu poprawkowego po klasyfikacji na koniec roku,
• spotkanie z nauczycielem i rozmowa na temat możliwości podniesienia oceny.

Krok 4: Określ jakie jest prawdopodobieństwo, że dane rozwiązanie zadziała i jakie są dla niego wymagane zasoby

Rozwiązanie może nie gwarantować sukcesu, lub może być trudne do wykonania. W przykładzie 2, uczeń może liczyć na zmianę oceny przez nauczyciela, ale jest to mało prawdopodobne. Może pomyśleć, że powinien zmienić swoje postepowanie i zapytać nauczyciela o możliwość poprawy, ale to wymaga poproszenia nauczyciela o pomoc i podporządkowanie się propozycji.

Krok 5: Wypróbuj rozwiązanie, które ma największe szanse powodzenia

W przykładzie 2 rozwiązanie polegające na liczenie na zmianę oceny przez nauczyciela niesie sporo ryzyka. Bardziej skutecznym rozwiązaniem jest spotkanie z nauczycielem i wspólne wybranie możliwości poprawy oceny. Nauczyciel może zaproponować dodatkowe lekcje, wykonanie dodatkowej pracy lub klasówkę poprawkową.

Krok 6: Jeśli Twoje rozwiązanie nie działa, wypróbuj inne

Ten krok zapewnia monitorowanie podjętego działania i jego skutków. Jeśli rozwiązanie zawodzi, to uczeń może wybrać inne. Na przykład uczeń może mimo starań nie poprawić oceny. W rozmowie z nauczycielem może zdać sobie sprawę, że potrzebuje pomocy i wskazówek.

Bez możliwości wykonania tego kroku, uczeń może się zniechęcić do rozwiązania problemu.

Krok 7: Jeśli nie możesz znaleźć rozwiązania, określ alternatywny cel

Jeśli nie możemy znaleźć rozwiązania problemu i tym samym osiągnąć cel, to możemy zrewidować cel.

W przykładzie 2, możliwe, że uczeń postawił sobie za bardzo ambitny cel – np. uzyskania oceny dobrej. Zamiast poddawać się, uczeń może postawić sobie bardziej realistyczny cel, jakim jest otrzymanie oceny dostatecznej, co umożliwi przejście do następnej klasy.

Przedstawiony model, stosowany i wypróbowany w szkole. Może być zasobem ucznia w jego dorosłym życiu.

Na podstawie artykułu Roberta J. Marzano https://www.ascd.org/el/articles/problem-solving-in-seven-steps